Της Σπυριδούλας Βλάχα,
Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι, περισσότερο από κάθε άλλη γιορτή, συνυφασμένες με το φαγητό. Γλυκά, τραπέζια με συγγενείς και φίλους και πολλές ώρες στο σούπερ μάρκετ είναι συνήθη φαινόμενα αυτές τις ημέρες. Ωστόσο, αυτός ο σημαντικός –ίσως και καθοριστικός θα λέγαμε– ρόλος του φαγητού στην εορταστική περίοδο που διανύουμε, δεν είναι εύκολος για όλους. Φυσικά, αναφερόμαστε σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που η σχέση τους με το φαγητό δεν είναι εύκολη, είτε αγγίζει είτε όχι τα πλαίσια μιας διατροφικής διαταραχής.
Γενικότερα, υπάρχει μια ιδιόμορφη κουλτούρα γύρω από τη σίτιση και το φαγητό. Όλοι ακούμε κοντινούς μας ανθρώπους να λένε «Φάε και λίγο», «Δεν πιστεύω να κάνεις καμία δίαιτα», «Έλα φάε λίγο ακόμα, δεν άδειασε το πιάτο». Και από την άλλη πλευρά, ακούγονται σχόλια από διάφορους οικείους σχετικά με τo πόσα κιλά μπορεί να πήρε κάποιος ή τη σωματική του κατάσταση και εμφανίζεται ένα ιδιαίτερο «ενδιαφέρον» για την υγεία του. Την κατάσταση αυτή επιβαρύνουν πολλά άρθρα στο διαδίκτυο και αρκετές εκπομπές στην τηλεόραση, τα οποία δίνουν συμβουλές για το πώς να χαθούν τα κιλά των Χριστουγέννων και το πώς να μην πάρεις κιλά αυτές τις μέρες. Το αξιοσημείωτο είναι πως όλα αυτά δημοσιεύονται και αναπαράγονται εβδομάδες ακόμα πριν την έναρξη της χριστουγεννιάτικης περιόδου.
Όπως γίνεται κατανοητό, τα αμφιλεγόμενα μηνύματα σχετικά με το φαγητό, η κοινωνική, έμμεση και άμεση, πίεση που υπάρχει για διατήρηση και απώλεια κιλών, συμβάλλει στη δημιουργία μιας μη υγιούς σχέσης με το φαγητό για πολλούς ανθρώπους. Παράλληλα, οι παραπάνω συνθήκες φαίνεται να καθιστούν τις γιορτές μια περίοδο με ένα επιπρόσθετο βάρος για όλα αυτά τα άτομα –τα οποία είναι πολύ περισσότερα από όσο φανταζόμαστε. Ίσως πρόκειται για έναν συγγενή, έναν φίλο, ένα άτομο που γνωρίζεις. Ίσως να πρόκειται και για εσένα. Και δεν υπάρχει καμία ντροπή σε αυτό.
Σε αυτήν την ιδιαίτερη, συχνά κουραστική σχέση, το κυρίαρχο συναίσθημα είναι οι τύψεις και ως αποτέλεσμα επιβάλλεις στον εαυτό σου περιοριστικές συμπεριφορές και υποσχέσεις για δίαιτα, για τις οποίες αισθάνεσαι ακόμα μεγαλύτερες ενοχές, όταν δεν μπορείς να τις τηρήσεις. Και είναι φυσιολογικό να μη μπορείς να τις τηρήσεις, αφού το σώμα σου και εσύ ο ίδιος ή η ίδια δε δημιουργήθηκες για κάτι τέτοιο. Επομένως, τα οικογενειακά τραπέζια και η μεγάλη διαθεσιμότητα του φαγητού αυτές τις ημέρες ίσως είναι ιδιαίτερα κουραστικά και προσθέτουν ένα επιπλέον «βάρος». Ειρωνεία;
Φέτος, ίσως ήρθε η ώρα να δείξουμε λίγη περισσότερη συμπόνια και κατανόηση στους εαυτούς μας και στους ανθρώπους γύρω μας. Τι μπορούμε να κάνουμε; Όσον αφορά εμάς τους ίδιους, ας μας δώσουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το φαγητό. Ας ακούσουμε το σώμα μας και τι αυτό ζητάει. Δεν είναι ανάγκη να τελειώσουμε όλο μας το πιάτο εάν το σώμα μας δεν το επιθυμεί, ούτε είναι ανάγκη να μη βάλουμε ένα δεύτερο πιάτο ή ένα παραπάνω γλυκό εάν το θέλουμε. Μπορείς να αφήσεις για λίγο τις σκέψεις στην άκρη και απλώς να αισθανθείς. Πώς νιώθει το σώμα σου, τι έχει ανάγκη; Επίτρεψε στον εαυτό σου να έχει συνείδηση της σωματικής σου κατάστασης. Αλλά και αν αυτό δε συμβεί, μη σε τιμωρήσεις. Σε έχεις τιμωρήσει αρκετά.
Όσον αφορά τους ανθρώπους γύρω μας, εάν γνωρίζεις ότι για κάποιον/α είναι περισσότερο δύσκολο ή πάσχει ή αναρρώνει από μια διατροφική διαταραχή, μην του επιβάλλεις τις δικές σου ανάγκες. Μπορείς απλώς να είσαι εκεί, διαθέσιμος/η να ακούσεις τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς που μπορεί να έχει και να συζητήσεις τους τρόπους με τους οποίους επιθυμεί να λάβει στήριξη.
Αυτές τις γιορτές, μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αισθανθεί ελεύθερος και να απολαύσει όλα όσα συμβαίνουν γύρω του. Το φαγητό δεν είναι εκεί για να σε τιμωρεί και να σου υπενθυμίζει πόσο δεν τα κατάφερες, αλλά για να σε βοηθάει να ζεις. Και πρόσεξε: να ζεις, όχι απλά να επιβιώνεις. Άσε τον εαυτό σου να αισθανθεί και θα διαπιστώσεις ότι μπορείς να αισθανθείς πολλά περισσότερα πέρα από τύψεις για το φαγητό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why You’re Experiencing Food Guilt and How to Overcome It, nutritionstripped.com, διαθέσιμο εδώ
- Tips and tricks to enjoying festive food guilt-free, liteneasy.com, διαθέσιμο εδώ
- Five questions you might have about Christmas with an eating disorder, beateatingdisorders.org.uk, διαθέσιμο εδώ
