Της Χιόνας Οικονομάκη,
«Όταν πυκνή η ομίχλη θα μας σκέπαζε, τους φάρους θε ν’ ακούγαμε να κλαίνε» γράφει ο Νίκος Καββαδίας, ο ποιητής που έχει εύλογα χαρακτηριστεί ως «θαλασσινός λογοτέχνης». Οι φάροι στην ποίηση τείνουν να αποτελούν σύμβολα ελπίδας και αποφασιστικότητας, ενώ στο ναυτικό τομέα είναι αυτοί που καθορίζουν τις πορείες των καραβιών και φωτίζουν τις σωστές κατευθύνσεις. Σε μία χώρα με αξιοσημείωτη ναυτική δραστηριότητα και έντονη αγάπη για τη θάλασσα, είναι λογικό να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός φάρων. Στο άρθρο αυτό θα… ταξιδέψουμε, νοητά, σε μερικούς από τους εμβληματικότερους φάρους της χώρα μας.
1. Ακρωτήριο Ταίναρο, Ανατολική Μάνη
Το ακρωτήριο Ταίναρο, γνωστό και ως Κάβος Ματαπά, αποτελεί ένα μέρος απαράμιλλης ομορφιάς με χρόνια ιστορία. Ευρισκόμενο στην Ανατολική Μάνη και σε σύμπνοια με τον άγριο και πετρώδη χαρακτήρα της, έχει μία ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα ελληνικά ακρωτήρια. Παλιότερα, μάλιστα, οι άνθρωποι πίστευαν πως εκεί βρίσκονταν οι πύλες του Άδη και πως αυτό ήταν το σημείο κατάβασης του μυθολογικού ήρωα, Ηρακλή, στον Κάτω Κόσμο για να συναντήσει και εν συνεχεία να αντιμετωπίσει τον Κέρβερο.
Φυσικά, το Ταίναρο διαθέτει έναν από τους πιο επιβλητικούς φάρους στην Ελλάδα. Μάλιστα, πρέπει να σημειώσουμε πως επρόκειτο για το νοτιότερο φάρο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Η χρονολογία ανέγερσής του είναι το 1882, ενώ η λειτουργία του ξεκίνησε 5 χρόνια αργότερα, το 1887. Το ύψος του φάρου ανέρχεται στα 16 μέτρα και η απόστασή του από την θάλασσα δεν ξεπερνά τα 20 μέτρα ενώ το να φτάσει κανείς στο σημείο που είναι χτισμένος ο φάρος είναι ιδιαίτερα δύσκολο, εξαιτίας του σκληροτράχηλου τοπίου της Μάνης. Ωστόσο, μόλις κάποιος αντικρίσει το τοπίο, αδιαμφισβήτητα, θα σαγηνευτεί από την αρχέγονη ομορφιά του.
Την περίοδο της Κατοχής, όπως ήταν αναμενόμενο, ο Φάρος έσβησε, όμως αυτό δεν ήταν το τέλος του. Το 1947 λειτούργησε και πάλι, ενώ μετά τη δεκαετία του ’80 αναβαθμίστηκε και η λειτουργία του πλέον αυτοματοποιήθηκε με τη βοήθεια της ηλιακής ενέργειας.
2. Φάρος Τουρλίτης, Άνδρος
Ο Τουρλίτης είναι ένας από τους πιο μοναδικούς φάρους σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Βρίσκεται στο νησί της Άνδρου και έχει ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Αναδύεται από τη θάλασσα. Ο Τουρλίτης κατασκευάστηκε το 1887, σε μία περίοδο που το νησί της Άνδρου είχε ήδη αναπτύξει σημαντική ναυτιλιακή δραστηριότητα. Η λειτουργία του, 10 έτη μετά την κατασκευή του, αποτέλεσε καθοριστικό αρωγό για την εξέλιξη της ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο Πέλαγος.
Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος της Άνδρου καταστράφηκε λόγω βομβαρδιστικών επιθέσεων. Το 1994, όμως, ο Τουρλίτης αποκαταστάθηκε, φωτίζοντας και πάλι το νησί της Άνδρου και τα νερά του Αιγαίου.
3. Φάρος Αγίων Θεοδώρων, Κεφαλονιά
Ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται κοντά στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς και φαίνεται να έχει πάρει το όνομά του από το ομώνυμο κοντινό του εκκλησάκι. Ο εν λόγω φάρος ξεχωρίζει για την ιδιαίτερα πρωτότυπη αρχιτεκτονική του: Πιο συγκεκριμένα, επρόκειτο για ένα οικοδόμημα κυκλικού σχήματος με έντονες επιρροές από τη δωρική αρχιτεκτονική ενώ το εστιακό του ύψος ανέρχεται στα 11 μέτρα.
Ο φάρος κατασκευάστηκε το 1825, οπότε το νησί της Κεφαλονιάς βρισκόταν υπό αγγλική κυριαρχία, ενώ η χρονολογία ένταξής του στο ελληνικό φαρικό δίκτυο συμπίπτει με αυτή της προσάρτησης των Ιονίων νήσων στον ελλαδικό χώρο. Στα τέλη του 1863, λοιπόν, φώτιζε τις ελληνικές θάλασσες καθοδηγώντας τους ναυτικούς. Όπως, όμως, είναι αναμενόμενο με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο φάρος έσβησε για να ανάψει ξανά το 1945, ενώ για πηγή ενέργειας χρησιμοποιούσε το πετρέλαιο. Σήμερα, το οικοδόμημα αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά πολιτισμικά μνημεία στη χώρα μας. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, το 1995 κηρύχτηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
4. Φάρος Κρανάη, Γύθειο
Ο φάρος Κρανάη αποτελεί έναν από τους παλαιότερους, με ημερομηνία κατασκευής του το 1859, αλλά ταυτόχρονα πιο καλοδιατηρημένους φάρους της Ελλάδος. Το όνομά του προκύπτει από την τοποθεσία στην οποία είναι χτισμένο. Συγκεκριμένα, βρίσκεται στο νησάκι Κρανάη, έξω από το λιμάνι του Γυθείου, σημείο που σύμφωνα με τη μυθολογία αποτέλεσε το ερωτικό καταφύγιο της Ωραίας Ελένης και του Πάρη. Επρόκειτο για ένα εξαιρετικά επιβλητικό οικοδόμημα που ξεχωρίζει ανάμεσα στις συκιές και την πυκνή βλάστηση της περιοχής.
Όπως είδαμε, λοιπόν, κάθε ένας από τους φάρους της χώρας μας έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία και τα προσωπικά του, μοναδικά χαρακτηριστικά. Παρά τις αρχιτεκτονικές, πρακτικές και τοπικές διαφοροποιήσεις τους, δεν παύουν να αποτελούν εξαιρετικά επιβλητικά οικοδομήματα που στέκονται αγέρωχα στη θέση όπου κάποτε χτίστηκαν, εξυπηρετώντας τον σκοπό τους. Παρά τις ενδεχόμενες αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουν λοιπόν, τους ανέμους, την υγρασία και τα κύματα, οι φάροι θα στέκονται υπερήφανα φωτίζοντας τους θαλάσσιους δρόμους και συμβολίζοντας την ελπίδα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Στις «Πύλες του Άδη»: Ο πιο επιβλητικός φάρος στην Ελλάδα είναι το στολίδι της Μάνης που επιβάλλεται να δεις από κοντά, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τουρλίτης, το ξακουστό σύμβολο των Κυκλάδων, andros-guide.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι εντυπωσιακοί φάροι της Ελλάδας και η ιστορία τους, exploringgreece.tv, διαθέσιμο εδώ
- Φάρος Κρανάη, allovergreece.com, διαθέσιμο εδώ
- Φάρος Αγίων Θεοδώρων, allovergreece.com, διαθέσιμο εδώ
