Tης Στέλλας Πετρακάκη,
Μερικούς μήνες πριν, εξελέγη η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας υπό ένα νέο, αμφιλεγόμενο πρίσμα συνεργασίας της άκρας δεξιάς και της δεξιάς. Καθώς οι μήνες περνούν και δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα κάποιο ζήτημα έντονης εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, το τοπίο εξελίσσεται σε μία ήπια και ομαλή καθημερινότητα. Ωστόσο, ένα παλαιό ζήτημα αναδύθηκε στην επιφάνεια της ιταλικής μεταναστευτικής πολιτικής πριν μερικές ημέρες και θύμισε ανεπίτρεπτα στιγμιότυπα του παρελθόντος, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται μια εικόνα για την Ιταλία όχι της προόδου, αλλά της οπισθοχώρησης στην εξελικτική της διαδικασία.
Ο λόγος γίνεται για την άρνηση της Ιταλίας να υποδείξει κοντινότερο ασφαλές λιμάνι μετά τη διάσωση μεταναστών σε πλοίο που επέβαινε η ΜΚΟ «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», η οποία και τους διέσωσε. Η Κυριακή 08/01/2023 σήμανε ίσως ότι το έτος δεν εισήλθε με θετικό πρόσημο για την Ιταλία, καθώς η «διαμάχη» των κυβερνήσεων με τις ΜΚΟ βρίσκεται τώρα στο απόγειό της. Το ζήτημα κατά το οποίο οι προϋποθέσεις για το πού θα αποβιβάζονται τα μεταναστευτικά ρεύματα απασχολεί την Ιταλία εδώ και ένα διάστημα και η εκάστοτε κυβέρνηση δείχνει ακόμα πιο σκληρό πρόσωπο απέναντι στους «έχοντες ανάγκη».
H απόφαση των προηγούμενων ιταλικών κυβερνήσεων σχετικά με το λιμάνι αποβίβασης των μεταναστών που διασώζουν οι ΜΚΟ είχε παρθεί υπέρ της Σικελίας. Η άδεια έχει δοθεί από τη Ρώμη και τηρείται μέχρι και σήμερα. Ωστόσο, ύστερα από απόφαση της κυβέρνησης έγινε ξαφνική αλλαγή της πλεύσης του πλοίου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières) με εντολή να ελλιμενιστεί στην Ανκόνα, η οποία βρίσκεται στην κεντρική Ιταλία, πολλά χιλιόμετρα βορειότερα από τη Σικελία. Αυτή η κίνηση ενείχε ποικίλους κινδύνους, καθώς οι 73 μετανάστες που διασώθηκαν χρειάζονταν άμεση ιατρική βοήθεια, η οποία ήταν αδύνατο να παρασχεθεί επί του πλοίου.
Ο επικεφαλής της αποστολής, Juan Matias Hill, δήλωσε επιγραμματικά πως «Η ιταλική κυβέρνηση αρνήθηκε το αίτημά μας για κοντινό ελλιμενισμό. Το πλοίο Geo Barents κατευθύνεται προς το Βορρά». Το Υπουργείο Εσωτερικών της Ιταλίας απέφυγε τον οποιονδήποτε σχολιασμό περί του ζητήματος, κάτι το αναμενόμενο, καθώς είναι κοινώς αποδεκτό πως η κυβέρνηση δεν είναι πρόθυμη στο να πράξει «το κάτι παραπάνω» για την περίθαλψη των εχόντων ανάγκη.
Είναι γεγονός πως τα μεταναστευτικά κύματα προκύπτουν ξαφνικά. Πολλές χώρες, κυρίως της Ευρώπης, που είναι και ο κύριος αποδέκτης των μεταναστευτικών ρευμάτων των ανατολικών χωρών, αποδεικνύεται πως δεν δημιούργησαν σχέδια πολιτικής, ώστε να αντιμετωπίσουν κρίσιμες καταστάσεις, λόγου χάρη το μεταναστευτικό, την έξαρση πανδημιών κλπ.
Πιο συγκεκριμένα, αυτό αποδεικνύεται με την περίπτωση της Ιταλίας, εξετάζοντας τους πρώτους μήνες της ηγεσίας της ακροδεξιάς κυβέρνησης. Μέσα σε μονάχα λίγους μήνες, χιλιάδες μετανάστες έφτασαν στη χώρα, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 50% από τα τέλη Οκτωβρίου, σε αντίθεση με τις προεκλογικές υποσχέσεις των σκληρών κομμάτων του συνασπισμού. Σύμφωνα, μάλιστα, με στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, τους δύο πρώτους πλήρεις μήνες της νέας κυβέρνησης –Νοέμβριο και Δεκέμβριο– οι μετανάστες έφτασαν σχεδόν τους 20.000, ένα απότομο άλμα σε σχέση με τους ίδιους μήνες του προηγούμενου έτους.
Ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών, Matteo Piantedosi, ισχυρίστηκε ότι το νέο κύμα αφίξεων μεταναστών ευνοήθηκε από τις καλύτερες καιρικές συνθήκες και ότι τα πρόσφατα δεδομένα δεν είναι αντιπροσωπευτικά της ολικής κατάστασης. Τους τελευταίους μήνες, ο Piantedosi έχει εμπλακεί σε ανοιχτή σύγκρουση με τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Μεσόγειο και κατηγορούνται ότι βοηθούν τις αναχωρήσεις μεταναστών από την Αφρική, καθώς υπόσχονται να τους σώσουν, όταν βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα. Ο Piantedosi, επίσης, κατηγορεί τα πλοία των ΜΚΟ, όπως αυτό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ότι παρουσιάζουν έναν «παράγοντα έλξης», που ενθαρρύνει την αναχώρηση των μεταναστών.
Οι μεταναστευτικές πολιτικές παραμένουν ζωτικής σημασίας για την κυβέρνηση της Meloni, η οποία έχει δεσμευτεί να πατάξει τις παράνομες αναχωρήσεις από τη Βόρεια Αφρική και άλλες φτωχές ή κατεστραμμένες από ένοπλες συγκρούσεις χώρες. Το Μεταναστευτικό Ζήτημα βρίσκεται, επίσης, στο επίκεντρο της επικείμενης ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής στις 9–10 Φεβρουαρίου, στην οποία αναμένεται να παρευρεθεί η Ιταλίδα Πρωθυπουργός.
Καθώς η Μeloni τονίζει ότι οι πολιτικές μετεγκατάστασης της Ε.Ε. για τους μετανάστες δεν λειτουργούν για την Ιταλία και αναφέρει ότι η χώρα έχει αφεθεί μόνη της να χειριστεί μια ολοένα και πιο δύσκολη κατάσταση, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις των δυο δυνάμεων μέχρι τότε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Italy rejects NGO ship’s request for closer safe port, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Η Ιταλία αρνήθηκε να υποδείξει «κοντινότερο ασφαλές λιμάνι» για πλοίο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα με μετανάστες, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Migrant arrivals surge in Italy despite government pledges, Anadolu Agency, διαθέσιμο εδώ
