Της Νεφέλης Τσιλοπούλου,
Το 1997 συντελέστηκε μία τομή στον Σύγχρονο Ελληνικό Κινηματογράφο, καθώς κυκλοφόρησε η ταινία ‘’No Budget Story’’ του 26χρονου τότε αυτοδίδακτου Ρένου Χαραλαμπίδη. Μία νέα σχολή, που ονομάστηκε «Ανεξάρτητος Ελληνικός Κινηματογράφος», μόλις είχε γεννηθεί και έμελλε να ορίσει μία ολόκληρη φιλοσοφία. Λίγα χρόνια αργότερα, ακολούθησαν τα εμβληματικά πλέον Φτηνά Τσιγάρα, τα οποία αν και την εποχή που κυκλοφόρησαν δεν γνώρισαν την ευρεία αποδοχή, κατάφεραν μέσα στην πάροδο του χρόνου όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να αναγεννηθούν, αποτελώντας πλέον μία ταινία ορόσημο για την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή και την αστική pop κουλτούρα.
Έχοντας πλέον ιστορική αξία, τα Φθηνά Τσιγάρα αποτυπώνουν τη βραδιά του Δεκαπενταύγουστου στην καλοκαιρινή Αθήνα και αποτελούν το τελευταίο αντίο μίας ολόκληρης εποχής, γεγονός που στο δικό τους παρόν δεν μπορούσαν να συλλάβουν. Πρωταγωνιστές ο Ρένος Χαραλαμπίδης και η Άννα – Μαρία Παπαχαραλάμπους, περπατούν αμέριμνοι στην έρημη Πανεπιστημίου και συζητούν για τη ζωή και τον έρωτα. Παρά το άκρως πετυχημένο πρωταγωνιστικό ντουέτο, η επιτυχία και η ολοκλήρωση της ταινίας προκύπτει παράλληλα με τους δεύτερους ρόλους. Ο ανεπανάληπτος Κώστας Τσάκωνας ενσάρκωσε έναν χαρακτήρα-θρύλο, αφήνοντας το δικό του ιδιαίτερο στίγμα στην ταινία, μαζί με τον Μιχάλη Ιατρόπουλο, ως τον εκκεντρικό Μανώλη, που πάντα περίμενε τη Βασούλα, την Ιωάννα Μαυρέα, τον Άλκη Παναγιωτίδη, τον Τάκη Σπυριδάκη, τη Βάνα Πεφάνη και τον Ανδρέα Νάτσιο. Ειδική μνεία οφείλουμε να αποδώσουμε και στον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο, που κυριολεκτικά στόλισε την ταινία με τις μουσικές του συνθέσεις.
Σε μία συνέντευξή του ο Χαραλαμπίδης είχε δηλώσει πως η ταινία θα ήθελε να επιστρέψει πίσω σε αυτόν σαν ένα παλιό δώρο και αυτή του η επιθυμία πραγματοποιήθηκε με τη θεατρική/μιούζικαλ εκδοχή του έργου, που ανέβηκε πέρυσι τον Φεβρουάριο για πρώτη φορά στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου στεγάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού ‘Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Φέτος, για δεύτερη σεζόν, η παράσταση ανέβηκε στο μεταίχμιο του χρόνου για τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο. Τη σκηνοθεσία, την κινησιολογία και τη σκηνογραφία επιμελήθηκε ο Διευθυντής του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Κωνσταντίνος Ρήγος, ενώ το λιμπρέτο (όπως ονομάζεται το θεατρικό σενάριο των μιούζικαλ) ο Πέτρος Βουσινέας. Το στοίχημα που έπρεπε να κερδηθεί δεν ήταν εύκολο, καθώς η δυναμική της ταινίας μπορούσε εύκολα να φθίνει τη θεατρική εκδοχή της, πιθανότητα διαψεύστηκε σε όλους τους τομείς. Βέβαια, αν και η σύγκριση ίσως συμβεί ακαριαία, σε δεύτερη σκέψη οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως ενέχει και μία ματαιότητα, καθώς ο κινηματογράφος και το θέατρο είναι δύο διαφορετικές φύσεις.
