Του Νίκου Σαρρή,
Στην αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων, η περιοχή που σήμερα αποκαλούμε Βόρεια Αφρική αποτελούσε μια μάζα γης που χωριζόταν από την Ευρώπη μέσω των Ηράκλειων Στηλών, σήμερα γνωστό ως Στενό του Γιβραλτάρ. Αυτή η περιοχή αποτέλεσε πατρίδα αρκετών ηρώων της μυθολογίας, όπως του Δαναού και των θυγατέρων του, οι οποίες τοποθετούνται μεταξύ των πιο αδίστακτων κακοποιών της ελληνικής μυθολογίας.
Κάποτε, η προσωποποίηση της λιβυκής γης ζευγάρωσε με τον θεό Ποσειδώνα. Το αποτέλεσμα της ένωσης αυτής, ήταν δύο παιδιά, ο Αγήνορας και ο Βήλος. Ο Αγήνορας έμελλε να γίνει ο άρχοντας των Φοινίκων, ενώ ο Βήλος έγινε ο κυρίαρχος της Αιγύπτου. Ο Βήλος απέκτησε δίδυμους γιους, τον Αίγυπτο και τον Δαναό. Έδωσε σε κάθε έναν από τους δυο γιους του από μια νύφη, αλλά και το μισό βασίλειό του. Έτσι, ο Αίγυπτος νυμφεύτηκε την Ευρυρρόη και κληρονόμησε την περιοχή της Αραβίας, ενώ ο Δαναός πήρε για σύζυγό του την Ευρώπη και έγινε άρχοντας της Λιβύης.
Τα δίδυμα αδέρφια απέκτησαν κι εκείνα απογόνους με τη σειρά τους. Ο Αίγυπτος είχε πενήντα γιους, ενώ ο Δαναός πενήντα κόρες, τις Δαναΐδες. Όπως ήταν γνωστό, η πατρική κληρονομιά περνούσε πάντα σε αρσενικούς απογόνους και ποτέ σε θυγατέρες. Ήταν επόμενο, λοιπόν, ο Δαναός να υποψιαστεί πως στο μέλλον οι γιοι του αδερφού του θα νυμφευτούν τις Δαναΐδες, ώστε να του πάρουν την εξουσία. Ακόμα, ο Αίγυπτος σκεφτόταν να δολοφονήσει τον αδερφό του, ώστε να μείνει ο μόνος διάδοχος της περιουσίας του Βήλου.
Φοβούμενος, λοιπόν, ο Δαναός και κατόπιν προτροπών της Αθηνάς, φόρτωσε όλα τα αγαθά του και την οικογένειά του σε ένα πλοίο με πενήντα κουπιά, εγκαταλείποντας για πάντα την αφρικανική ήπειρο. Μετά από μια στάση στη Ρόδο για απόδοση τιμών στην Αθηνά, η οικογένεια του Δαναού φτάνει στο Άργος. Η περιοχή εκείνη την περίοδο κυβερνείτο από τον Γελάνορα. Ωστόσο, ο πονηρός Δαναός υποστήριξε πως εκείνος είναι ο πραγματικός διάδοχος του θρόνου, καθώς ο ποτάμιος θεός του Άργους Ίναχος, αποτελούσε μακρινό πρόγονό του. Πιο συγκεκριμένα, ήταν προπάππους της Λιβύης, που ήταν η γιαγιά του Δαναού. Ο Γελάνορας με τον Δαναό δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία για το ποιος θα έπρεπε να αναλάβει τα ηνία του Άργους, οπότε αποφάσισαν να αφήσουν αυτό το θέμα για την επόμενη μέρα.
