Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Η προσωρινή εκεχειρία των 36 ωρών που προτάθηκε από την πλευρά του Vladimir Putin, μετά από «παράκληση» του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου, προκειμένου να εορταστούν τα Χριστούγεννα σύμφωνα με το Παλαιό Ημερολόγιο που ακολουθεί η Ρωσία, προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα στους αποδέκτες της είδησης.
Το Κίεβο έσπευσε να την απορρίψει, κατηγορώντας το Κρεμλίνο για στρατηγικές κινήσεις με την πρόθεση της εργαλειοποίησης των Χριστουγέννων, προκειμένου να ανασυνταχθούν τα ρωσικά στρατεύματα και να ανακόψουν τις ουκρανικές διεκδικήσεις στην περιοχή του Donbas. Η Δύση παρέμεινε σκεπτικιστική και δεν ενέδωσε στις υποσχέσεις του Ρώσου Προέδρου για κατάπαυση του πυρός, ενώ ο Josep Borrell, Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, χαρακτήρισε την πρόταση του Putin ως «μη αξιόπιστη», εφόσον δεν συνοδεύεται με απόσυρση στρατευμάτων.
Η προσωρινή κατάπαυση του πυρός δεν τηρήθηκε, κάτι το οποίο δεν φάνηκε να εκπλήσσει κανέναν και η Ρωσία πραγματοποίησε επιθέσεις το πρωί του Σαββάτου, 7 Ιανουαρίου, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα απώλειες αμάχων. Είχε προηγηθεί της παραβίασης της εκεχειρίας ανακοίνωση εκ μέρους του Λευκού Οίκου (στις 6 Ιανουαρίου, ημέρα Παρασκευή), που αφορούσε την αποστολή στην Ουκρανία πακέτου στρατιωτικής βοήθειας $3,75 δις, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και ένας σεβαστός αριθμός στρατιωτικών οχημάτων. Αποτελεί, όμως, η παραβίαση της μονομερούς εκεχειρίας από την ίδια τη δύναμη που την ανακήρυξε μια απάντηση στις κινήσεις που γίνονται υπέρ της Ουκρανίας και εναντίον της ίδιας; Αξίζει εδώ να υπενθυμιστεί πως ταυτόχρονα με τις ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου, η γερμανική Κυβέρνηση δήλωσε πως θα αποστείλει και εκείνη αρωγή στην Ουκρανία –συγκεκριμένα άρματα μάχης Marder APC. Αναμφίβολα, η μη τήρηση της προσωρινής κατάπαυσης του πυρός συνιστά μια κίνηση, η οποία εμπίπτει στο φάσμα της επίδειξης ισχύος, αλλά και κατά πάσα πιθανότητα μια απόπειρα απόδειξης του «μη αστεϊσμού» της ρωσικής Κυβέρνησης.
Ο Niccolò Machiavelli πίστευε πως δεν είναι δυνατό να έχει κάποιος μια αποτελεσματική εξωτερική πολιτική, ενώ ακολουθεί πιστά όλες τις επιταγές της χριστιανικής ηθικής. Δεν αποτελεί σκοπό του άρθρου η ανάλυση της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής σε θέματα συγκρούσεων και ο χαρακτηρισμός της ως επιτυχούς ή ανεπιτυχούς, ανεπαρκούς ή επαρκούς. Θα πρέπει, όμως, να αντιληφθούμε την ειρωνεία και την αυτοαναίρεση της σημασίας της θρησκείας στην περίπτωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται τα Χριστούγεννα, μια εορτή ενότητας, πίστης σε ιδανικά, αδελφοσύνης και στο πασίγνωστο «αγαπάτε αλλήλους», ενώ την ίδια στιγμή διεξάγεται ένας πόλεμος που έχει επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα.
Επιστρέφοντας στο θέμα του «δυτικού σκεπτικισμού», είναι θετικό το ότι αποφασίσαμε να μην επαναπαυθούμε στις δάφνες μας αυτή τη φορά και να δούμε το ζήτημα πιο σφαιρικά. Σαφώς, δεν θα έπρεπε να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι και οι δυο πλευρές σκέφτονται στρατηγικά και προσπαθούν να προβλέψουν η μία τις κινήσεις της άλλης. Αδιαμφισβήτητα, η ανακήρυξη προσωρινής κατάπαυσης του πυρός ήταν ένα «προπέτασμα καπνού», η οποία αποσκοπούσε στη μερική ξεκούραση των ρωσικών στρατευμάτων, στον αποτελεσματικό ανεφοδιασμό και στην πιθανή μεταφορά μέρους των στρατιωτών σε περιοχές με μικρότερο αριθμό ουκρανικών δυνάμεων, σε αδύναμα σημεία των συνόρων ή ακόμη στη χαλάρωση της ουκρανικής πλευράς, έτσι ώστε η ρωσική να επιτύχει μεγαλύτερου εύρους χτυπήματα.