Οι δύο πυρήνες βρίσκονται επί σκηνής. Ο Ρένος Χαραλαμπίδης σε ρόλο αφηγητή και ο Παναγιώτης Καλαντζόπουλος είναι παρόν, παίζοντας ζωντανά τη μουσική που επιμελήθηκε ειδικά για το μιούζικαλ μαζί με τη μπάντα του, ένα dream team, όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος. Η συνεύρεση νέων και παλιών μουσικών συνθέσεων, όπως το πάντα γλυκό, αλλά και ανέκαθεν μελαγχολικό ‘’Summertime in Prague’’, προκαλεί αναρίγημα. Η παράσταση είναι μία απολύτως ολοκληρωμένη δουλειά, καθώς όλα τα συστατικά της στοιχεία είναι επιμελημένα με φροντίδα. Τις εντυπώσεις κλέβουν τα σοφά μελετημένα κουστούμια των ηθοποιών, τα οποία συστήνουν και καθορίζουν τον χαρακτήρα που υποστηρίζουν, με την υπογραφή του σχεδιαστή μόδας Αποστόλη Μητρόπουλου, αλλά και ο φωτισμός, ο οποίος είναι δημιούργημα του Περικλή Μαθιέλλη. Τίποτα δεν είναι τυχαίο στη σκηνή, αφού η σκηνογραφία με τρόπο ευφυή κατορθώνει να αναπτύξει πλήρως το έργο και να επικοινωνήσει άμεσα με τον θεατή, εμπειρία που συμπληρώνει ο φωτισμός, μεταφέροντας πιστά την ατμόσφαιρα που απαιτεί κάθε σκηνή.
Και ενώ όλα τα συστατικά συνυπάρχουν με αρμονία, το έργο έρχεται να ολοκληρώσει το εξαιρετικά στοχευόμενο και πετυχημένο καστ των ηθοποιών. Για τη φετινή σεζόν, τον ρόλο του Νίκου ή καλύτερα του Μέγα Ανατολικού ενσαρκώνει ο Νίκος Λεκάκης, με συνοδοιπόρο σε αυτή τη βραδινή βόλτα τη Χριστίνα Στεφανίδη, που αναβιώνει τη Σοφία. Το ερωτικό ειδύλλιο της Ιωάννας και του Θανάση αποτυπώνουν η Σοφία Κουρτίδου και ο Πάρις Θωμόπουλος, ενώ το αξεπέραστο δίδυμο Τέλη και Τάκη ξαναζωντανεύουν ο Τάκης Βαμβακίδης και ο Δημήτρης Ναλμπάντης. Ο Μανώλης, η αδίστακτη προστασία με τη ροπή προς το μπαλέτο και ο καφετζής ξανά ορίζονται, υπάρχουν, πάσχουν και ενεργούν αυτή τη φορά πάνω στη θεατρική σκηνή.
Η ταινία είναι ένα σύνολο από λεπτομέρειες, καθετί έχει την αξία του και αφηγείται μία ιστορία. Έτσι, η θεατρική/μιούζικαλ εκδοχή της παρέχει ακριβώς αυτόν τον χώρο και χρόνο, που χρειάζεται κάθε στοιχείο για να ολοκληρώσει τον σκοπό του. Ο Ρένος Χαραλαμπίδης, ως αφηγητής ή ως ένα άλλο σπηκάζ απολαμβάνει την ψυχική συνάντηση του τότε με το τώρα, βιώνει μία μικρή θεατρική μέθεξη, καθώς, πλέον, βλέπει σαν αντανάκλαση την ιστορία που έπλασε κάποτε.
Μέσα σε όλα αυτά που συμβαίνουν στην τέχνη, την πολιτική, την υγεία, την ανθρωπότητα αυτές οι προσπάθειες είναι «η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο», όπως αναφέρει και ο Θανάσης για την Ιωάννα. Υπάρξεις σαν και αυτές που αναφέρθηκαν σέβονται και τιμούν τον χώρο του θεάτρου, πραγματώνουν την έννοια της τέχνης δηλαδή γεννούν, φέρνουν μία νέα ζωή στο φως.
‘Άλλωστε «Η ζωή ξέρει και εγώ την εμπιστεύομαι», όπως αναφέρει στην ταινία και εμείς 22 χρόνια μετά, επιλέγουμε συνειδητά να μιλάμε για Φτηνά Τσιγάρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Φτηνά τσιγάρα, nationalopera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Φτηνά Τσιγάρα, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Cheap Smokes (2000), imdb.com, διαθέσιμο εδώ