Το επόμενο πρωί, οι δυο πλευρές ήρθαν αντιμέτωπες με ένα περίεργο θέαμα. Ένας λύκος είχε ορμήσει στην αγέλη των βοοειδών, που έβοσκαν γύρω από το Άργος και ένας ταύρος προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τον λύκο. Παρακολουθώντας τη μονομαχία, οι ντόπιοι παρομοίασαν τον λύκο με τον νεοφερμένο Δαναό και τον ταύρο με τον Γελάνορα, που προσπαθούσε να κρατήσει τον τίτλο του Βασιλιά. Τότε, συμφώνησαν, αν κέρδιζε ο λύκος, ο Δαναός θα ήταν ο νέος βασιλιάς του Άργους, ενώ αν κέρδιζε ο Ταύρος, ο Γελάνορας θα παρέμενε στον θρόνο. Ο λύκος κατασπάραξε τον αντίπαλό του και ο Δαναός στέφθηκε βασιλιάς. Μάλιστα, πιστεύοντας πως ο Λύκειος Απόλλωνας έστειλε τον λύκο, έφτιαξε ναό και άγαλμα για να τιμήσει τον θεό.
Κατά τη βασιλεία του Δαναού, εμφανίστηκαν στο Άργος οι πενήντα γιοι του Αιγύπτου, οι οποίοι ζητούσαν επίμονα τις Δαναΐδες σε γάμο. Ο Δαναός, φοβούμενος την αντίδρασή τους σε περίπτωση που αποκρινόταν αρνητικά, δέχτηκε να γίνουν οι γάμοι. Ωστόσο, κατέστρωσε ένα δόλιο σχέδιο για να εξοντώσει τους γιους του Αιγύπτου. Πριν την πρώτη νύχτα του γάμου, εφοδίασε κάθε μια από τις κόρες του με ένα μαχαίρι και τις πρόσταξε να δολοφονήσουν τους συζύγους τους, όταν εκείνοι θα έχουν αποκοιμηθεί. Μάλιστα, απείλησε πως θα σκοτώσει όποια τον παρακούσει. Έτσι, αυτή η νύχτα έμελλε να είναι μοιραία για τους πενήντα άντρες, οι οποίοι αποκεφαλίστηκαν από τις γυναίκες τους. Παρόλα αυτά, μονάχα μια από τις Δαναΐδες, η Υπερμνήστρα, παράκουσε τον πατέρα της και δεν σκότωσε τον σύζυγό της, Λυγκέα, καθώς σεβάστηκε την επιθυμία της να παραμείνει παρθένα.
Ο Δαναός, έξαλλος με την απόφαση της κόρης του, τη φυλάκισε και την πέρασε από δίκη, με ενδεχόμενη τιμωρία τη θανάτωσή της. Η Αφροδίτη ήταν παρούσα στη δίκη, και βοήθησε την Υπερμνήστρα να αθωωθεί. Παράλληλα, ο Λυγκέας, διψασμένος για εκδίκηση, σκότωσε τον Δαναό και όλες τις Δαναΐδες –εκτός της συζύγου του–, καθιστώντας τον εαυτό του κυρίαρχο του Άργους και τη γυναίκα του Βασίλισσα. Το φονικό που διέπραξαν οι Δαναΐδες δεν μπορούσε να συγχωρεθεί από τους θεούς, ούτε μετά τον θάνατό τους. Έτσι, καταδικάστηκαν από τον Δία σε αιώνια τιμωρία στα Τάρταρα, μαζί με άλλους θνητούς που είχαν διαπράξει ειδεχθή εγκλήματα, όπως τον Τάνταλο, τον Σίσυφο και τον Ιξίωνα. Η τιμωρία των θυγατέρων του Δαναού ήταν να γεμίζουν με νερό ένα τρύπιο πιθάρι. Το πιθάρι άδειαζε πάντα πριν γεμίσει λόγω της οπής, με αποτέλεσμα οι Δαναΐδες να προσπαθούν αιώνια και συνάμα μάταια να απαλλαχθούν από την τιμωρία τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κακριδής, Ι. ( 2021), Ελληνική Μυθολογία: Οι Ήρωες – Τοπικές Παραδόσεις, τμ. 3, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
- Hansen, F., William, (2004), Handbook of Classical Mythology, United States: ABC-CLIO.
- Roman, Luke, Roman, Monica, (2010), Encyclopedia of Greek and Roman Mythology, United States: Facts on File, Inc.
