Της Δήμητρας Αργυρού,
Η ναυτιλία σε διεθνές επίπεδο συνεχίζει να εξελίσσεται ραγδαία και γι’ αυτόν το λόγο η ναυτική εργασία έχει ανάγκη από ρυθμίσεις, που δέχονται αποδοχή σε παγκόσμιο επίπεδο και οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες της παροχής εργασίας πάνω σε πλοίο.
Για τους ως άνω λόγους, η Διεθνής Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας του 2006 (Maritime Labor Convention 2006) αποτελεί ένα σημαντικό έργο, που επιδιώκει να ρυθμίσει πτυχές της ναυτικής εργασίας με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση από τα συμβαλλόμενα κράτη–µέλη. Περαιτέρω, η Διεθνής Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας –μαζί µε τις βασικές συνθήκες του IMO (SOLAS, STCW, MARPOL)– εξασφαλίζουν αξιοπρεπείς και ποιοτικές συνθήκες για τους εργαζόμενους στη ναυτιλία.
Η διάρθρωση της Διεθνούς Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας περιλαμβάνει, σύμφωνα µε το άρθρο 4, τρεις κατηγορίες ρυθμίσεων: τα άρθρα (articles), τους κανονισμούς (regulations) και τον κώδικα (code). Τα άρθρα είναι αυτά που δεσμεύουν απόλυτα τα κράτη–µέλη και αποτυπώνουν τα κύρια δικαιώματα και τις βασικές υποχρεώσεις τους.
Περαιτέρω, ο Κώδικας περιλαμβάνει λεπτομέρειες για την εφαρμογή των κανονισμών και αποτελείται από δύο μέρη: Στο πρώτο μέρος υπάρχουν τα πρότυπα υποχρεωτικής εφαρμογής, ενώ στο δεύτερο κατευθυντήριες οδηγίες, που είναι µη υποχρεωτικής εφαρμογής. Με τον παραπάνω τρόπο, αν κάποιο κράτος–µέλος της Διεθνούς Σύμβασης δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει τα δικαιώματα και τις ρυθμίσεις που προβλέπονται στο πρώτο μέρος του Κώδικα, μπορεί να εφαρμόσει άλλες διατάξεις µε ισοδύναμο αποτέλεσμα µε αυτό των προβλέψεων των προτύπων της Διεθνούς Σύμβασης.
Εν συνεχεία, το πεδίο εφαρμογής της σύμβασης ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 (α), σύμφωνα µε το οποίο «πλοίο για τη σύμβαση είναι κάθε πλοίο ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος (ιδιωτικό ή δημόσιο), που ασκεί εμπορική δραστηριότητα». Εξαιρούνται από τη σύμβαση τα πλοία, τα οποία πλέουν –αποκλειστικά– εντός εσωτερικών υδάτων, εντός λιμένων ή περιοχών στις οποίες εφαρμόζεται το σχετικό µε τους λιμένες κανονιστικό πλαίσιο (άρθρο 2 παρ.1 υπό θ’). Εξαιρούνται, επίσης, αλιευτικά, πολεμικά και παραδοσιακά σκάφη.
Σύμφωνα µε το άρθρο 2 παρ. 5, αν προκύψει αμφιβολία για την εφαρμογή της σύμβασης σε ένα πλοίο, οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα προβούν σε ερμηνείες, έχοντας πρώτα λάβει υπόψη τους γνωμοδότηση των ενώσεων πλοιοκτητών και ναυτεργατών. Παρατηρείται, λοιπόν, πως η Διεθνής Σύμβαση παρέχει ελευθερία στα συμβαλλόμενα κράτη–µέλη, να περιορίσουν το εύρος εφαρμογής της Σύμβασης.
Κατά το άρθρο 2, η σύμβαση έχει εφαρμογή σε όλους τους ναυτικούς. Επιπροσθέτως, ναυτικός είναι «οποιοδήποτε πρόσωπο, το οποίο έχει προσληφθεί ή απασχολείται ή εργάζεται µε οποιαδήποτε ειδικότητα επί πλοίου, στο οποίο έχει εφαρμογή η παρούσα Σύμβαση» [άρθρο 2.1 (στ)]. Σε περίπτωση αμφιβολίας, σχετικά µε διάφορες κατηγορίες προσώπων, το θέμα θα ρυθμίζεται από την αρμόδια αρχή σε κάθε κράτος–μέλος, ύστερα από διαβούλευση µε τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις πλοιοκτητών και ναυτεργατών.
Η 94η Σύνοδος του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας εξέδωσε 17 αποφάσεις (Resolutions), οι οποίες στόχο είχαν να διευκολύνουν την επικύρωση της Σύμβασης από τα κράτη, αλλά και να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή σε διεθνές επίπεδο.
Με βάση τις ανωτέρω, οι κάτωθι κατηγορίες εργαζομένων δεν εμπίπτουν στην έννοια του «ναυτικού», όπως αυτή νοείται στη συγκεκριμένη Σύμβαση:
- Εργαζόμενοι, των οποίων η φύση της εργασίας δεν είναι συνήθης για ένα πλοίο (π.χ. επιστήμονες, ερευνητές, δύτες κλπ.).
- Πρόσωπα, τα οποία, αν και έχουν εξειδικευμένες ναυτικές ικανότητες, δεν προσφέρουν εργασία, η οποία είναι συνήθης σε ένα πλοίο (π.χ. πλοηγοί κλπ.).
- Πρόσωπα, των οποίων η εργασία επί του πλοίου είναι περιστασιακή και βραχυπρόθεσμη (π.χ. τεχνίτες, επιθεωρητές, εργάτες λιμένων κλπ.).
Τέλος, η Σύμβαση προσδιορίζει και εφαρμόζεται και στους πλοιοκτήτες. Ο πλοιοκτήτης ορίζεται «ως ο κύριος του πλοίου (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), ή διαχειριστής, ή ναυλωτής γυμνού σκάφους, ο οποίος έχει θεωρητικά αναλάβει τη λειτουργία του πλοίου από τον πλοιοκτήτη και ο οποίος έχει αναλάβει τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους πλοιοκτήτες από τη Σύμβαση».
Ο πλοιοκτήτης, µε την παραπάνω έννοια, είναι υπεύθυνος έναντι όλων των ναυτικών που εργάζονται στο πλοίο, ανεξάρτητα από την εργασία, η οποία τους έχει ανατεθεί ή που επιτελούν, καθώς και ανεξάρτητα από συμβατικές ρυθμίσεις, που σχετίζονται µε την εκμετάλλευση του πλοίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας 2006, διαθέσιμο εδώ
