Της Χρυσοβαλάντου Μανουσαρίδου,
Η προσωπικότητα του Πριάμου, έγινε και παραμένει ευρέως γνωστή σε όλους μας κυρίως μέσα από την Ιλιάδα του Ομήρου, ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν πληροφορίες πέραν της παρουσίας του στον Τρωικό πόλεμο. Ο βασιλιάς των Τρώων, των άσπονδων εχθρών των Ελλήνων, υπήρξε σημαντική προσωπικότητα και η καταγωγή του, καθώς και οι γάμοι του, οι απόγονοί του, η συμμετοχή του στον πόλεμο και τέλος ο θάνατός του είναι πτυχές που οι περισσότεροι αγνοούν. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα.
Το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας του Πριάμου είναι εντυπωσιακό. Ο Δίας είναι ο ιδρυτής της γενιάς των Δαρδανίων, γεννώντας φυσικά τον Δάρδανο και για αυτόν τον λόγο μάλιστα ήταν υποστηρικτής των Τρώων στον πόλεμο. Από τον Δάρδανο θα προκύψουν, σύμφωνα με τον Όμηρο (Ιλιάδα Υ 215-241), ο Τρως, ο Ίλος, ο Λαομέδοντας και τέλος ο Πρίαμος. Ο Πρίαμος έγινε ο πιο γνωστός βασιλιάς της Τροίας, καθώς ο Τρωικός πόλεμος έλαβε χώρα την εποχή της βασιλείας του. Η καταγωγή ή ακόμα και το όνομα της μητέρας του δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Άλλοτε αναφέρεται το όνομα Στρυμώ, άλλοτε κάποια Πλακία ή Λευκίππη. Όσον αφορά τους γάμους του και τους απογόνους του, αξίζει να αναφέρουμε ότι παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε πολλά παιδιά. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η Αρίσβη και μαζί της έφερε στον κόσμο μόνο έναν γιο. Στη συνέχεια παντρεύτηκε την Εκάβη, τη σύζυγο που γνωρίζουμε και από την Ιλιάδα, και μαζί της απέκτησε πολλά παιδιά, όπως τον γνωστό σε όλους μας Έκτορα, τον Πάρη, τον Τρωίλο, την Κασσάνδρα, την Κρέουσα, την Πολυξένη, τον Πολίτη και άλλους. Σύμφωνα με τον κατάλογο του Απολλόδωρου, υπολογίζονται περίπου σαράντα επτά ονόματα ως τέκνα του Πρίαμου.
Ελάχιστα περιστατικά και πληροφορίες σώζονται για τη ζωή και τη δράση του Πριάμου στα νεανικά του χρόνια, αλλά και αργότερα. Καταρχάς, το όνομά του ήταν Ποδάρκης, που σημαίνει δυνατός στα πόδια, ωστόσο ονομάστηκε Πρίαμος μετά την πρώτη άλωση της Τροίας από τον Ηρακλή, όταν η αδερφή του, η Ησιόνη, τον εξαγόρασε (επρίατο) ανάμεσα από τους αιχμαλώτους. Η δράση του κατά την νεαρή ηλικία του είναι περιορισμένη, τουλάχιστον το εύρος των πληροφοριών που μας έχουν διασωθεί. Είναι γνωστό ότι ξαναέχτισε το κατεστραμμένο Ίλιον, νίκησε τους Φρύγες και τις Αμαζόνες και μεγάλωσε κατά πολύ το βασίλειο των προγόνων του. Έπειτα, όταν ήταν ήδη παντρεμένος, έλαβε έναν χρησμό που αποκάλυπτε, πως το παιδί που θα γεννιόταν μια ορισμένη μέρα θα προκαλούσε την καταστροφή της Τροίας. Την ίδια μέρα γεννήθηκε ο Πάρης και ο Μούνιππος, ανιψιός του Πρίαμου από τον αδερφό του Θυμοίτη. Έτσι ο Πρίαμος, ακολουθώντας τον χρησμό που έλεγε ότι έπρεπε να σκοτώσει το βρέφος και την μητέρα του για να σώσει την Τροία, αποφάσισε να θανατώσει τον Μούνιππο και την Κίλλα.
Η παρουσία του στον Τρωικό πόλεμο, από όπου φυσικά απέκτησε και την τόσο ξακουστή φήμη του, είναι πλέον σε προχωρημένη ηλικία. Ένας γέρος και σοφός βασιλιάς, που βλέπει την καταστροφή να έρχεται, αλλά δεν ενεργεί δυναμικά. Άλλωστε, δεν είναι ο ίδιος που παίρνει πλέον τις αποφάσεις και ηγείται του στρατεύματος, αλλά ο γιος του ο Έκτορας. Ο ρόλος του επομένως θα λέγαμε ότι έχει υποβαθμιστεί και ο ίδιος έχει παραγκωνιστεί, δίνοντας μονάχα συμβουλές και νουθετώντας τα παιδιά του. Ο ίδιος είχε συμβουλεύσει τον Έκτορα να μην μονομαχήσει με τον Αχιλλέα, ωστόσο γνωρίζοντας τις προθέσεις του Πάρη για την αρπαγή της Ελένης, δεν φάνηκε ιδιαίτερα προνοητικός. Η ενεργή δράση του στην Ιλιάδα ξεκινά προς το τέλος του έργου. Οι συμβουλές του προς τον Έκτορα δεν βρήκαν ανταπόκριση και τελικά ο Έκτορας πεθαίνει. Συντετριμμένος ο πατέρας αψηφά τους φόβους και τους ενδοιασμούς της γυναίκας του και του ίδιου και με τόλμη και θάρρος φτάνει νύχτα στο στρατόπεδο των Αχαιών, για να ζητήσει το νεκρό σώμα του γιου του. Απέναντι σε έναν τόσο άξιο και σπουδαίο βασιλιά, ο εγωισμός του Αχιλλέα υποχωρεί και ο νεκρός Έκτορας επιστρέφει για ταφή.
Ο θάνατος του Πριάμου είναι φρικτός και δεν περιγράφεται στην Ιλιάδα. Στην Αινειάδα του Βιργιλίου ο Πρίαμος και η γυναίκα του προσπέφτουν ικέτες μέσα στο σπίτι τους, όταν αυτό πολιορκείται από τους Αχαιούς. Ο Νεοπτόλεμος, ο γιος του Αχιλλέα, εισβάλλει μέσα στο παλάτι και σκοτώνει χωρίς κανένα δισταγμό τον άτυχο γέροντα. Στην Μικρά Ιλιάδα του Λέσχη, έχουμε την ίδια εκδοχή για τον θάνατο του Πρίαμου, στην Ιλίου Πέρσις όμως του Αρκτίνου, ο Πρίαμος φονεύεται στον βωμό του ερκείου Διός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Μήττα, Δήμητρα, Αίσακος, Διαθέσιμο εδώ
- Μήττα, Δήμητρα, Πρίαμος, Διαθέσιμο εδώ
- sch.gr, Αρχαία Ελληνική Μυθολογία: Τρώες, Διαθέσιμο εδώ