Οι υποσχέσεις περί «προσωρινής διακοπής συγκρούσεων» δεν θα πρέπει να χαροποιούν τα εμπλεκόμενα μέρη, ιδιαίτερα όταν είναι μονομερείς. Το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις της απόσυρσης στρατευμάτων. Θα μπορούσαν να εκληφθούν ως ένδειξη της υπερίσχυσης της μιας πλευράς έναντι της άλλης, όμως είναι αμφίβολο κατά πόσο η συγκεκριμένη άποψη είναι σωστή. Η υποχώρηση δεν είναι μια ασυνήθιστη τακτική, ειδικά όταν προέρχεται από έναν ισχυρό αντίπαλο με αναθεωρητικές βλέψεις, ο οποίος, μάλιστα, παρουσιάζει τον εαυτό του ως έτοιμο να ξεκινήσει διαλόγους, με τους δικούς του όρους.
Επεξηγώντας αυτό που προαναφέρθηκε, σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Ρώσος Πρόεδρος με τον Τούρκο ομόλογό του, R.T. Erdogan, ο Vladimir Putin δήλωσε έτοιμος όσον αφορά την έναρξη διαλόγων με την Ουκρανία, δεδομένου ότι το Κίεβο θα αποδεχτεί τις νέες συνθήκες που επικρατούν στην εδαφική του ακεραιότητα. Εν ολίγοις, η ουκρανική Κυβέρνηση και κατ’ επέκταση η ουκρανική κοινωνία θα πρέπει να συμβιβαστεί με τις απώλειες των εδαφών της και την εγκαθίδρυση του νέου status quo στην περιοχή. Σε περίπτωση που η ουκρανική πλευρά συμφωνήσει με τους όρους που ετίθετο από τον αντίπαλό της, αυτό θα σημαίνει αυτόματα πως ο δρόμος για συνθηκολόγηση έχει ήδη ανοίξει. Η συνθηκολόγηση θα οδηγήσει νομοτελειακά στην ήττα της Ουκρανίας, κάτι το οποίο είναι το ιδανικό σενάριο για τον Ρώσο Πρόεδρο και, εντέλει, ο «νικητής θα τα πάρει όλα». Κανένας δεν θα εμποδίσει τον νικητή να θέσει ακόμα πιο σκληρούς όρους, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της χαμένης αυτοεκτίμησης της Ε.Σ.Σ.Δ.
Η Ουκρανία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μια θέση, κυριολεκτικά και μεταφορικά, όπου η διεθνοποίηση του προβλήματος συμβαίνει αυτόματα, δεδομένου του κινδύνου σε περίπτωση επικράτησης της Ρωσίας. Σε αντίθεση με τα ζητήματα που ταλανίζουν άλλα κράτη, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια περιφερειακή σύγκρουση. Είναι ένας πόλεμος στον οποίο έχουν εμπλακεί, τηρώντας ένα όριο και άλλες δυνάμεις, οι οποίες έχουν συνδράμει την πληγείσα χώρα είτε στρατιωτικά, είτε οικονομικά, είτε ιατροφαρμακευτικά, είτε μέσω της αποδοχής και περίθαλψης των προσφύγων.
Η ουκρανική Κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να αξιοποιεί τις δυνάμεις της στο πεδίο της μάχης, στην επικοινωνία, αλλά και στην περαιτέρω διεθνοποίηση του ζητήματος, ώστε οι δυτικές δυνάμεις να συνεχίσουν να τη στηρίζουν και να μην επιτρέψουν τη συνθηκολόγηση σε καμία περίπτωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Putin tells Erdogan: Ukraine must accept loss of territories for there to be dialogue, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Russia launches strikes in Ukraine in violation of self-declared ceasefire, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Μπορέλ: Η εκεχειρία στην Ουκρανία πρέπει να συνοδεύεται από αποχώρηση στρατευμάτων, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Kyiv dismisses Putin’s call for 36-hour ceasefire in Ukraine as ‘hypocrisy’, CNN, διαθέσιμο εδώ
