Του Χρήστου Μητρόπουλου,
Μνήμες από το παρελθόν ξυπνά ο νέος διαστημικός ανταγωνισμός που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Πρόκειται για μία επέκταση του επίγειου ανταγωνισμού ισχύος, μεταξύ των δύο χωρών και αφορά την περίφημη διαστημική ηλιακή ενέργεια.
Η διαστημική ηλιακή ενέργεια αποτελεί κεντρικό σημείο ενδιαφέροντος για τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες και πολλοί βασίζουν τη βιωσιμότητα του πλανήτη σε αυτή. Η διαδικασία ανάμεσα στη συλλογή και την κατανάλωση της διαστημικής ηλιακής ενέργειας μπορεί να περιγραφεί ως εξής: Μόλις συλλεχθεί από συστήματα δορυφόρων, που διαθέτουν τεράστιους ηλιακούς συλλέκτες, η ηλιακή ενέργεια μετατρέπεται σε μικροκύματα, τα οποία μέσω υψηλής συχνότητας ραδιοκυμάτων μεταδίδονται ασύρματα σε συγκεκριμένο, σταθερό σημείο στο έδαφος του πλανήτη μας. Εκεί, μία κεραία γείωσης μετατρέπει την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια σε ηλεκτρική και παραδίδεται στο καταναλωτικό ηλεκτρικό δίκτυο.
Τα οφέλη που έχει να προσφέρει η συγκεκριμένη μορφή ενέργειας είναι ασύγκριτα σε σχέση με αυτά των ήδη υπαρχουσών. Το κύριο πλεονέκτημα είναι η υψηλή αποδοτικότητά της στη συλλογή ενέργειας, καθώς δεν επηρεάζεται από τον καιρό ή τη φάση της ημέρας. Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα παροχής ενέργειας σε απομακρυσμένες κοινότητες και πληγείσες περιοχές, εξαιτίας φυσικών καταστροφών. Τέλος, η διαστημική ενέργεια είναι μία από τις καλύτερες και πιο αποδοτικές απαντήσεις στην κλιματική αλλαγή και συνεπώς, τα τελευταία χρόνια έχει κεντρίσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Οι δύο χώρες που ηγούνται στη διαδικασία της έρευνας και εκμετάλλευσής της είναι οι Η.Π.Α και η Κίνα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ενδιαφέρον για τις τεχνολογίες σχετικά με τη συλλογή διαστημικής ηλιακής ενέργειας ξεκίνησε αμέσως μετά το πρόγραμμα APOLLO (1963-1972), με το τεράστιο κόστος να στέκεται εμπόδιο για την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, η N.A.S.A., το Υπουργείο Άμυνας, καθώς και η Διαστημική Δύναμη των Η.Π.Α. έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για τέτοιου είδους τεχνολογίες. Ταυτόχρονα, ο συγκεκριμένος τομέας απασχολεί και τα αμερικάνικα πανεπιστήμια. Το 2013, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια ίδρυσε το Διαστημικό Έργο Ηλιακής Ενέργειας.
Από το 2008 και έπειτα, οι τεχνολογίες για τη διαστημική ηλιακή ενέργεια βρίσκονται στο βασικό ερευνητικό πρόγραμμα της Κίνας. Στόχος της, σύμφωνα με κινέζους αξιωματούχους, είναι να χρησιμοποιήσει το διάστημα μεταξύ της Γης και της Σελήνης για ηλιακή ενέργεια και άλλους σκοπούς βιομηχανικής ανάπτυξης. Οι κινέζικες κρατικές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και ερευνητικά προγράμματα σχετικά με το διάστημα και την ηλιακή ενέργεια είναι τεράστιες. Επιπλέον, και ο κινεζικός πανεπιστημιακός χώρος έχει στρέψει την προσοχή του προς την ίδια κατεύθυνση.
Η εντυπωσιακή ανάπτυξη της Κίνας στον τομέα του διαστήματος μόνο τυχαία δεν είναι. Σύμφωνα με το γραφείο του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών των Η.Π.Α, η Κίνα είναι ένας σχεδόν ομότιμος ανταγωνιστής, ο οποίος εργάζεται για να υπερβεί τις δυνατότητες των Η.Π.Α στο διάστημα και να κερδίσει τα οικονομικά και στρατιωτικά οφέλη της ηγεσίας του διαστήματος. Παράλληλα, υποστηρίζει πως η Κίνα χρησιμοποιεί τους δορυφόρους της και για στρατιωτικούς σκοπούς, ενώ ο υπό κατασκευή κινέζικος διαστημικός σταθμός έχει προσελκύσει τεράστιο ενδιαφέρον από τρίτες χώρες.
Σημαντική εξέλιξη στο γεωπολιτικό παιχνίδι της εξερεύνησης του διαστήματος αποτελεί η συμμαχία μεταξύ της Κίνας και της Ρωσίας, η οποία επισφραγίστηκε με την ανακοίνωση της κατασκευής κοινού σεληνιακού σταθμού. Με αυτό τον τρόπο, ο ρωσικός διαστημικός κόσμος αποκτά πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις που ήταν ανύπαρκτες από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα. Ταυτόχρονα, η Κίνα γίνεται κάτοχος της ρωσικής τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης, με την ελπίδα να βοηθήσει σε ταχύτερη κυριαρχία έναντι της Δύσης.
Οι φωνές για ενδεχόμενη διχοτόμηση της εξερεύνησης του διαστήματος πληθαίνουν. Από τη μία πλευρά βρίσκονται τα αυταρχικά κράτη με επικεφαλής τη Κίνα και τη Ρωσία, ενώ από την άλλη τα δημοκρατικά και ευθυγραμμισμένα με τη πολιτική των Η.Π.Α κράτη. Παρά τη διαστημική ανάπτυξη της Κίνας, οι περισσότεροι δυτικοί παρατηρητές θεωρούν ότι οι Η.Π.Α θα διατηρηθούν ως η κυρίαρχη διαστημική δύναμη στον κόσμο, εξαιτίας του συνεχώς ακμάζοντα ιδιωτικού τους τομέα. Σύμφωνα με αυτούς, το σοβιετικού τύπου κινέζικο πρόγραμμα είναι πιο δυσκίνητο. Όπως και να ‘χει, οι εξελίξεις γύρω από τη διαστημική ηλιακή ενέργεια την επόμενη δεκαετία αναμένονται σημαντικές και πολύ ενδιαφέρουσες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The New Space Race That is Heating Up Between China and the US, Australian Institute of International Affairs, διαθέσιμο εδώ
- The space race is back on – but who will win? , The Guardian, διαθέσιμο εδώ
