Του Πέτρου Κολυάρδου,
Διάφορες πηγές πληροφοριών παρουσιάζουν τις ψυχικές διαταραχές και το αιτιολογικό υπόβαθρο αυτών ως έναν νεοσύστατο τομέα επιστημονικής έρευνας και ενδιαφέροντος, χωρίς ωστόσο να παρουσιάζουν την ολιστική εικόνα που έχει η ιατρική κοινότητα για αυτές. Ο υψηλός βαθμός φερεγγυότητας σχετικά με το ακίβδηλο της αλήθειας φαίνεται να προσφέρεται μέσα από την έρευνα σε συνδυασμό με την ιστορία. Αν τοποθετήσουμε, λοιπόν, τον μεγεθυντικό φακό της ιστορίας στα χρόνια του Ιπποκράτη, θα παρατηρήσουμε πως αυτός ήταν ο πρώτος ο οποίος, όχι μόνο αναγνώρισε και περιέγραψε διάφορες ψυχικές ασθένειες, αλλά παράλληλα έθεσε τη βάση για έρευνα σχετικά με την ψυχοσυναισθηματική βιοσύνθεση και την προσωπικότητα. Έτσι, η αναγνώριση του εγκεφάλου ως κέντρου των ψυχολογικών διαδικασιών και η παραμέριση των υπερφυσικών τρόπων ερμηνείας των ψυχικών διαταραχών αποτέλεσαν τον αναβατήρα έρευνας και προόδου ολόκληρης της ιατρικής κοινότητας τα μετέπειτα χρόνια.
Μια νεότερη ασθένεια με ψυχικό υπόβαθρο φαίνεται να ακούει στο όνομα αποδημοφιλία (BIID) και από αυτήν πάσχουν μερικές χιλιάδες άνθρωποι παγκοσμίως. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί όροι που αποδίδονται στην εν λόγω διαταραχή αλλά η επικρατέστερη τα τελευταία χρόνια, κατόπιν εκτεταμένης έρευνας, είναι η «ψυχική διαταραχή σωματικής ακεραιότητας». Πρόκειται για μία σπάνια ψυχολογική πάθηση κατά την οποία, στις περισσότερες περιπτώσεις, το άτομο νιώθει έντονα την ανάγκη να ακρωτηριάσει κάποιο μέρος του σώματός του. Συνήθως, αυτό το μέρος του σώματός του είναι κάποιο υγιές άκρο του το οποίο όμως το άτομο αναγνωρίζει ως φορτίο. Δεν είναι λίγες οι φορές που το άτομο επιθυμεί να γίνει ακόμη και τυφλό ή κωφάλαλο. Με άλλα λόγια, τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή ταυτότητας σωματικής ακεραιότητας αναζητούν την έντονη επιθυμία να έχουν μια αναπηρία.
Πρόκειται για μία πάθηση που βρίσκεται υπό συνεχή μελέτη και έρευνα για τον προσδιορισμό του αιτιολογικού υποβάθρου. Έχουν επικρατήσει δύο θεωρίες, η ψυχολογική και η νευροβιολογική. Μία από τις ψυχολογικές θεωρίες εγείρουν την πιθανότητα ότι ένα παιδί σε βρεφική ηλικία μπορεί να είναι βαθιά σημαδεμένο από την εικόνα ενός ακρωτηριασμένου ατόμου την οποία μπορεί να παραφράσει ως ένα ιδανικό αρχέτυπο του σώματος, το οποίο στη συνέχεια της ζωής του θα προσπαθήσει να αποκτήσει.
Εάν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα με βάση τη νευροβιολογική θεωρία, θα διαπιστώσουμε πως η διαταραχή αυτή είναι μία νευροψυχολογική κατάσταση, η οποία σχετίζεται με κάποια ανωμαλία στον εγκεφαλικό φλοιό. Ο εγκέφαλος είναι το πιο περίπλοκο όργανο του ανθρώπου και η βασική μονάδα οργάνωσής του είναι το νευρικό κύτταρο. Οι νευρώνες σχηματίζουν πολύπλοκα νευρωνικά δίκτυα τα οποία λειτουργούν με ιδιαίτερα σύνθετους τρόπους και αποτελούν αντικείμενο μελέτης και έρευνας από τους νευροεπιστήμονες. Έτσι, η χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου έχει δείξει πως η διαταραχή σχετίζεται συγκεκριμένα με τον δεξί βρεγματικό λοβό. Έτσι, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μία εμβολή στον βρεγματικό λοβό θα μπορούσε να οδηγήσει στην ασθένεια αυτή.
Είναι φανερό πως οι ιδέες αυτές των ανθρώπων περί ακρωτηριασμού είναι τόσο βαθιά ριζωμένες μέσα τους που η πεποίθηση πως μία απλή ψυχολογική θεραπεία θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική θα ήταν μόνο μία πλάνη. Τα άτομα νιώθουν τόσο έντονα την επιθυμία να απαλλαγούν από κάποιο σωματικό μέρος τους που χρησιμοποιούν ακόμη και αναπηρικά μέσα για να νιώσουν πως αποβάλλουν το βάρος τους. Μελέτες έχουν δείξει πως φάρμακα έναντι της ιδιοψυχαναγκαστικής διαταραχής θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση της επιθυμίας για ακρωτηριασμό, μιας και ο στόχος της θεραπείας δεν θα μπορούσε να είναι η ίαση αλλά η επιβίωση χωρίς την επιθυμία απώλειας κάποιου μέρους του σώματός τους.
Συνοψίζοντας, η διαταραχή αυτή εντάσσεται στο ευρύ φάσμα των ψυχικών ασθενειών που μαστίζει τη σύγχρονη κοινωνία και κατ’ επέκταση αποτελεί πρόβλημα που αναζητά λύση για την ιατρική κοινότητα. Τα ψυχοφάρμακα, η ψυχοθεραπεία αλλά και νέες μέθοδοι θεραπείας όπως η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, που χρησιμοποιείται για προχωρημένα στάδια κατάθλιψης, έχουν δώσει λύση σε πολλές διαταραχές, ωστόσο πάντοτε ισχύει ότι «εχθρός του καλού είναι το καλύτερο». Έτσι, η ψυχοχειρουργική, που βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, υπόσχεται πολλά για την πλήρη ίαση τέτοιου είδους παθήσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is Body Integrity Dysphoria?, news-medical.net. Διαθέσιμο εδώ
- Understanding the rare condition that makes people want to amputate their own limbs, edition.cnn.com. Διαθέσιμο εδώ
- Body integrity identity disorder (BIID)–is the amputation of healthy limbs ethically justified?, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ
