Της Άννας Καλαγιά,
Φώτα, στολίδια, μουσική, γεύσεις, αρώματα και γέλια. Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αποτελεί κομβικό σημείο στη διάρκεια του έτους. Οι άνθρωποι, με αφορμή τις διακοπές αυτές χαλαρώνουν, επισκέπτονται αγαπημένα τους πρόσωπα και ταξιδεύουν. Θα έλεγε κανείς πως τα Χριστούγεννα κρύβουν μια ζεστασιά που γαληνεύει την ψυχή μας και η Πρωτοχρονιά αποτελεί τον χρονικό σταθμό αναθεώρησης των επιλογών μας και των επιδιώξεών μας. Μήπως, όμως, όλα τα παραπάνω αποτελούν μια ουτοπία; Είναι δυνατόν μια γιορτή να κατέχει τόσο καθοριστικό ρόλο στην πορεία της ζωής μας; Καθένας μας γνωρίζει τη δική του απάντηση στην ερώτηση αυτή και το μόνο σίγουρο είναι πως η αλήθεια δεν είναι μία και μοναδική.
Έρευνες ψυχολογίας και ψυχικής υγείας έχουν κάνει ευρέως γνωστό τον όρο της «κατάθλιψης των Χριστουγέννων», καθώς και του άγχους που προκαλείται από τις προσδοκίες που ακολουθούν την Πρωτοχρονιά. Οι άνθρωποι τείνουν τις περιόδους αυτές να παρουσιάζουν μεγάλες ψυχολογικές μεταπτώσεις, οι οποίες επιδρούν στον τρόπο με τον οποίο μας επηρεάζουν οι γιορτές. Οι συζητήσεις στα οικογενειακά ή φιλικά τραπέζια, άλλες φορές επιβαρύνουν αυτές τις ψυχικά αδύναμες στιγμές, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες μας ανακουφίζουν από τις βεβαρημένες σκέψεις. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Αρχικά, η επιβεβλημένη χαρά των Χριστουγέννων ενισχύει συμπτώματα πίεσης και κατάθλιψης. Όντας μέρη μιας κοινωνίας που παλεύει καθημερινά να αντιμετωπίσει προβλήματα φτώχειας, βίας και κρίσης πολλαπλών επιπέδων, η εναλλαγή παραστάσεων και διάθεσης στο βωμό των γιορτών έχει την τάση να μας αποσυντονίζει. Πώς είναι δυνατόν μέσα σε μια δεξαμενή προβλημάτων να αρχίσουμε να «κολυμπάμε» αμέριμνοι από τη μία μέρα στην άλλη; Παράλληλα, οι αντικρουόμενες αυτές εικόνες έρχονται να συνδυαστούν με το οικογενειακό πλαίσιο, μέσα στο οποίο αναπτύσσονται τα Χριστούγεννα. Αυτό το πλαίσιο, όμως, δεν θεωρείται το ίδιο αποδεκτό από όλους. Επαφές και τραπέζια με συγγενείς και φιλικά πρόσωπα μας ωθούν να επιδείξουμε τον καλύτερό μας εαυτό, ακόμη και αν αυτός αποτελεί προϊόν φαντασίας, ώστε από τη μία να μην τους απογοητεύσουμε και από την άλλη να μην απογοητεύσουμε τον εαυτό μας.
Βέβαια, οι συνθήκες δεν είναι τόσο άσχημες όπως περιγράφονται παραπάνω. Η επαφή με συγγενείς και φίλους –με τους οποίους λόγω καταστάσεων βρισκόμαστε μακριά στην καθημερινότητά μας– μας ευχαριστεί και μας ηρεμεί. Δίχως τα Χριστούγεννα, δε θα είχαμε δικαιολογία να βρεθούμε σε σπίτια, να συνομιλήσουμε μαζί τους και να μοιραστούμε όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της απουσίας τους. Σε έναν κόσμο που τα γεωγραφικά σύνορα δεν είναι απροσπέλαστα και είμαστε διαμοιρασμένοι λόγω δουλειάς ή σπουδών στα τέσσερα σημεία του πλανήτη με μόνη δίοδο επικοινωνίας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα εορταστικά τραπέζια των Χριστουγέννων αποτελούν τον «φύλακα» συνοχής του κοινωνικού συνόλου, και πιο συγκεκριμένα της οικογένειας.
Συνεχίζοντας τον εορταστικό αυτόν επίλογο, τα Χριστούγεννα δίνουν χρονικά τη θέση τους στον θεσμό της Πρωτοχρονιάς. Από τα γεμάτα ευχές χριστουγεννιάτικα τραπέζια περνάμε σε τραπέζια που εξυμνούν τον χρόνο που έφυγε, ενώ παράλληλα φαντασιώνονται όσα θα φέρει η επόμενη χρονιά. Και εκεί ακριβώς εντοπίζει κανείς το κώλυμα. Προσδοκίες. Παλιές και νέες. Η αλλαγή του χρόνου έχει συνυφανθεί με την αλλαγή της πορείας και των επιδιώξεών μας. “New year, new me” λέμε, και μέσα σε αυτήν τη μικρή έκφραση χάνουμε την ελπίδα να γίνουμε αυτάρεσκοι και ικανοποιημένοι με όσα ήδη έχουμε κατακτήσει. Επαναπροσδιορίζοντας συνεχώς τον εαυτό μας, χάνουμε την επαφή μαζί του και το γεγονός αυτό αυξάνει το άγχος για τον χρόνο που πέρασε και τον χρόνο που βρίσκεται μπροστά μας. Και η κατάσταση επιδεινώνεται σε κάθε ρεβεγιόν όλο και περισσότερο.
Παρόλα αυτά, παραμένοντας στο εορταστικό κλίμα, δεν πρέπει να αρνηθούμε πως πάντοτε ο άνθρωπος επιζητούσε την αρχή. Κάποια συνθήκη μέσα στην οποία θα μπορούσε να αναθεωρήσει όσα συνέβησαν και, καταλήγοντας σε συμπεράσματα, να θέσει τα θεμέλια για καλύτερες και αποτελεσματικότερες αποφάσεις. Επομένως, η ύπαρξη και η θέση της Πρωτοχρονιάς ως ευκαιρία ολοκλήρωσης μιας ακόμη σελίδας της ζωής πάντα θα είναι καίρια και αναντικατάστατη. Μία άνω τελεία που δεν θα διακόπτει, αλλά θα συνεχίζει με αισιοδοξία και όνειρα, παρελθόν που έγινε παρόν και θα το διαδεχθεί το μέλλον.
Καταλήγοντας, το πνεύμα των εορτών αυτών, αν και αμφισβητούμενο από πολλούς, πάντα θα διακατέχει μια ιδιαίτερη θέση στη ζωή μας. Αυτό δεν θα πρέπει ούτε να μας αγχώνει ούτε να μας δεσμεύει. Τα όρια, οι σκέψεις, οι βλέψεις και οι στόχοι μας, αντί να περιπλέκονται κάτι μέρες σας αυτές, θα πρέπει να επηρεάζουν θετικά τον τρόπο που εμείς επιλέγουμε να ζήσουμε αυτές τις γιορτές. Με κάποια συντροφιά ή μόνοι, γιορτάζοντας ή απλώς ηρεμώντας, οι ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μας επηρεάζουν διαφορετικά, γι’ αυτό και εμείς διαφορετικά οφείλουμε να τις περνάμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Κατάθλιψη των γιορτών, sosiatroi.gr, διαθέσιμο εδώ
