Της Όλγας Καρύπη,
Η πολιορκία της πόλης της Προύσας, είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο μακροχρόνιες μάχες της βυζαντινής ιστορίας. Επρόκειτο για μια μάχη που διήρκησε εννέα ολόκληρα χρόνια, με σκοπό την κατάληψη της πόλης, όπως και εν τέλει συνέβη από τους Οθωμανούς κατακτητές.
Γεωγραφικά βρισκόμαστε στη σημερινή Προύσα της Τουρκίας. Ιστορικά, ωστόσο, είμαστε σε ένα σημείο σταθμό για τη βυζαντινή επικράτεια. Οι Βυζαντινοί, βλέποντας την άνοδο και την δημοφιλία της ολοένα και αυξανόμενης δύναμης των Οθωμανών, άρχισαν να συρρέουν κατά μεγάλους αριθμούς -εσωτερικής θα λέγαμε μετακίνησης- από τις επαρχιακές περιοχές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας προς το κέντρο. Αυτή τη μετακίνηση, σήμερα την αποδίδουμε στον φόβο που ένιωθαν ή στην οξύνοιά τους να αντιληφθούν ότι ο κίνδυνος ήταν προ των πυλών. Έτσι, ήρθαν αντιμέτωποι με τα στρατεύματα του Οσμάν Σογκούτ, που ήταν ο τότε ηγεμόνας, και που μετά την νικηφόρα έκβαση, την οποία είχε για αυτόν η μάχη του Βαφέως, λίγα χρόνια πριν, πλέον φιλοδοξούσε να επεκτείνει περαιτέρω το κρατίδιό του.
Η επέκταση αυτή είχε διττό χαρακτήρα. Αρχικά, για επεκτατικούς λόγους επειδή μουσουλμανικοί πληθυσμοί από όλο τον κόσμο άρχισαν να συρρέουν κατά χιλιάδες στο κρατίδιο του Οσμάν, τασσόμενοι υπέρ αυτού στις μάχες που ξεσπούσαν. Ο κυριότερος όμως λόγος για την ιστορία είναι ότι, ο Οσμάν Σογκούτ είχε σαφώς αντιληφθεί την σημαντικότητα της θέσης στον χάρτη, της πόλης της Προύσας. Η Προύσα, βρίσκεται στη νότια πλευρά της θάλασσας του Μαρμαρά, μια θέση κλειδί τόσο για οικονομικούς λόγους, γιατί ήταν και είναι ακόμη αναντίρρητα πέρασμα εμπορικό, όσο και στρατιωτικούς, για τον στόλο που ενδεχομένως διέθετε ο Οσμάν.
Η πολιορκία ξεκίνησε επίσημα το 1317, όταν τα οθωμανικά στρατεύματα ξεκίνησαν να πολιορκούν τα τείχη της πόλης. Ωστόσο, οι Τούρκοι φαίνεται να δυσκολευτήκαν ιδιαιτέρως, μιας και ήταν η πρώτη πολιορκία που λάμβαναν ποτέ μέρος. Οι Βυζαντινοί, από το εσωτερικό της πόλης πολέμησαν με σθένος για να υπερασπιστούν όχι μόνο τη πόλη τους, αλλά και όσα πρέσβευε το βυζαντινό ιδεώδες της κάποτε αήττητης Αυτοκρατορίας, που είχε φτιαχτεί στηριζόμενη στην οικουμενικότητα της ελληνορωμαϊκής παράδοσης.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, και παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που έκαναν οι κάτοικοι της πόλης της Προύσας, δεν δέχτηκαν οποιαδήποτε άλλη βοήθεια από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τον τότε Βυζαντινό Αυτοκράτορα, Ανδρόνικο Β’. Αν τα πρώτα χρόνια της πολιορκίας είχαν κάποια υποτυπώδη στήριξη από την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, δεν το γνωρίζουμε επακριβώς, αλλά κατά πάσα πιθανότητα μια βοήθεια θα υπήρξε, τουλάχιστον μέχρι το 1321. Το έτος 1321, το Βυζάντιο διχάστηκε με μια εμφύλια διαμάχη που διεξήρθε στα εσωτερικά της αυτοκρατορίας. Τότε, τα λίγα χρήματα που είχαν απομείνει, στο άλλοτε μηδικό Βυζάντιο, μοιράστηκαν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να βρεθεί έστω και ένας ικανός και άξιος σύμμαχος που θα βοηθούσε τον Ανδρόνικο Β’, να ξεπεράσει τις δύσκολες καταστάσεις στις οποίες είχε επέλθει η Αυτοκρατορία του. Με την πάροδο του χρόνου, οι δυσκολίες εξακολουθούσαν να υφίστανται, με αποτέλεσμα το 1325, να ακολουθήσει η συμμαχία με τον εχθρό, ως έσχατη πλέον λύση.
Το 1326, όπως μας παραδίδει τα γεγονότα ο Κατακουζηνός, τα πράγματα δυσχέραιναν όλο ένα και περισσότερο, ήδη από τον Φεβρουάριο, όταν άλλαξαν οι προτεραιότητες του θρόνου. Όλα αυτά έλαβαν χώρα, όταν ο Αυτοκράτορας απουσίαζε από την Πόλη όπου ήταν απασχολημένος με τη θηρία, και δεν θα επέστρεφε σύντομα. Έτσι, ξεσπάει η πολιορκία, η οποία διήρκησε εννέα ολόκληρα χρόνια, και έληξε στις 6 Απριλίου του 1326, όταν τελικά οι οθωμανικές δυνάμεις του Οσμάν εισέβαλλαν στα τείχη της πόλης και την κυριάρχησαν, αφού οι δυνάμεις των κατοίκων είχαν εξαντληθεί πλήρως. Η κατάκτηση της Προύσας επέφερε επιπτώσεις σε ολόκληρη την αυτοκρατορία, η οποία σταδιακά είχε ξεκινήσει να παραπαίει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Λινδάρος, Κωνσταντίνος, (2020), Η κατάκτηση της Βιθυνίας από τους Οθωμανούς Τούρκους και η εδραίωση του κράτους τους, (1301-1337), Διαθέσιμο εδώ
- byzantium.gr, Βυζαντινές Μάχες: Πολιορκία της Προύσας, Διαθέσιμο εδώ
- mapio.net, Πολιορκία της Προύσας, Διαθέσιμο εδώ
