Της Ευσταθίας Παππά,
Στο πλαίσιο ενός πατριαρχικού κοινωνικού συστήματος, οι εκδηλώσεις μισογυνισμού και οι εμποτισμένες στην προκατάληψη συμπεριφορές καταλογίζονται κατά κανόνα στους άνδρες. Δεδομένου, όμως, ότι από τη νηπιακή μας ηλικία και σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας βομβαρδιζόμαστε από μηνύματα σεξιστικής υφής, αναπόφευκτα και οι γυναίκες οδηγούμαστε στην ακούσια αποδοχή και εσωτερίκευση ακόμα και εκείνων των ολοφάνερα επιζήμιων πεποιθήσεων και συμπεριφορών για εμάς. Την πραγματική απειλή, επομένως, –την οποία και αγνοούμε– δεν αποτελεί κάποιος «πόλεμος» ανάμεσα στις γυναίκες και στους άνδρες, αλλά ο βαθμός επιρροής των προβληματικών σεξιστικών αντιλήψεων σε βάρος όλων ανεξαρτήτως.
Ενώ οι σεξιστικές αναπαραστάσεις ποικίλλουν σε μορφή, αυτή που προκαλεί ερωτήματα ως προς το κίνητρο είναι η εκδήλωση του εσωτερικευμένου σεξισμού (ή μισογυνισμού). Στην ουσία, πρόκειται για την πεποίθηση ότι υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός για το τι σημαίνει «γυναίκα», πράγμα που απορρέει από μια αποτελεσματική εμπέδωση των στερεοτύπων, στα οποία αναμένεται να προσαρμόζονται οι θηλυκότητες σε μια κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε απόκλιση από την εφαρμογή των παραδοσιακών ρόλων και συμπεριφορών που τους αποδίδονται γίνεται αφορμή κατάκρισης και στοχοποίησης από άλλες γυναίκες. Αυτό το είδος σεξισμού είναι πράγματι φυσικό να αδυνατούμε όχι μόνο να το κατανοήσουμε, άλλα και να το εντοπίσουμε, αν σκεφτούμε πόσο παράδοξο είναι κανείς να αντιπαθεί το φύλο στο οποίο ανήκει, και ακόμη περισσότερο να συμβάλλει στη διαιώνιση διακρίσεων σε βάρος του.
Ένα βασικό παράδειγμα αυτών των πρακτικών, το οποίο προκαλεί και τις περισσότερες αντιδράσεις, αφορά στο πώς αντιμετωπίζονται κοινωνικά οι γυναίκες οι οποίες εμφανίζονται ως «σεξουαλικά απελευθερωμένες». Η απόκτηση στη διάρκεια του χρόνου πολλών ερωτικών συντρόφων αποτελεί σύμφωνα με την κοινή γνώμη στοιχείο καταρχήν της ανδρικής σεξουαλικότητας, και όταν αυτή εμφανίζεται ως χαρακτηριστικό μίας θηλυκότητας, δεν κατακρίνεται απλώς, αλλά γίνεται αφορμή για την έκβαση αβάσιμων συμπερασμάτων αναφορικά με τις ηθικές της αρχές, το βαθμό ευφυίας της, ή ακόμα και την αυτοεκτίμησή της. Αυτό συμβαίνει, επειδή ακριβώς δεν ακολουθείται πιστά η εικόνα που επικρατεί για τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες επιβάλλεται να εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους, δημιουργώντας ένα κλίμα μίσους και ανταγωνισμού μεταξύ τους ως προς το ποια έχει καταφέρει να εφαρμόσει τις παραδοσιακές ερμηνείες της θηλυκότητας, οι οποίες είναι κατασκευασμένες στη βάση πατριαρχικών προτύπων.
Συνεπώς, γινόμαστε θύματα μίας κουλτούρας, όπου επίκεντρό της τίθεται η κατάκτηση της ανδρικής αποδοχής, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση ενός περιβάλλοντος συστηματικής κοινωνικής καταπίεσης ενάντια στις γυναίκες. Δαιμονοποιούμε την έννοια της θηλυκότητας τοποθετώντας τη σε καλούπια και αφαιρούμε μια δυναμική, η οποία δεν αποτελεί απλώς στοιχείο, αλλά ταυτίζεται απόλυτα μαζί της. Το πρόβλημα που προκύπτει στην αντιμετώπιση του φαινομένου είναι πως ο εσωτερικευμένος μισογυνισμός λειτουργεί υπόγεια και όσο κι αν προσπαθούμε να τον αποβάλλουμε, οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις του μας εγκλωβίζουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εσωτερικευμένος Μισογυνισμός: Ο ΜΙΣΟΓΥΝΙΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΜΑΣ, goethe.de, διαθέσιμο εδώ
- Τρόποι που οι γυναίκες εκφράζουν εσωτερικευμένο μισογυνισμό, kleidarotripa.gr, διαθέσιμο εδώ
- FAQ: What is ”internalized sexism”?, finallyfeminism101.wordpress.com, διαθέσιμο εδώ
