Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Υπάρχουν ορισμένα άτομα που έχουν συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό με ιστορικά γεγονότα, έτσι ώστε οι αφηγήσεις τους για τις εμπειρίες τους να είναι ιδιαίτερα πολυαναμενόμενες από το ευρύ κοινό. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. Έχουν περάσει 49 έτη από τη μνημειώδη εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου και είναι ίσως η καλύτερη στιγμή να διαβάσουμε τις αναμνήσεις ενός ανθρώπου που έζησε από κοντά τα γεγονότα, αλλά και διακρίθηκε στη συνέχεια στην πολιτική ζωή της χώρας.
Στο νέο του βιβλίο (που αποτελεί μάλιστα το 30ό κατά σειρά, καθώς πρόκειται για έναν πολύ αγαπητό συγγραφέα), ο Μίμης Ανδρουλάκης θέλει να πει την ιστορία του. Ο τίτλος Πριν σβήσουν τα φώτα μοιάζει να εκφράζει ένα άγχος, μια προθυμία να αφηγηθεί κανείς όλα όσα έχει ζήσει, όταν του δίνεται μια ευκαιρία για να το πράξει. Το βιβλίο περιλαμβάνει αυτοβιογραφικές διηγήσεις από τη ζωή του Ανδρουλάκη και κυκλοφόρησε φέτος από τις Εκδόσεις Πατάκη. Αν και για έναν τόσο γνωστό πολιτικό και καλλιτέχνη οι συστάσεις περιττεύουν, ο Μίμης Ανδρουλάκης έχει διαγράψει μια ιδιαίτερα επιτυχημένη πολιτική καριέρα στην Ελλάδα και, παράλληλα, έχει γράψει πάνω από 10 μυθιστορήματα και πολυάριθμα πολιτικά βιβλία, με μεγάλη επιτυχία.
Είναι σίγουρα μια μεγάλη πρόκληση για κάποιον που έχει γίνει γνωστός μέσα από τους επιτυχημένους χαρακτήρες των ιστοριών του να πρέπει τώρα να αποδώσει τα δικά του βιώματα, χωρίς να μπορεί να χρησιμοποιήσει το προσωπείο ενός χαρακτήρα. Πάντως, φαίνεται ότι ο διάσημος συγγραφέας ξεπέρασε αυτήν την πρόκληση. Τα πρώτα σχόλια για το έργο είναι θετικότατα και επαινούν το πώς η πένα του Ανδρουλάκη συνδέει τα γεγονότα του τότε με το τώρα, προσφέροντας έναν σχεδόν κινηματογραφικό χαρακτήρα στην αφήγηση. Πραγματικά, ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός σε μικρές και μεγάλες ιστορίες, που ξεκινούν από τα μεγάλα πολιτικά διακυβεύματα των δεκαετιών που περιγράφονται και τελειώνουν σε απλές, ανέκδοτες διηγήσεις για καθημερινούς ανθρώπους, πλαισιώνοντας μια ζωή γεμάτη αξιομνημόνευτες εμπειρίες.
Το έργο αυτό διακρίνεται σε έξι μεγάλες ενότητες, που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό διάστημα, από ένα ταξίδι στο παρελθόν, το οποίο είναι γεμάτο από εικόνες της Κρήτης, μέχρι τα γεγονότα του 1973 που αποτελούν την πέμπτη ενότητα. Η έκτη αποτελείται από ένα σύντομο Υστερόγραφο, όπου ο συγγραφέας προβληματίζεται για το περιεχόμενο του όρου «γενιά», αναφορικά με τις ομάδες ανθρώπων που συμμετείχαν στα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
Είναι βέβαιο ότι οι περισσότεροι ανυπομονούν να διαβάσουν για το χρονικό των γεγονότων του Πολυτεχνείου, όπως τα έζησε ο συγγραφέας –άλλωστε ο ίδιος είχε υποσχεθεί να μιλήσει για αυτά 50 έτη μετά, καθώς δεν ήθελε να είναι ένας άνθρωπος που θα καθοριζόταν σε τόσο μεγάλο βαθμό από ένα κατόρθωμα της νεανικής του ηλικίας. Την υπόσχεσή του αυτή τηρεί στο έργο του, όπου οι αναγνώστες θα διαβάσουν μια μεστή αφήγηση της περιόδου, με αναφορές τόσο στα φωτεινά όσο και στα πιο μελανά σημεία της. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε ορισμένες σύγχρονες απόπειρες αναθεωρητισμού για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τα επιχειρήματα των οποίων ο συγγραφέας καταρρίπτει.
Παρόλα αυτά, και παρά το γεγονός ότι πραγματικά αυτά τα γεγονότα περιγράφονται με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο, δεν θα ήταν ορθό να αγνοήσουμε τη γλαφυρότητα και την αρτιότητα όλου του κειμένου. Πρόκειται για ένα βιβλίο που συνδυάζει με μεγάλη αρμονία τα στοιχεία που αφορούν τη ζωή στην Κρήτη, όπου ένας νεαρός μαθητής ανυπομονούσε να πει στους συμμαθητές του ότι πήγε στο Ηράκλειο και έφαγε μπουγάτσα, αλλά και μείζονα πολιτικά ζητήματα, που αφορούσαν την ελληνική πολιτική –όπως την περιώνυμη υπόθεση της προίκας της τότε Πριγκίπισσας Σοφίας τη δεκαετία του ‘60. Πολιτικά πρόσωπα από όλους τους χώρους, καλλιτέχνες, αλλά και χαριτωμένες φοιτήτριες της Σχολής Καλών Τεχνών, βρίσκονται συχνά στις ιστορίες του Ανδρουλάκη, άλλοτε αποπνέοντας νοσταλγία και άλλοτε προβληματισμούς.
Άλλωστε, η στοχαστική διάθεση του έργου είναι εμφανής και από τον ίδιο τον πρόλογο του συγγραφέα, ο οποίος με μια αναφορά στον Αϊνστάιν αναφέρει ότι στο βιβλίο αυτό προσπάθησε να έρθει σε συνομιλία με τον εαυτό του όπως ήταν παλιότερα. Το έργο αυτό μοιάζει να είναι και ένα ταξίδι αυτεπίγνωσης, που ξεκινάει –όπως και η ίδια η ζωή του συγγραφέα– από την περιοχή Λατώ, στην Κρήτη, όπου ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε. Όπως έχει αναφέρει και ο ίδιος ο συγγραφέας, πρόκειται μόνο για το πρώτο μέρος της αυτοβιογραφίας του, που φτάνει λίγο μετά τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Συνεπώς, οι ενδιαφερόμενοι αναγνώστες θα πρέπει να αναμένουν για το δεύτερο μέρος την επόμενη χρονιά!
