Της Κωνσταντίνας Στάμου,
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ανά τους αιώνες έφερε πολλά ονόματα, με πιο γνωστά να είναι Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αλλά και Ρωμανία. Το Βυζάντιο, όπως αποκαλείται τις περισσότερες φορές σήμερα, όρισε σχεδόν από την αρχή για πρωτεύουσά του, μια ζηλευτή πόλη που ξεχώριζε ανέκαθεν για την μοναδικότητα και την ομορφιά της. Η πόλη αυτή καλούνταν Κωνσταντινούπολη, και υπήρξε «λατρεμένο παιδί» τόσο των Βυζαντινών όσο και των Ρωμαίων, που αποτελούν τους προγόνους των πρώτων. Τα χρονικά όρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ορίζονται από τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. έως και την άλωσή της από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου 1453. Το Βυζάντιο βίωσε άλλοτε εκούσια και άλλοτε ακούσια, ταραχώδεις καταστάσεις, και πολλές ήταν οι φορές που χρειάστηκε να υπερασπιστεί τα κεκτημένα του με ζήλο.
Η μάχη του Βερατίου τοποθετείται χρονολογικά στο 1281. Η στρατιωτική αυτή σύρραξη είναι αξιοσημείωτη, καθώς αποτέλεσε την τελευταία νίκη των Βυζαντινών, και συγκεκριμένα επί των δυνάμεων του Καρόλου του Ανζού. Ο Κάρολος ήταν επικεφαλής των Ανδεγαύων της Σικελίας. Η μάχη εκδηλώθηκε σε μορφή πολιορκίας, εναντίον του βασιλείου της Νεαπόλεως. Οι εντολές κατά την διάρκεια της μάχης δίνονταν από τον Μέγα Δομέστικο Μιχαήλ Γλαβά Τραχανειώτη, ενώ οι εχθροί ακολουθούσαν οδηγίες του Ουγκώ του Σουλύ. Ο αριθμός των αντιπάλων δεν ξεπερνούσε τους 8000 στρατιώτες, και η διαφορά της δύναμής τους ήταν εμφανής απέναντι στον ισχυρό στρατό των Βυζαντινών.
Το Βυζάντιο, ήδη από το 1261 ήταν μονίμως προετοιμασμένο για την επάνοδο των Λατίνων προς την Πόλη, με σκοπό την ανακατάληψη της, με αφορμή την νίκη του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου που την προσάρτησε και πάλι στην κατοχή του. Ο κρότος της βυζαντινής πολεμικής προετοιμασίας έβαλε τους αντιπάλους, ήδη από την αρχή σε μια αμυντική θέση και ιδίως το Βασίλειο της Σικελίας. Οι Σικελιανοί υπό τον Μανφρέδο, αρχικά, και υπό τον Κάρολο τον Ανδεγαυό αργότερα το 1266, απάντησαν στο πολεμικό κάλεσμα. Το 1257, οι Σικελιανοί με πρωτοστάτη τον Μανφρέδο κατέλαβαν την Αλβανία και την Κέρκυρα, καθώς και το Βεράτιο εσωτερικά. Ο Μανφρέδος εξαπατήθηκε το 1266, από τον Ανδεγαυό και σκοτώθηκε. Το 1272, οι Λατίνοι που είχαν εγκατασταθεί στις κατεχόμενες υπό τον Μανφρέδο περιοχές παραδόθηκαν στην εξουσία του Ανδεγαυού, ο οποίος επέκτεινε τα εδαφικά όρια των Σικελιανών έως και το Δυρράχιο. Οι Αλβανοί προσέφεραν πίστη και υποστήριξη στον Κάρολο ο οποίος τους ανταπέδωσε ιδρύοντάς τους το Βασίλειο της Αλβανίας, με βασιλιά τον ίδιο.
Το 1274 ο Μιχαήλ Η΄ παρατηρώντας ευαίσθητα κενά που δημιουργήθηκαν με τη συμπλοκή του Καρόλου με τους Γουέλφους και τους Γιβελλίνους επιτέθηκε στα εδάφη του Καρόλου. Με τον τρόπο αυτό, το Βεράτιο και το Βουθρωτό πέρασαν στα χέρια του Βυζαντίου. Ο Κάρολος αντεπιτέθηκε το 1279, που προχώρησε σε μια συμμαχία με το Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου Α΄ Δούκα, για να επανακτήσει τις απολεσθέντες περιοχές. Αρχηγός της επιχείρησης τέθηκε ο Ουγκώ του Σουλύ. Τον Αύγουστο του 1880, οι δυνάμεις του Σουλύ κάνοντας έφοδο στο φρούριο της Κάνινας και περνώντας από την κεντρική Αλβανία, πολιόρκησαν το Βεράτιο. Όπως προαναφέρθηκε, αρχιστράτηγος των δυνάμεων του Μιχαήλ Η΄, ήταν ο Μιχαήλ Γλαβάς Τραχανειώτης. Η πολιορκία του Βερατίου, δεν επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου από το τσουχτερό χειμώνα.
Ήδη από τις αρχές του Δεκεμβρίου, οι Ανδεγαυοί είχαν κερδίσει αρκετό έδαφος. Οι βυζαντινές δυνάμεις ακολουθούσαν μια πιο αργή τακτική, που βασίζονταν στη σταθερότητα των κινήσεων τους. Η καταπολέμηση του εχθρού των Βυζαντινών γίνονταν στο εσωτερικό των στρατευμάτων τους, τα οποία σταδιακά αφοπλίζονταν και μειώνονταν. Το προβάδισμα δόθηκε στους Βυζαντινούς όταν οι Τούρκοι μισθοφόροι που λειτουργούσαν, προς όφελός τους, αιχμαλώτισαν τον Ουγκώ του Σουλύ, και ένα μικρό μέρος των αντίπαλων στρατευμάτων που τον συνόδευαν. Μερικοί που ξέφυγαν, φρόντισαν να μεταδώσουν τα νέα στο στρατόπεδο, προκαλώντας πανικό. Οι στρατιώτες των Λατίνων οπισθοχώρησαν προς τον Αυλώνα, και τα βυζαντινά στρατεύματα άλωσαν το Βεράτιο. Αυτή η μάχη αποτέλεσε την τελευταία στρατιωτική νίκη των Βυζαντινών, πριν τη μεγάλη περίοδο συνεχόμενων ηττών τους κατά τα έτη 1281-1453.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
