Της Παρασκευής Θεοδωρίδου,
Ο Αμερικανικός Εμφύλιος πόλεμος (Απρίλιος 1861-Απρίλιος 1865), ήταν ένας πόλεμος μεταξύ της Ένωσης (ή αλλιώς Βόρειους) και της Συνομοσπονδίας (ή αλλιώς Νότιους), με τη τελευταία να αποτελείται από αποσχισθείσες πολιτείες. Επικεφαλής της Ένωσης ήταν κυρίως ο Abraham Lincoln, ενώ επικεφαλής της Συνομοσπονδίας, ο Jefferson Davis. Σε αυτό το σημείο χρήζει υπενθύμισης του λόγου, για τον οποίο ξέσπασε ο πόλεμος και δεν ήταν άλλος παρά για την αντιπαράθεση για το εάν θα προχωρούσε η δουλοκτησία σε δυτικές περιοχές. Ο νεοεκλεγέντας Abraham Lincoln, ήταν ενάντια στην συνέχεια της δουλοκτησίας, σε αντίθεση με το αντίπαλο μέτωπο, το οποίο είχε υπό την εξουσία του πολιτείες, στις οποίες επικρατούσε το φαινόμενο αυτό.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, είχαν λάβει χώρα τουλάχιστον σαράντα μάχες, από τις οποίες και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές απολάμβαναν το αίσθημα της νίκης, αλλά και τη πικρία της ήττας. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τη μάχη της Ατλάντα, η οποία διεξήχθη τον Ιούλιο του 1864, με νικητήριο μέτωπο, αυτό της Ένωσης. Κρίνεται απαραίτητη η σύντομη αναφορά στο υπόβαθρο της Ατλάντα για την κατανόηση των λόγων για τους οποίους ξέσπασε μάχη στη συγκεκριμένη πόλη. Η Ατλάντα, ήδη από τις αρχές του 1860 και έπειτα, αποτελούσε ένα σημαντικό πιόνι της «εμφυλιακής σκακιέρας», καθώς η γεωπολιτική και οικονομική της ισχύς, ήταν κομβικός σταθμός για την υπόλοιπη έκβαση του πολέμου. Ως πόλη, ήδη από την ίδρυσή της, βρισκόταν σε μια περίοδο άνθισης σε πολλούς τομείς, κυρίως στον οικονομικό. Η κατασκευή τεσσάρων σιδηροδρομικών γραμμών συνδεδεμένων μεταξύ τους, δημιούργησε μια γραμμή επικοινωνίας της βιομηχανικής παραγωγής –και όχι μόνο- της Georgia, με τις αγορές στα δυτικά της χώρας.
Η παρουσία της δουλοκτησίας στη πόλη, συνιστούσε καίριο παράγοντα της οικονομικής άνθησης, αφού από τους δέκα χιλιάδες κατοίκους, οι χίλιοι εννιακόσιοι ήταν σκλάβοι. Είχε ήδη προκληθεί το σχίσμα μεταξύ Βορείων και Νοτίων αναφορικά με τη δουλοκτησία, η οποία θα παίξει σημαντικό ρόλο στις εκλογές. Η ανάδειξη του Abraham Lincoln ως νικητή των εκλογών, οδήγησε στην απόσχιση της Ατλάντα, από τη στιγμή που πολλοί σκληροπυρηνικοί των Νοτίων ήταν ενάντια στα εκλογικά αποτελέσματα. Κατά αυτόν τον τρόπο, το μεγαλύτερο μέρος της Ατλάντα, πέρασε στα χέρια της Συνομοσπονδίας.
Η Ατλάντα το 1864, πλέον αποτελούσε σημαντική πόλη και κέντρο στρατιωτικού εξοπλισμού και ανεφοδιασμού της Συνομοσπονδίας, καθώς το εργατικό δυναμικό του συγκεκριμένου κλάδου παραγωγής είχε αυξηθεί σημαντικά. Επομένως, η ενδεχόμενη επίθεση και κατάληψη της Ατλάντας από τις δυνάμεις της Ένωσης, θα στερούσε από τους Νότιους, το κέντρο-πυρήνα για τον στρατιωτικό τους ανεφοδιασμό. Αφού αποφασίστηκε μια τέτοια επίθεση, Ανώτατος Διοικητής των στρατευμάτων της Ένωσης, ορίστηκε μετά από υπόδειξη του Ulyesses Grant, ο William T. Sherman. Αντίστοιχα, διοικητής των στρατευμάτων των Νοτίων ήταν ο Joseph E. Johnston.
