Του Ελευθέριου Χονδρού,
Το Μαυροβούνιο μπορεί να πρόκειται για ένα μικρό βαλκανικό έθνος, ωστόσο διαθέτει μια περίπλοκη πολιτική ιστορία. Κατά τη διάρκεια των ετών, από την απόκτηση της ανεξαρτησίας του το 2006 και έπειτα, το Μαυροβούνιο έχει περάσει από διάφορες πολιτικές φάσεις, που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε προκειμένου να κατανοήσουμε την κατάσταση της πολιτικής σκηνής του Μαυροβουνίου επί του παρόντος. Σε αυτό το άρθρο θα επικεντρωθούμε στην αναδιαμόρφωση του πολιτικού περιβάλλοντος που έχει υποστεί το Μαυροβούνιο τα χρόνια που ακολούθησαν την ανεξαρτησία του και θα αναλύσουμε τα διάφορα γεγονότα που έχουν διαμορφώσει την τρέχουσα πολιτική σκηνή του έθνους.
Από την απόκτηση της ανεξαρτησίας το 2006, το Μαυροβούνιο έχει Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με πολυκομματικό σύστημα. Το Κοινοβούλιο –ή Skupština– είναι το ανώτατο νομοθετικό όργανο της χώρας και αποτελείται από 81 μέλη, που εκλέγονται μέσω της αναλογικής εκπροσώπησης. Ο Πρόεδρος είναι ο αρχηγός του κράτους και εκλέγεται απευθείας από τον λαό, ενώ ο Πρωθυπουργός είναι ο αρχηγός της Κυβέρνησης και διορίζεται από τον Πρόεδρο.
Το Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών (D.P.S.) είναι η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στο Μαυροβούνιο από τη δεκαετία του 1990. Ιδρύθηκε το 1991 από τρία πρόσωπα εκ των οποίων ξεχωρίζει ο Milo Đukanovic, ο οποίος έχει διατελέσει Πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και πριν την ανεξαρτησία της χώρας, ενώ σήμερα είναι ο ηγέτης του κόμματος και από το 2018 υπηρετεί ως ο Πρόεδρος της χώρας. Το D.P.S. έχει μια κεντροαριστερή ιδεολογία και παραδοσιακά υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των αλβανικών και μουσουλμανικών μειονοτήτων του Μαυροβουνίου.
Το κόμμα κέρδισε την πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εκλογών που διεξήχθησαν στο Μαυροβούνιο μετά την ανεξαρτησία του, αλλά αντιμετώπισε έντονη κριτική από διάφορα κόμματα της αντιπολίτευσης και σε ορισμένες περιπτώσεις και από τους πολίτες. Στις βουλευτικές εκλογές του 2006, το D.P.S. κέρδισε την πλειοψηφία των εδρών στο Κοινοβούλιο και σχημάτισε Κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Milo Đukanovic.
Το D.P.S. κέρδισε ξανά τις κοινοβουλευτικές εκλογές το 2009, το 2012 και το 2016 με τον Đukanovic να επανεκλέγεται ως Πρωθυπουργός και στις τρεις περιπτώσεις (το 2016 παραιτήθηκε από τον πρωθυπουργικό θώκο). Ωστόσο, το 2020, το D.P.S. δέχτηκε ένα μεγάλο πλήγμα, χάνοντας στις βουλευτικές εκλογές από έναν συνασπισμό κομμάτων της αντιπολίτευσης, τερματίζοντας την σχεδόν 30ετή διακυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών (D.P.S.) του Milo Đukanovic. Ο συνασπισμός αποτελείται από τρία μπλοκ ή καλύτερα τρείς «πολιτικές συμμαχίες».
Η πρώτη αποτελείται από το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα (S.N.P.), το Ενωμένο Μαυροβούνιο (U.C.G.), το Εργατικό Κόμμα (R.P.) και το Δημοκρατικό Μέτωπο (D.F.). Tα τρία πρώτα κόμματα αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε έναν προεκλογικό συνασπισμό με τη ακροδεξιά συμμαχία του (D.F.), με την ονομασία «Για το Μέλλον του Μαυροβουνίου», μαζί με ορισμένα μικρά πολιτικά κόμματα.
Η δεύτερη συμμαχία δομήθηκε γύρω από το Κίνημα Πολιτών (U.R.A.) και πρόκειται για την κεντροαριστερή συμμαχία ονόματι “In Black and White”, με επικεφαλής ανεξάρτητους υποψηφίους, συμπεριλαμβανομένης της γνωστής δημοσιογράφου και ακτιβίστριας Milka Tadić, ορισμένων καθηγητών πανεπιστημίου, δημοσιογράφων, πολιτών και Ακτιβιστών Μ.Κ.Ο., με τον αρχηγό της συμμαχίας τον ηγέτη του U.R.A., Dritan Abazović, να ξεχωρίζει. Τέλος, η τρίτη συμμαχία περιέχει το «Δημοκρατικό Μαυροβούνιο», το DEMOS κ.ά., που συμφώνησαν να σχηματίσουν έναν προεκλογικό συνασπισμό με το όνομα Peace is Our Nation, με ηγέτη τον Aleksa Bečić.
