Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
Η Ιταλία πρόκειται για μια χώρα που συνδυάζει περίτεχνα το φυσικό κάλλος με τη μακραίωνη ιστορική κληρονομιά και τη πολιτισμική της παράδοση σε κάθε της πόλη ή χωριό. Τρανταχτό στοιχείο της ιστορίας ενός πολιτισμού –πέραν των λογοτεχνικών και μη επιτευγμάτων– είναι και η αρχιτεκτονική της παράδοση, που αντικατοπτρίζεται μέσα από τα μνημεία που διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Στο παρόν άρθρο, θα προσεγγίσουμε την ιστορία τεσσάρων εντυπωσιακών κάστρων, που βρίσκονται στη γειτονική μας Ιταλία.
- Κάστρο Scaliger
Το μεσαιωνικό αυτό κάστρο του Ιταλικού βορρά βρίσκεται στην περιοχή της Λομβαρδίας, και συγκεκριμένα, στη μικρή πόλη Σιρμιόνε, πάνω στη χερσόνησο που «βουτά» στη λίμνη Γκάρντα. Το κάστρο κατασκευάστηκε κατά τα μέσα του 14ου αιώνα με πρωτοβουλία και έξοδα της οικογένειας Ντέλλα Σκάλα, ενός κυριάρχου –για περισσότερα από 100 χρόνια– οίκου της Βερόνας. Αρχικά, το κάστρο χρησίμευε ως οχυρωματικό κτίριο, καθώς και αργότερα λειτούργησε και ως στρατώνας, μέχρι την ανακαίνισή του, το 1919, και τη μετατροπή του σε τουριστικό «μαγνήτη» της περιοχής.
Παράλληλα, όμως, το κάστρο αυτό συνοδεύει και ένας θρύλος. Κάποτε, στο κάστρο Scaliger κατοικούσε ένα ζευγάρι αριστοκρατών, ο Εμπενγκάρντο και η Άρις, που ήταν πολύ ερωτευμένοι. Μια νύχτα, και ενώ ο Εμπενγκάρντο έλειπε, ένας ιππότης ζήτησε άσυλο στο κάστρο, και μόλις αντίκρισε την Άρις μαγεύτηκε από την ομορφιά της και επιδίωξε να την κάνει δική του. Όμως, η Άρις αντιστάθηκε και ο ιππότης τη σκότωσε. Όταν επέστρεψε ο Εμπενγκάρντο, ήρθε αντιμέτωπος με τη νεκρή αγαπημένη του και σκότωσε τον ιππότη. Ο θρύλος λέει πως από τότε το πνεύμα του Εμπενγκάρντο περιφέρεται στο κάστρο, αναζητώντας την αγαπημένη του.
- Κάστρο Aragonese
Το Κάστρο Aragonese, ευρισκόμενο δίπλα στο νησί Ίσκια, χαρακτηρίζεται από μια αρκετά μακραίωνη ιστορία, αφού η κατασκευή του εντοπίζεται ήδη στον 5ο π.Χ. αιώνα από τον Ιέρωνα Β’, Έλληνα τύραννο των Συρακουσών. Από τότε άλλαξε πολλούς «ιδιοκτήτες», από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι Νορμανδούς πρίγκιπες, όμως ο οίκος Αραγόν (Aragon) από την Ισπανία, που κατείχε το Κάστρο και την περιοχή για περίπου δύο αιώνες (15ος–16ος), αποτέλεσε την πιο εποικοδομητική –για το Κάστρο– δυναστεία, στην οποία και οφείλει το όνομά του. Τέλος, τη δεκαετία του 1910, το Κάστρο αγόρασε ένα δικηγόρος, ενώ ανακηρύχθηκε σε εθνικό μνημείο της Ιταλίας τη δεκαετία του 1960.
Το Κάστρο Aragonese θυμίζει αρκετά την πανέμορφη Μονεμβασιά μας. Μια καστροπολιτεία υπερυψωμένη σε έναν βράχο, ή –στην προκειμένη περίπτωση– σε μια ηφαιστειακή βραχονησίδα, με μονάχα μια λωρίδα γης να τη συνδέει με τον κορμό της χώρας.
- La Scarzuola
Το συγκεκριμένο μνημείο δεν πρόκειται για κάστρο, αλλά για συγκρότημα. Ειδικότερα, το La Scarzuola βρίσκεται στην κεντρική Ιταλία, στην περιφέρεια Ούμπρια. Κατασκευάστηκε τον 13ο αιώνα και για αρκετά χρόνια αποτελούσε ένα μοναστήρι. Η ιστορία της κατασκευής του σχετίζεται με τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, τον ιδρυτή του Τάγματος των Φραγκισκανών, ο οποίος φύτεψε σε εκείνη την περιοχή ορισμένα τριαντάφυλλα και δάφνες και επιχείρησε να φτιάξει μια εκκλησία του Τάγματος.
Από τον 16ο αιώνα και έπειτα, το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε και υπέπεσε σε αχρησία. Πολύ αργότερα, τη δεκαετία του 1950, το μοναστήρι αγοράστηκε από έναν αρχιτέκτονα, στον οποίο οφείλεται η σημερινή μορφή του συγκροτήματος, καθώς ο ίδιος οραματιζόταν να δημιουργήσει την «Ιδανική Πόλη», και κατασκεύασε γύρω από το μοναστήρι αμφιθέατρα και εξαίσια κτίρια, που θα λειτουργούσαν ως θέατρα, καθώς και αγάλματα.
- Κάστρο del Monte
Το Κάστρο del Monte, ή αλλιώς το «Κάστρο του Βουνού», μας μεταφέρει στη νότια Ιταλία, στην πόλη Άντρια. Το Κάστρο αυτό χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τον Φρειδερίκο Β΄, μέλος του Οίκου Χοενστάουφεν, μιας δυναστείας βασιλέων γερμανικής καταγωγής.
Το συγκεκριμένο Κάστρο εξιτάρει την προσοχή μας, κυρίως για την αρχιτεκτονική κατασκευή του, αλλά και για τη χρησιμότητα για την οποία κατασκευάστηκε. Ειδικότερα, βρίσκεται πάνω σε έναν λόφο, χωρίς να το περιτριγυρίζει τίποτα, καθώς και δε διαθέτει καμία κατασκευή στρατιωτικής σκοπιμότητας, όπως τάφρο, χώρο για τις παλαίστρες, υπόγειο πέρασμα για μυστική έξοδο, αποθήκη, ή στάβλο. Είναι μια τέλεια οκταγωνική κατασκευή, με τον αριθμό οχτώ να δηλώνει –την εποχή του Μεσαίωνα– την ισορροπία του κόσμου, όπως, επίσης, έχει εξακριβωθεί πως η σκιά που δημιουργείται στο κάστρο από τον ήλιο, μεταβάλλεται ανάλογα με τη θέση των πλανητών. Επομένως, το Κάστρο σίγουρα δεν κατασκευάστηκε για να λειτουργήσει ως οχυρό ή στρατιωτικό κατάλυμα, αλλά –πιθανότατα– για να ικανοποιήσει το ενδιαφέρον του Φρειδερίκου για την αστρονομία.
Αυτά ήταν, λοιπόν, τέσσερα ιταλικά κάστρα της Μεσαιωνικής περιόδου, που –αναμφίβολα– μαγνητίζουν το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο, καθώς και το δικό μας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
