Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Τα περιοδικά τέχνης και λόγου παίζουν συχνά καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη ανθρώπων και τάσεων μιας εποχής, ενώ, παράλληλα, κάποια από αυτά αφήνουν το στίγμα τους στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Μία περίπτωση που περικλείει τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι αυτή των Νέων Γραμμάτων.
Τα Νέα Γράμματα υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Καραντώνη διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην καθιέρωση των ποιητών της εποχής, οι οποίοι έμειναν γνωστοί ως η «γενιά του 1930». Η κυκλοφορία του περιοδικού ξεκίνησε το 1935 και ολοκληρώθηκε το 1941, ενώ ο δεύτερος και τελευταίος κύκλος της ζωής του πραγματοποιήθηκε το 1944. Πρόκειται για περιοδικό λογοτεχνίας και κριτικής, που βασίζεται σε συνεργασίες με τους σημαντικότερους εκπροσώπους τόσο της «Γενιάς του ‘30» όσο και παλαιότερων.
Μέσω του διευθυντή του περιοδικού, Ανδρέα Καραντώνη, γνωστοποιούνται στο πρώτο τεύχος οι βασικές αρχές του εντύπου, δηλαδή ότι τα Νέα Γράμματα «φιλοδοξούν να καθρεφτίσουν […] τη νέα και πολύμορφη λογοτεχνική ζωή, που διαμορφώνεται στην Ελλάδα τα τελευταία αυτά χρόνια, να την παρακολουθήσουν με την πρεπούμενη προσοχή και αγάπη και να βοηθήσουν την ανάπτυξή της». Καθοριστικό ρόλο τόσο στη δημιουργία του εντύπου όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του.
Το άνοιγμα στη νέα λογοτεχνική ζωή και τους εκπροσώπους της αποδεικνύεται ήδη από τους συνεργάτες του πρώτου τεύχους, καθώς φιλοξενούνται κείμενα του Γιώργου Σεφέρη, του Στέλιου Ξεφλούδα και του Θανάση Πετσάλη, αλλά συνεχίζεται και στα επόμενα με τους Άγγελο Τερζάκη, Φώτη Κόντογλου, Ηλία Βενέζη, Κοσμά Πολίτη, Ανδρέα Εμπειρίκου κ.ά. Στο πλαίσιο της αναγνώρισης της αξίας εκπροσώπων της λογοτεχνίας προγενέστερων γενιών δημοσιεύονται ποιήματα, μελέτες και ομιλίες του Σικελιανού, ενώ συχνή είναι και η παρουσία του Κωστή Παλαμά, στον οποίο μάλιστα αφιερώνονται τα τεύχη του Μαΐου και του Ιουνίου του 1936. Παράλληλα, οι εκδόσεις που παρουσιάζονταν στις σελίδες του περιοδικού συμβαδίζουν με τα αισθητικά χαρακτηριστικά που προάγει το έντυπο.
Μέσα από τις σελίδες του εντύπου έχει ξεχωρίσει, μεταξύ άλλων, το ευρέως γνωστό άρθρο του Καραντώνη που τιτλοφορείται «Η επίδραση του Καρυωτάκη στους νέους», που εμφανίζεται για πρώτη φορά ο όρος «καρυωτακισμός», αλλά και το άρθρο του για την εξέλιξη του Σεφέρη. Κατά το δεύτερο έτος έκδοσης των Νέων Γραμμάτων δημοσιεύονται οι πρώτες ποιητικές προσπάθειες του Κ. Π. Καβάφη. Ακόμα, το περιοδικό έδωσε το βήμα στον Οδυσσέα Ελύτη να πραγματοποιήσει την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα τον Νοέμβριο του 1936.
Τα Νέα Γράμματα έδωσαν έμφαση στην ποίηση, πρωτότυπη ή μεταφρασμένη, στηρίζοντας ή αποκλείοντας κάποιους εκπροσώπους της, ενώ ακολούθησε η πεζογραφία. Παρά τις όποιες συγκλίσεις ή διαφωνίες, είναι βέβαιο ότι το έντυπο ως το ιδεολογικό εργαλείο της «Γενιάς του ‘30» κατάφερε να αναδείξει τους εκπροσώπους της και να προβάλει τις αισθητικές της προτιμήσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καγιαλής Τάκης, Η επιθυμία για το Μοντέρνο. Δεσμεύσεις και αξιώσεις της λογοτεχνικής διανόησης στην Ελλάδα του 1930, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2007
- Καράμπελας Σάββας, Το περιοδικό Τα Νέα Γράμματα: 1935-1940, 1944-1945, 2009, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, διαθέσιμο εδώ