Τον Μάιο του ίδιου έτους, ξεκίνησε η εκστρατεία των Βορείων με περίπου 100.000 άνδρες από το Chattanooga για την Ατλάντα, συναντώντας εχθρικά στρατεύματα στη διαδρομή, έχοντας ως αποτέλεσμα μικρές και σύντομες συγκρούσεις. Από τη πλευρά των Νοτίων, ο Johnston αντικαταστάθηκε από τον John Bell Hood, καθώς ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας ήταν απογοητευμένος από τη διαχείριση των συγκρούσεων από τον πρώτο. Ο Sherman είχε μαζί του τους στρατούς των Tennessee, Ohio και Cumberland και κατευθύνονταν προς τη πόλη-στόχο. Για τον λόγο ότι γνώριζε το γεγονός πως η Ατλάντα είχε ενισχυθεί αμυντικά, εφόσον πολλά εχθρικά στρατεύματα είχαν παραμείνει εκεί, ο Sherman όρισε ως πρωταρχικό στόχο να καταστραφούν σημαντικές σιδηροδρομικές γραμμές, ξεκινώντας από τη γραμμή της Georgia, η οποία συνδεόταν με την Ατλάντα από τα ανατολικά. Στις 20 Ιουλίου, οι Νότιοι εξαπέλυσαν επίθεση στο Peachtree Creek, η οποία δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Καθώς οι στρατιές του Sherman βρίσκονταν εγγύτερα της πόλης, ο Hood απεφάνθη πως τα στρατεύματα του ταγματάρχη Hardee θα κατευθύνονταν προς την ανατολική Ατλάντα, με συνοδεία του ιππικού του Wheeler. Απώτερος σκοπός της διαταγής αυτής, ήταν ο αιφνιδιασμός των Βορείων. Πλέον στις 22 Ιουλίου, εξαιτίας της εξουθένωσης των στρατιωτών και του κακοτράχαλου εδάφους, το σχέδιο του Hood μετά βίας πέτυχε, αφού προκλήθηκαν μεγάλες καθυστερήσεις. Στο αντίπαλο μέτωπο, ο υποστράτηγος McPherson, μερίμνησε για τη προστασία της γραμμής του στο Bald Hill (έξω από την Ατλάντα), «φράζοντάς» τη με χαρακώματα. Η επίθεση των Νοτίων ήταν αιφνίδια και ταχεία, προερχόμενη από τα δυτικά και ανατολικά της γραμμής. Πρώτο και σημαντικό θύμα, ήταν ο ίδιος ο McPherson, δίχως ο θάνατός του να σταματάει τα στρατεύματα από το να αντεπιτίθενται. Παρά τις προσπάθειες των Νοτίων, δε κατάφεραν να καταλάβουν τη περιοχή.
Έξι μέρες αργότερα, ο Sherman κατευθύνονταν προς τα δυτικά και νότια της Ατλάντα, προκειμένου να καταστρέψει και τις σιδηροδρομικές γραμμές που βρίσκονταν εκεί. Ο Hood εξαπέλυσε και εκεί ακόμη μία επίθεση κοντά στην εκκλησία Ezra, χωρίς επιτυχία, αποδυναμώνοντας την ισχύ των στρατευμάτων του Hood. Στις αρχές του Αυγούστου, ο Sherman ήταν διχασμένος ως προς το ποια θα ήταν η επόμενη κίνηση του, κυρίως για τον λόγο ότι εξαιτίας της καλής οχύρωσης της πόλης, δε μπορούσε να ρισκάρει μια μετωπική επίθεση, ενώ οι πλαγιομετωπικές επιθέσεις γίνονταν ολοένα και δυσκολότερα επιτεύξιμες όσο πλησίαζαν τη πόλη. Παρόλο που τελικά αποφάσισε να επιτεθεί κοντά στο Ανατολικό Σημείο (East Point) της Ατλάντα, η προσπάθειά του δεν ευδοκιμούσε και έτσι απέσυρε τα στρατεύματα.
Στις 30 Αυγούστου, ο Sherman ήταν έτοιμος να δώσει το τελειωτικό χτύπημα που θα οδηγούσε στη κατάληψη της Ατλάντα. Μετακίνησε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού στο Jonesboro, ξεκινώντας επίσημα την επίθεση. Ο Hood είχε συνειδητοποιήσει πως για να κρατηθεί η Ατλάντα στην κυριαρχία της Συνομοσπονδίας, θα έπρεπε η έκβαση αυτής της μάχης να είναι υπέρ τους. Κατά τη 1η Σεπτεμβρίου, η κινητικότητα των στρατευμάτων των Βορείων ήταν αστραπιαία, ενώ παράλληλα ετοιμάζονταν για ενδεχόμενη εκκένωση της πόλης. Γρήγορα, όμως, ζωτικής σημασίας μονάδες των Νοτίων αποχώρησαν από το πεδίο μάχης, αφήνοντας τους Βόρειους να προελάσουν και να καταλάβουν την Ατλάντα. Η νίκη της Ένωσης στη μάχη της Ατλάντα, αποτέλεσε κομβικό σταθμό για την υπόλοιπη εξέλιξη του εμφυλίου πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- American Battlefield Trust, Atlanta: The civil war in four minutes: The Atlanta Campaign, Διαθέσιμο, εδώ
- Brittanica.com, Battle of Atlanta, Διαθέσιμο εδώ
- History.com, The Atlanta Campaign, Διαθέσιμο εδώ
- Incose, C., John, Georgia in 1860, Διαθέσιμο εδώ
- The Atlanta-Journal Constitution, Battle of Atlanta, Διαθέσιμο εδώ
- Ricci, Joseph, The Fall of Atlanta, Διαθέσιμο εδώ
