Του Νικηφόρου Παγώνη,
Κατά καιρούς έχουμε ακούσει πολλά για το φαινόμενο του stalking, το φαινόμενο εκείνο του «εμμονικού θαυμαστή» που με παρενοχλητικές συμπεριφορές, είτε καταδίωξης, είτε παρακολούθησης στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, φέρνει σε άβολη ή ακόμα και σε επικίνδυνη θέση το θύμα του. Οι μορφές του φαινομένου ποικίλουν και αυξάνονται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Λογικό, αν κρίνουμε από το παρελθόν, που ένας αποτελεσματικός τρόπος αποφυγής κάποιου ενοχλητικού ατόμου ήταν να σηκώσουμε τη συσκευή του τηλεφώνου μας, ώστε να φαίνεται κατειλημμένη, ή να αλλάξουμε τα μέρη που πηγαίνουμε. Τώρα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Πλέον με την ύπαρξη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, το φαινόμενο έχει επεκταθεί. Stalking δεν είναι μόνο η εισβολή σε προσωπικό χώρο, η σωματική βία, η δυσφήμιση, η ακολούθηση ενός θύματος κ.ά. Μπορούμε να πούμε ότι είναι και η παρενοχλητική παρακολούθηση ή το cyberstalking, φαινόμενο κατά το οποίο είτε με μια πραγματική «ταυτότητα», είτε με μια κατασκευασμένη, ο θύτης παρακολουθεί το πού βρίσκεται το θύμα, τι μοιράζεται με τους διαδικτυακούς του φίλους, ακόμη και με ποιους συναναστρέφεται, με σκοπό να δίνει πάντα το παρόν, διεκδικώντας με αυτόν τον καταχρηστικό τρόπο μια επαφή με το θύμα. Εκτός αυτού, τέτοιου είδους συμπεριφορές μπορεί να γίνουν περισσότερο επικίνδυνες. Ο θύτης, προκειμένου να ξεσπάσει κάπου, μπορεί να υποκλέψει προσωπικά στοιχεία του θύματος, ή και να το διαβάλλει σε τρίτους, παραποιώντας στοιχεία και πράξεις του.
Το διαδίκτυο μπορεί να γίνει σκοτεινό, όπως σκοτεινοί μπορούν να γίνουν και οι άνθρωποι. Αντίστοιχα, και η ζωή για κάποιους μπορεί να γίνει τόσο σκοτεινή, με αποτέλεσμα να καταφύγουν σε τέτοιες πρακτικές. Μιλώντας για περιπτώσεις που δε μαρτυρούν κάποια διαταραχή ή περιπτώσεις που δε χρήζουν τιμωρίας, είναι καλό να μην καταφεύγουμε σε τέτοιες πρακτικές αναγκαστικής και καταχρηστικής επαφής. Μπορεί ο καθένας να ξεκινήσει από ένα «απλό» σκρολάρισμα στα διαδικτυακά προφίλ κάποιου ή να τον καλέσει ανώνυμα, όμως οι ισορροπίες αυτές εύκολα καταστρέφονται, όπως εύκολα κάποιος μπορεί να εκθέσει σε πολύ πιο επικίνδυνες καταστάσεις κάποιον.
Η παρενόχληση, η παρακολούθηση ή και η σπίλωση κάποιου δεν είναι ένας σωστός τρόπος για να εκφράσουμε ένα οποιοδήποτε αρνητικό μας συναίσθημα. Αντίστοιχα, η εκδήλωση ενδιαφέροντος για κάποιο άτομο δεν επιβάλλει την παρακολούθησή του και τη γνώση όλου του πρότερου βίου του. Είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε όλα τα αρνητικά που μας συμβαίνουν με κάποιον που μπορεί να μας βοηθήσει έμπρακτα και όχι να δυσκολεύουμε τη ζωή τρίτων, θεωρώντας ότι αυτό θα «γεμίσει» τα δικά μας κενά. Αντίστοιχα, όταν θέλουμε να προσεγγίσουμε κάποιο άτομο, είναι απόλυτα ειλικρινές το να το κάνουμε με μια αμεσότητα και την πραγματική μας εικόνα. Αυτό, είτε έχει θετική, είτε αρνητική έκβαση, θα είναι κάτι που σίγουρα θα εκτιμηθεί.
Συμπερασματικά, λοιπόν, για περιπτώσεις οι οποίες δεν κρύβουν κάτι σοβαρότερο από αυτό που φαίνεται –στις οποίες φυσικά πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα–, το φαινόμενο του stalking ή του cyberstalking ενοχλεί και παραβιάζει την ιδιωτικότητα του ατόμου. Πληθώρα μέτρων έχει αρχίσει να λαμβάνεται για την προστασία των θυμάτων, όπως και πληθώρα συμβουλών αυτοπροστασίας έχουμε δει να προτείνονται. Το ζήτημα είναι να ζούμε σε μια κοινωνία, η οποία θα μπορεί να βοηθήσει κάποιον που θα επιθυμήσει να προβεί σε μια τέτοια συμπεριφορά να μην το κάνει, ενώ όταν το κάνει να φροντίσει να υποστεί τις συνέπειες, χωρίς το θύμα να επωμίζεται ευθύνες ή και να συνεχίσει να ζει με φόβο. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, θα πρέπει να πάψουμε να θεωρούμε «φυσιολογικές» πρακτικές παρακολούθησης με πρόσχημα το «αθώο» του πράγματος. Διότι όπως σε εμάς δε θα άρεσε να νιώθουμε άβολα με ένα πρόσωπο ή μια κατάσταση, έτσι αντίστοιχα δε θα άρεσε σε κάποιον να νιώθει ότι παρακολουθείται ή απειλείται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι το Stalking και ποιες οι συμπεριφορές παρενοχλητικής παρακολούθησης, mononews.gr, διαθέσιμο εδώ
-
Stalking: Τι είναι και πως να το αντιμετωπίσουμε, psychology.gr, διαθέσιμο εδώ
