Του Γιάννη Καβουρίνου,
Η αγορά της ακίνητης περιουσίας παρουσιάζει μεγάλη ιδιομορφία, η οποία οφείλεται στον ετερογενή και κατακερματισμένο χαρακτήρα της. Δηλαδή, είναι σχεδόν απίθανο να βρεθούν ακίνητα με τα ίδια γνωρίσματα, όπως σχέδιο, τοποθεσία, παροχές ή χρονολογία. Για τον λόγο αυτό, ο σχηματισμός μίας ενιαίας αγοράς θεωρείται ανέφικτος. Συνεπώς, οι παράγοντες από τους οποίους επηρεάζονται οι τιμές των ακινήτων –πέραν της ζήτησης και της προσφοράς– μπορεί να είναι πολλοί (πληθωρισμός, γεωπολιτικές αναταράξεις, νομοθεσίες, επίπεδο ανεργίας) και να έχουν διαφορετική εμβέλεια επίδρασης σε τοπικό, εθνικό ή παγκόσμιο επίπεδο.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η επιχειρηματική δραστηριότητα αυτού του κλάδου γνώρισε θετική πορεία διεθνώς. Μάλιστα, σε εγχώριο επίπεδο οι τιμές σε αρκετές περιοχές της Αττικής σημείωσαν αύξηση 50%. Κατά το νέο έτος, οι οικονομίες εξακολουθούν να επουλώνουν τις πληγές της υγειονομικής κρίσης, ενώ, παράλληλα, καλούνται να διαχειριστούν τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις και την ενεργειακή κρίση. Τι αντίκτυπο θα έχει η αύξηση του γενικού επιπέδου τιμών στον τομέα του Real Estate;
Σύμφωνα με τους αναλυτές, υπάρχουν δύο τινά: Είτε οι ρυθμοί ανόδου των τιμών των ακινήτων θα συνεχίσουν να αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό είτε θα διαγράψουν αρνητική πορεία. Αυτό ισχύει, γιατί, από τη μία, μειώνεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών εξαιτίας του πληθωρισμού. Από την άλλη, η Ε.Κ.Τ., προκειμένου να τον περιορίσει στο επίπεδο του πληθωρισμού στον στόχο του 2%, άσκησε επιθετική αύξηση επιτοκίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί και το κόστος των στεγαστικών δανείων, κάνοντας τον δανεισμό λιγότερο ελκυστικό.
Ωστόσο, με τις υπάρχουσες οικονομικές δυσχέρειες έχει πάρει τα «πάνω» της η δραστηριότητα της ανακαίνισης, καθώς φαντάζει ως μια πιο προσιτή λύση, είτε για επενδυτικούς σκοπούς είτε για ιδιοχρησία. Ένας ακόμα παράγοντας που κατευνάζει τη συνολική πτώση της ακίνητης περιουσίας είναι το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον των ξενοδοχείων και των logistics. Οι επιχειρήσεις αυτές, με σκοπό να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να ανακτήσουν τα οικονομικά μεγέθη προ-covid εποχών, επιλέγουν να έχουν ενεργή παρουσία στον χώρο του Real Estate. Δυστυχώς, βάσει εκτιμήσεων, το σενάριο να συνεχιστεί η ξέφρενη κούρσα των τιμών μέσα στη χρονιά δε συγκεντρώνει αρκετές πιθανότητες.
Από τη μεριά της προσφοράς, παρατηρείται μειωμένη κινητικότητα. Σε γενικές γραμμές, οι ιδιοκτήτες κατοικιών δε φαίνονται διατεθειμένοι στην παρούσα φάση να πουλήσουν τα ακίνητά τους για προσωπικούς λόγους. Επιπλέον, υπάρχουν και πολλά ακίνητα που βρίσκονται εκτός αγοράς, τα οποία είναι στην κατοχή τραπεζών. Αυτά είναι τα δεδομένα για τις κατοικίες που είναι ολοκληρωμένες και έτοιμες για χρήση.
Όσον αφορά τον ανεκμετάλλευτο κατασκευαστικό χώρο, είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο, έπειτα από σχεδόν έξι χρόνια ακατάπαυστων κατασκευαστικών ενεργειών, να είναι πιο περιορισμένος. Όχι ότι δεν υπάρχει πλέον. Απλά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, οι επιλογές οικοπέδων είναι πιο μετρημένες. Ίσως και να ήρθε η στιγμή η κατασκευαστική βιομηχανία να επιβραδύνει τους ρυθμούς της για κάποιο διάστημα, μέχρι να ξαναεμφανιστούν σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες. Σε κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις, η μείωση της προσφοράς βοηθάει στον περιορισμό της πτώσης των τιμών των ακινήτων.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, ο κλάδος της ακίνητης περιουσίας αποτελεί μια σημαντική παράμετρο της οικονομικής ανάπτυξης. Από τη μία, ο οικοδομήσιμος χώρος είναι αναγκαίος για τη συνέχιση των λειτουργιών μιας οικονομίας και, από την άλλη, για την εκπλήρωση των βασικών ανθρωπίνων αναγκών. Γι’ αυτό, ακόμα και σε περιόδους ύφεσης, θα συνεχίσει να βρίσκεται σε ισχύ. Τώρα, επί του παρόντος θέματος, η δραστηριότητα του Real Estate εντός της νέας χρονιάς θα βασιστεί –κατά κύριο λόγο– στον βαθμό επιμονής των οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων. Προσωπική μου εκτίμηση για τον τομέα αυτό είναι πως με τα τωρινά δεδομένα η φετινή χρονιά θα είναι ικανοποιητική και θα κλείσει με θετικό τελικό πρόσημο, αν και δύσκολα θα αγγίξει τα περσινά αντίστοιχα οικονομικά μεγέθη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- David Geltner & Norman G. Miller, Real Estate: Κτηματομεσιτικές αξίες, Εκδόσεις Παπαζήση
- Κατοικίες: Επιτόκια και πληθωρισμός θα φρενάρουν το ράλι τιμών, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