Από όταν, όμως, ο Đukanović έχασε την εξουσία, βγήκαν στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα και ζητήματα εντός της κοινωνίας και της πολιτικής του Μαυροβουνίου, σε τέτοιο βαθμό που το έθνος βιώνει μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές κρίσεις στη σύγχρονη ιστορία του. Ειδικότερα, μετά την ήττα του Đukanović το 2020 ακολούθησαν τρεις διαδοχικές Κυβερνήσεις.
Πρώτον, οι Σέρβοι στην αντιπολίτευση σχημάτισαν Κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Zdravko Krivokapić, αλλά χρειάστηκαν την υποστήριξη του Dritan Abazović, του πιο ενδιαφέροντος προσώπου στη βαλκανική πολιτική και του «αγαπημένου της Δύσης».
Στη συνέχεια, ο Đukanović ως Πρόεδρος ανέτρεψε αυτήν την Κυβέρνηση και ο Abazović κατέληξε να μην έχει πλέον υποστηρικτικό ρόλο, αλλά να υπηρετεί ως Πρωθυπουργός. Λίγο αργότερα, ο Abazovic υπέγραψε μια συμφωνία ορόσημο με τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία εξόργισε τον Πρόεδρο για άλλη μια φορά και έφερε την κατάρρευση της δεύτερης Κυβέρνησης μετά το 2020. Επί του παρόντος, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που μοιράζονται ο Dritan Abazovic και τα σερβικά κόμματα, δεν είναι σε θέση να σχηματίσει Κυβέρνηση, καθώς ο Đukanovic αρνείται να τους δώσει την εντολή.
Τώρα, μια τρίτη Κυβέρνηση –παρόμοια με την πρώτη (που επίσης σχηματίστηκε από σερβικά κόμματα με την υποστήριξη του Abazović) υπό την ηγεσία του Miodrag Lekić– προσπαθεί να κυβερνήσει χωρίς επιτυχία. Η κατάσταση γίνεται πολυπλοκότερη, με την Κυβέρνηση να εξακολουθεί να διευθύνεται από τον Abazovic, καθώς ο Lekić εμποδίζεται διηνεκώς από τον Πρόεδρο.
Από τότε που κατέρρευσε η τελευταία Κυβέρνηση, με επικεφαλής τον ηγέτη της U.R.A., Dritan Abazovic, στις 19 Αυγούστου, μέλη της κυβερνητικής πλειοψηφίας που ανέτρεψε το D.P.S. στις εκλογές του 2020 προσπάθησαν να σχηματίσουν νέα Κυβέρνηση, χωρίς να προκηρύξουν εκλογές. Ο Lekić προτάθηκε για πρώτη φορά στις 19 Σεπτεμβρίου, αλλά ο Πρόεδρος Đukanovic, αγνόησε την πρόταση παρά την υπογεγραμμένη υποστήριξη 41 βουλευτών. Η κυβερνητική πλειοψηφία την 1η Νοεμβρίου υιοθέτησε στη συνέχεια έναν νέο νόμο, που περιορίζει την εξουσία του Προέδρου, δίνοντας τη δυνατότητα στην πλειοψηφία των βουλευτών να προτείνει έναν υποψήφιο Πρωθυπουργό, ακόμη και αν ο Πρόεδρος αρνηθεί να προτείνει έναν υποψήφιο.
Αλλά αυτές οι κινήσεις για το σχηματισμό νέας Κυβέρνησης στο σημερινό Κοινοβούλιο επικρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α., οι οποίες προειδοποίησαν ότι η τρέχουσα κρίση θα μπορούσε να απειλήσει την πορεία του Μαυροβουνίου προς την ένταξη στην Ε.Ε. και να αποδυναμώσει τις σχέσεις του με τους συμμάχους του. Ένας από τους ηγέτες του Δημοκρατικού Μετώπου, ο Andrija Mandic, δήλωσε την Τετάρτη ότι το Μαυροβούνιο πρέπει να προετοιμαστεί για πρόωρες εκλογές. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος θα πρέπει να προκηρύξει προεδρικές εκλογές μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου, αλλά αυτό φαντάζει αδύνατο σε μία χώρα που το Συνταγματικό Δικαστήριο παραμένει χωρίς απαρτία από τις 20 Σεπτεμβρίου του 2022.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Montenegro election: Who are the triumphant opposition factions and what do they stand for?, Euronews , διαθέσιμο εδώ
- Montenegro Close to Snap Elections as Govt Negotiations Fail, Balkaninsight, διαθέσιμο εδώ
- Political Crisis In Montenegro Is Accelerating, Visegrad Insight, διαθέσιμο εδώ
