Της Κατερίνας Αγγελοπούλου,
Την αντίδραση πολλών φοιτητών, εκπαιδευτικών και ανθρώπων της τέχνης έχει προκαλέσει το νεο-πρόσφατο νομοσχέδιο περί υποβίβασης των πτυχίων των Ανώτατων Δραματικών Σπουδών και την ισότιμησή τους με το απολυτήριο Λυκείου! Μια είδηση –θα λέγαμε– αρκετά «υποβιβασμένη», αφού οι περισσότεροι από εμάς δε γνώριζαν για αυτές τις νέες εξελίξεις, και αυτό είναι επίσης κάτι που θα έπρεπε να μας απασχολεί. Πώς τα ερμηνεύουμε και τι αντίκτυπο έχουν αυτά τα γεγονότα στην κουλτούρα και την πολιτισμική μας παράδοση;
Λίγο πριν τα Χριστούγεννα και μέσα σε κλίμα «εορτών», η Κυβέρνηση, με Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 για τον «Καθορισμό Προσόντων διορισμού σε φορείς Δημοσίου (Προσοντολόγιο- Κλαδολόγιο)» (ΦΕΚ 232/Α/17-12-2022), προχωρά στην εξίσωση του πτυχίου όλων των αποφοίτων Δραματικών Σχολών, αναγνωρισμένων από το Υπουργείο Πολιτισμού, με απολυτήρια λυκείου, τους αναγνωρίζει δηλαδή προσόντα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Με απλά λόγια, θεωρούνται πλέον απλοί απόφοιτοι λυκείου, γεγονός το οποίο προκαλεί θύελλα αντιδράσεων.
Χαρακτηριστικά, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών αιτείται την ανάκληση της απόφασης, με ταυτόχρονη εξασφάλιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων του κλάδου, ενώ παράλληλα διενεργείται κατάληψη της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται: «Σε μία περίοδο που το Υπουργείο Πολιτισμού ανοίγει έναν υποτιθέμενο διάλογο περί διαβάθμισης της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, με το Εθνικό Θέατρο να διοργανώνει μία διημερίδα για την αναβάθμιση των δραματικών σχολών, η κυβέρνηση αποφασίζει να εκγυμνώσει τους καλλιτέχνες του θεάτρου, του χορού, της μουσικής και του κινηματογράφου, εξισώνοντας τη σπουδή μας με τη μη σπουδή, ανακηρύσσοντάς μας «ανειδίκευτους εργάτες». Δε ντρεπόμαστε να είμαστε εργάτες, εργάτριες και άτομα που εργάζονται στην τέχνης μας, ωστόσο προσπαθούμε να είμαστε ικανοί, εκπαιδευμένοι, πιστοί στην τέχνη και τη δουλειά μας. Γι’ αυτό και πιστεύουμε πως η νέα γενιά σπουδαστών δεν πρέπει να παραδοθεί σε άλλη μία πράξη περιφρόνησης και υποβάθμισης απέναντι στους καλλιτέχνες…».
Το θέατρο είναι Τέχνη, είναι κομμάτι της ζωής και της ψυχαγωγίας μας. Η Τέχνη εξυψώνει το άτομο, εναρμονίζοντας την αισθητική με την πνευματική καλλιέργεια. Το μαθαίνει να βλέπει πολύχρωμα μέσα στο «σκοτάδι», την πίεση και το άγχος της επιβίωσης. Αίρει, με λίγα λόγια, τον άνθρωπο από την πεζότητα της καθημερινότητας, στοιχείο αναγκαίο, δεδομένης της αισθητικής «μόλυνσης» της εποχής μας. Μίας εποχής κατά την οποία η «τέχνη» συνδυάζεται ολοένα και περισσότερο με τη βία, την ύβρη και τη σεξουαλικοποίηση του ανθρώπινου σώματος. Στον αντίποδα, μέσω της Τέχνης καλλιεργείται η κρίση, διευρύνεται η φαντασία και η δυνατότητα ερμηνείας των γεγονότων με μια άλλη οπτική, διαφορετική και πιο αισιόδοξη.
Με ποιον τρόπο, όμως, θα διαφυλάξουμε την Τέχνη από κακεντρεχείς πρακτικές και θα αναδείξουμε την αξία της στο πέρασμα του χρόνου, όπως ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενες γενιές; Δεν πιστεύετε πως συνιστά τόσο ατομική, όσο και κρατική υποχρέωση η προάσπιση και μεταλαμπάδευση αυτού του πολυσήμαντου θεσμού; Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, το ίδιο το κράτος-δικαίου να παραβλέπει την αξία της ύπαρξης και αναγνώρισης της Τέχνης και να «δίνει το παρόν» στην άποψη μιας μερίδας (οπισθοδρομικών, κατ’ εμέ) ανθρώπων που αντιμετώπιζαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την τέχνη αποκλειστικά ως μια ακόμη «ενασχόληση» χωρίς επαγγελματικές προοπτικές, οι οποίες θα αποφέρουν κέρδος στον εκάστοτε ενδιαφερόμενο και θα αποτελέσουν πηγή βιοπορισμού του; Γιατί, ακόμη και σήμερα, τη στιγμή που «υποτίθεται» ότι έχουμε απαγκιστρωθεί από προκαταλήψεις και θέλουμε να λεγόμαστε «προοδευτικοί», δεν αντιμετωπίζουμε την Τέχνη ως κάτι δυναμικό, το οποίο μπορεί να μας βελτιώσει ως κοινωνία;
Μόνο η ανθρωπιστική παιδεία και η καλλιέργεια υψηλής αισθητικής αντίληψης από όλους (και κυρίως από το κράτος ως φορέας θέσπισης και προάσπισης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων), καθώς και η συνειδητοποίηση ότι η ευτυχία και η επαγγελματική ανάπτυξη προϋποθέτει την ισόρροπη ανάπτυξη υλικού και ηθικοπνευματικού πολιτισμού, θα βοηθήσουν τον σύγχρονο άνθρωπο να ανακτήσει μια ουσιαστική σχέση με την τέχνη και την αισθητική απόλαυση που αυτή προσφέρει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Υπουργείο Πολιτισμού: Εξισώνει το πτυχίο δραματικών σχολών με απολυτήριο Λυκείου – Κατάληψη στο Εθνικό Θέατρο, neolaia.gr, διαθέσιμο εδώ
