Της Κωνσταντίνας Μουμτζή,
Πολλές φορές έχουμε βρεθεί παρόντες σε περιστατικά όπου τα άτομα που ήταν γύρω μας χρειάζονταν τη βοήθειά μας. Είτε γνωστοί, όπως συγγενείς ή φίλοι μας, είτε άγνωστοι στον δρόμο. Παρ’ όλα αυτά, το ότι θα προσφέρουμε βοήθεια αλτρουιστικά δεν είναι πάντα δεδομένο.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε και παρατίθεται παρακάτω, βρέθηκε πως η πρόσθια έλικα του φλοιού του προσαγωγίου (ACCg), η οποία βρίσκεται προς το μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, είναι υπεύθυνη για τη βοήθεια που ενδέχεται να προσφέρουμε σε έναν άγνωστο για εθελοντική εργασία, ή ακόμα και για την ανακύκλωση, για συμπεριφορές βοήθειας δηλαδή που χρειάζονται κόπο. Το συγκεκριμένο μέρος του εγκεφάλου ενεργοποιείται μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις, ενώ όταν πρόκειται για προσωπικά ζητήματα δεν παρατηρείται κάποια δραστηριότητα.
Επιπρόσθετα, φάνηκε πως υπάρχει άμεση σύνδεση της ενσυναίσθησης με το ACCg. Συγκεκριμένα, όσοι είχαν υψηλότερο σκορ ενσυναίσθησης κατά τη μέτρησή της, φάνηκε πως είχαν και υψηλότερα ποσοστά δραστηριότητας στο ACCg, έκαναν δηλαδή περισσότερες προσπάθειες βοήθειας για τους γύρω τους.
Η ενσυναίσθηση αποτελεί μια αρετή που το κάθε άτομο κατέχει σε διαφορετικό βαθμό. Αποτελεί την ικανότητα ενός ατόμου να μπει στη θέση του άλλου και να αντιληφθεί την οπτική γωνία του. Καλλιεργείται από νωρίς και αποτελεί τον πυρήνα της υπευθυνότητας που έχουμε για τα άτομα γύρω μας.
Στα άτομα στα οποία δεν έχει καλλιεργηθεί πλήρως, παρατηρείται πως ίσως συχνά προχωρούν σε βεβιασμένες κρίσεις για άτομα που συναντούν στον δρόμο τους. Για παράδειγμα, πάντα με βάση τους κοινωνικούς «κανόνες», αρνητικά θα κριθεί ένα άτομο που κάθεται μόνο του, ένα άτομο με περισσότερα κιλά, αλλά και ένα άτομο που δεν εργάζεται. Θα έπρεπε πρώτα να αναρωτηθούμε τι μπορεί να περνούν αυτά τα άτομα για να βρίσκονται σε αυτό το αδιέξοδο, τι προβλήματα μπορεί να υπάρχουν από πίσω, αλλά και να θυμηθούμε ότι οι επιλογές τους είναι προσωπικές και σίγουρα βασίζονται κάπου.
Γι’ αυτό, η ενσυναίσθηση μας ωθεί να μην αντιμετωπίζουμε τους άλλους με στερεότυπα, πέρα από το να συνδράμουμε στην επίλυση των προβλημάτων των άλλων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν τρεις τύποι ενσυναίσθησης: η γνωστική ενσυναίσθηση, η συναισθηματική ενσυναίσθηση και η ενσυναισθητική ανησυχία ή συμπόνια. Αναλυτικά, η συναισθηματική ενσυναίσθηση αναφέρεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες βιώνουμε τα ίδια αισθήματα με κάποιο άλλο άτομο (ή νιώθουμε άσχημα) που βιώνει εκείνο τη Χ κατάσταση, η γνωστική ενσυναίσθηση είναι το ενδιαφέρον μας να μάθουμε τι νιώθει κάποιο άτομο και γιατί, και τέλος, η συμπόνια αφορά το κομμάτι της επιθυμίας να νιώσει καλύτερα το άλλο άτομο. Ουσιαστικά, στο γνωστικό κομμάτι καταλαβαίνουμε τον άλλον, ενώ στο συναισθηματικό βιώνουμε συναισθήματα.
Η βοήθεια την οποία οφείλουμε στην ενσυναίσθηση αποτελεί κάτι που, πέρα από το ότι χαρίζεται στους άλλους, το επιζητούμε και οι ίδιοι συχνά. Οι φορές που χρειαστήκαμε κάποιον πραγματικά να μας ακούσει είναι πολλές. Σε μια δύσκολη στιγμή, θα αναζητήσουμε ένα άτομο που θα ακούσει αυτά που έχουμε να πούμε, θα ανοίξουμε την καρδιά μας, και αυτός με ενσυναίσθηση θα καθίσει στο πλευρό μας.
Ακόμα και η λογική πίσω από τα social media είναι αυτή. Για ποιον λόγο έχουμε την ανάγκη να ανεβάζουμε story, να ανεβάζουμε τις φωτογραφίες μας και τα επιτεύγματά μας; Είναι ένας τρόπος να δείξουμε αυτά που κάνουμε σε κάποιον για να αισθανθούμε ότι έχουν αξία οι πράξεις μας… Οφείλουμε να μάθουμε να ακούμε πραγματικά το άτομο που έχουμε απέναντί μας, γιατί αυτή είναι η πρώτη ειλικρινής βοήθεια που πρέπει να δώσουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Scientists pinpoint brain region responsible for effortful helping behaviour, birmingham.ac.uk, διαθέσιμο εδώ
- 5 exercises to help you build more empathy, blog.ed.ted.com, διαθέσιμο εδώ
