Της Μαρίας Πολίτου,
Με τον όρο Γαλλική Αντίσταση (la resistance francaise), οφείλουμε να αποδώσουμε το σύνολο των κινημάτων και των δραστηριοτήτων, που έδρασαν ενάντια των ναζιστικών δυνάμεων της Γερμανίας και κατά του καθεστώτος του Βισύ. Η Γαλλική αντίσταση αποτελούνταν από διάφορες μικρές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες ονομάστηκαν «Μακί» (maquis). Στην συγκεκριμένη αντίσταση συμμετείχαν άνδρες και γυναίκες από όλα τα κοινωνικά, οικονομικά και φυλετικά στρώματα, μεταξύ των οποίων βρέθηκαν συντηρητικοί, φιλελεύθεροι, κομμουνιστές και Εβραίοι. Το συγκεκριμένο κίνημα, αποτέλεσε ένα σπουδαίο παράδειγμα όχι μόνο κατά τα χρόνια της κατοχής, αλλά και ύστερα, βοηθώντας το επιστημονικό φάσμα να αναδειχθεί και να πάρει πρωτοβουλίες που έως τότε φοβόταν. Το αντιστασιακό κίνημα έγινε ιδιαίτερα γνωστό μετά τον Νοέμβριο του 1942, όταν το καθεστώς του Βισύ ακολούθησε μία αντισημιτική πολιτική.
Αρχής γενομένης τον Σεπτέμβριο του 1939, η Αγγλία και η Γαλλία, κήρυξαν πόλεμο στην Γερμανία αντιδρώντας στην επίθεση του Χίτλερ στην Πολωνία. Ορισμένοι Γάλλοι με επικεφαλής τον στρατηγό Ντε Γκολ, διέφυγαν στην Αγγλία και κήρυξαν αντίσταση εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Ωστόσο, σιγά-σιγά, άρχισαν να έρχονται οι συνεχόμενες χιτλερικές νίκες στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με τα σχέδια του Γερμανού δικτάτορα σχεδόν να επισφραγίζονται, καθώς επιθυμούσε μία ενιαία ναζιστική Ευρώπη.
Στις 10 Μαΐου, οι Γερμανοί ακολούθησαν μία τακτική παρόμοια με αυτήν στην Πολωνία, δηλαδή επιθετικού πολέμου, με σφοδρούς βομβαρδισμούς. Η Γερμανία ξεκίνησε τις επιθέσεις της το 1940, και οι Γάλλοι βρέθηκαν προ εκπλήξεως, καθώς δεν περίμεναν την ταχύτατη κατάρρευση των γραμμών τους. Στις 14 Ιουνίου, το Παρίσι παραδόθηκε στα χέρια των ναζιστικών δυνάμεων του Άξονα. Ένα τμήμα του γερμανικού στρατού, εισέβαλλε με την μέθοδο του αντιπερισπασμού, ενώ ένα άλλο εισέβαλε από τα απροστάτευτα βελγικά σύνορα. Την ίδια μόλις μέρα, τα γερμανικά στρατεύματα άρχισαν να παρελαύνουν στους δρόμους του Παρισιού και στις 15 Ιουνίου, ήδη οι Γερμανοί είχαν καταλάβει την πρωτεύουσα, και γενικότερα η Γαλλία είχε διαμελιστεί. Το λάθος των Γάλλων ήταν ότι, είχαν βασιστεί εξ’ ολοκλήρου στην γραμμή Μαζινό, την οχυρωματική γραμμή κατά μήκος των συνόρων, που θεωρούσαν ότι θα τους προστάτευε από οποιαδήποτε εισβολή και την οποία είχαν χτίσει οι Σύμμαχοι (Άγγλοι, Γάλλοι, Βέλγοι). Εκεί, έστειλαν τα πιο αδύναμα τμήματα του στρατού, θεωρώντας ότι δεν υπήρχε ανάγκη περεταίρω προστασίας. Αυτό, εν τέλει, αποδείχτηκε χάσιμο χρόνου και οικονομικών πόρων.
Στις αρχές Ιουνίου, τα γερμανικά τεθωρακισμένα, πέρασαν τους ποταμούς του Σηκουάνα και τη Μάρνη, ενώ τα γαλλικά στρατεύματα ήταν ετοιμοπόλεμα προκειμένου να διεκδικήσουν ξανά το Παρίσι. Στις 21 Ιουνίου, ο Χίτλερ βρέθηκε με τους Γάλλους εκπροσώπους με σκοπό να ξεκινήσουν διαδικασίες σύναψης ειρήνης, η οποία έγινε δεκτή από την γερμανική πλευρά (Ανακωχή της 22ας Ιουνίου 1940). Με βάση την συγκεκριμένη συμφωνία, το υπόλοιπο ελεύθερο τμήμα της Γαλλίας, που βρισκόταν νότια του ποταμού Λίγηρα θα διοικείτο από την γαλλική κυβέρνηση με έδρα την πόλη Βισύ (Vichy). Αρχηγός αυτής της κυβέρνησης ανέλαβε ο Πετέν και το επίσημο όνομα του καθεστώτος του Βισύ ήταν, το «Γαλλικό Κράτος». Ένας από τους όρους συνθηκολόγησης ήταν, η καταβολή χρημάτων από τους Γάλλους πολίτες. Το ποσό ανερχόταν στα 20 εκατομμύρια μάρκα ημερησίως, κάτι το οποίο έκανε τον πληθωρισμό να εκτιναχτεί στα ύψη και να προκαλέσει σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα. Στις 22 Ιουνίου, υπογράφτηκε η δεύτερη ανακωχή μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Οι Γερμανοί με αυτήν την συνθηκολόγηση ήθελαν την ταπεινωτική παράδοση της Γαλλίας σαν μία ρεβανσιστική ενέργεια για να ξεπλύνουν την δική τους ταπείνωση στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με αυτούς τους όρους, η Γαλλία θα χωριζόταν σε δύο περιοχές: στα κατεχόμενα και στα μη κατεχόμενα εδάφη, και έπειτα θα ακολουθούσε η παράδοση του πολεμικού εξοπλισμού.
Λίγο αργότερα, στις 8 Δεκεμβρίου του 1941, η Ελεύθερη Γαλλία κηρύσσει πόλεμο στην Ιαπωνία και γενικότερα η κατάσταση είναι φλεγόμενη με συνεχείς πολέμους και επιθέσεις στο εσωτερικό της. Ένα χρόνο μετά, στις 14 Ιουλίου του 1942, αρχίζουν να εξαπλώνονται οι εξεγέρσεις κατά των Γερμανών και σε άλλες νότιες πόλεις της Γαλλίας. Για τέσσερα χρόνια (1940-1944), η πόλη του Παρισιού βίωνε μία πολύ βίαιη κατοχή, συνοδευόμενη από βασανισμούς και θανατώσεις. Στις αρχές του 1943, ο Πιέρ Λαβάλ (Πρωθυπουργός της Γαλλίας), ίδρυσε την παραστρατιωτική οργάνωση “Milice”, η οποία υιοθέτησε τακτικές όπως η Γκεστάπο και βοηθούσε στην καταστολή της Αντίστασης. Παράλληλα, τον Μάιο του ίδιου έτους, ο Ζαν Μουλέν (ηγετική μορφή της Γαλλικής Αντίστασης), ίδρυσε το Εθνικό Συμβούλιο Αντίστασης (Conseil National de la Resistance), το οποίο ελεγχόταν από την Γαλλική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, και ασχολούνταν με συνδικαλιστικές οργανώσεις, προκειμένου να βοηθήσουν την χώρα να ξεφύγει από το πολεμικό αδιέξοδο.
Ο πόλεμος συνεχίστηκε και τον επόμενο χρόνο, με αποκορύφωμα τον Ιούνιο του 1944, όπου οι συμμαχικές δυνάμεις προχώρησαν στην απόβαση της Νορμανδίας με την συμμετοχή 140 Γάλλων της αντίστασης. Η απελευθέρωση του Παρισιού, υπήρξε η κατάληξη της αναμέτρησης ανάμεσα στην Γαλλική αντίσταση και στην Γερμανία, ξεκινώντας στις 19 Αυγούστου 1944, και τελειώνοντας στις 25 Αυγούστου του ίδιου έτους, με την ήττα και την παράδοση των Γερμανικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στη πόλη. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το Παρίσι σημείωσε την μεγαλύτερη ανάπτυξη του και μπόρεσε να ευημερήσει. Στις 26 Αυγούστου, ο στρατηγός Ντε Γκολ μπήκε πανηγυρικά στο Παρίσι, και από την περίοδο εκείνη άρχισαν σταδιακά να απελευθερώνονται κάποιες πόλεις όπως η Τουλούζη, η Μασσαλία, η Τουλόν και αργότερα η Λυόν.
Η ήττα της Γαλλίας, ήταν αποτέλεσμα όλης της προηγούμενης αντεθνικής πολιτικής των ιθυνόντων κύκλων της. Ουσιαστικά, η Γαλλική κυβέρνηση με την προδοτική της πολιτική απέναντι στην Ισπανία, είχε ενθαρρύνει τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι για νέες επιθέσεις. Συνεπώς, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, τελείωσε σφραγίζοντας οριστικά μία εποχή, εισάγοντας ολόκληρο τον κόσμο σε μία νέα βαθιά σημαδεμένη περίοδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιολδάσης, Σταύρος, (2017), Η μάχη της Γαλλίας (10/5- 25/6/1940)- η αυγή ενός νέου πολέμου, Διαθέσιμο εδώ
- Collins, Weitz, Margaret, (1995), Sisters in the Resistance: How Women Fought To Free France 1940-1945, New York: John Wiley & Sons Inc
- Jackson, T, Julian, (2004), The fall of France: the Nazi invasion of 1940, Oxford: Oxford university press
