Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Οι Υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν τη Δευτέρα στον καθορισμό ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου, παρά τις ανησυχίες ορισμένων μελών για τον αντίκτυπο της πολιτικής στην ικανότητα της Ευρώπης να εξασφαλίσει προμήθειες φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές όσον αφορά τις παγκόσμιες αγορές. Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, το ανώτατο όριο τιμής εγκρίθηκε, με τη Γερμανία και άλλες χώρες που δίσταζαν να συμφωνήσουν σε ένα ανώτατο όριο να αναζητούν περισσότερες διασφαλίσεις για να εξασφαλίσουν ότι το συγκεκριμένο μέτρο θα μπορούσε να ανασταλεί, εάν η πολιτική οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες. Ο καθορισμός ενός ανώτατου ορίου είναι η πιο πρόσφατη προσπάθεια της Ε.Ε. να μειώσει τις τιμές του φυσικού αερίου, που αύξησαν τους λογαριασμούς ενέργειας και οδήγησαν σε υψηλό πληθωρισμό.
Συγκεκριμένα, οι Υπουργοί συμφώνησαν να ενεργοποιήσουν ένα ανώτατο όριο, εάν οι τιμές υπερβούν τα 180 €/MWh για τρεις ημέρες στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς (TTF), που χρησιμεύουν ως το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς. Η τιμή των TTF πρέπει, επίσης, να είναι 35 €/MWh υψηλότερη από μια τιμή αναφοράς με βάση τις υπάρχουσες εκτιμήσεις των τιμών του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για τρεις ημέρες. Ο Jozef Sikela, Υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχικής Δημοκρατίας, που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία, δήλωσε ότι: «Καταφέραμε να επιτύχουμε μια σημαντική συμφωνία που θα θωρακίσει τους πολίτες από τις εκτοξευόμενες τιμές της ενέργειας». Αυτό γίνεται ιδιαιτέρως έκδηλο, εάν αναλογιστούμε ότι τον Αύγουστο η τιμή στα TTF κορυφώθηκε, φθάνοντας πάνω από τα 340 €/MWh. Το προαναφερθέν ανώτατο όριο μπορεί να ενεργοποιηθεί από τις 15 Φεβρουαρίου 2023, αφού η συμφωνία εγκριθεί επίσημα από τις χώρες εγγράφως.
Με έντονο σκεπτικισμό αντιμετώπισε η γερμανική κυβέρνηση την πιθανότητα επιβολής ενός ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου. Ο φόβος αυτός πηγάζει από το γεγονός ότι η ασφάλεια του εφοδιασμού θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο, επειδή οι προμηθευτές θα μπορούσαν να πουλήσουν το φυσικό αέριό τους σε άλλες αγορές, όπου θα μπορούσαν να επιτύχουν υψηλότερες τιμές. Ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Robert Habeck, ανέφερε ότι η τιμή από μόνη της δεν πρέπει να είναι καθοριστική, τονίζοντας ότι είναι σημαντικό να εξεταστεί η συνολική κατάσταση γύρω από τις προμήθειες φυσικού αερίου.
Όπως δήλωσε τη Δευτέρα πριν από τη συνάντηση «Κανείς στη Γερμανία δεν είναι ενάντια στις χαμηλές τιμές στο φυσικό αέριο, αλλά γνωρίζουμε ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί». Παράλληλα, επικρίνει ένα πιθανό σενάριο στο οποίο δεν υπήρχε ομόφωνη απόφαση μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. για αναστολή του ανώτατου ορίου. Παρά τις αμφιβολίες της, η Γερμανική Κυβέρνηση συμφώνησε στην επιβολή του σχετικού ορίου. Στο μεταξύ, ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό η τιμή του φυσικού αερίου να ανέλθει ξανά σε πάνω από 200 €/MWh, όταν μετά από έναν σκληρό χειμώνα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. κληθούν να γεμίσουν τις αποθηκευτικές τους εγκαταστάσεις την άνοιξη.
Σύμφωνα με περαιτέρω πληροφορίες μόνο η Ουγγαρία ψήφισε κατά του ανώτατου ορίου τιμών, ενώ η Ολλανδία και η Αυστρία απείχαν. Και οι δύο είχαν αντισταθεί στο ανώτατο όριο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, φοβούμενες ότι θα μπορούσε να διαταράξει τις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης και να θέσει σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια των κρατών μελών. Συγκεκριμένα, ο Ολλανδός Υπουργός Ενέργειας, Rob Jetten, δήλωσε ότι: «Παρά την πρόοδο των τελευταίων δύο εβδομάδων, ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς παραμένει δυνητικά ανασφαλής», ενώ πρόσθεσε ότι: «Παραμένω ανήσυχος για μεγάλες αναταραχές στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, για τις οικονομικές επιπτώσεις και, κυρίως, ανησυχώ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια εφοδιασμού».
Η πρόταση της Ε.Ε. προκάλεσε, επίσης, την αντίθεση ορισμένων συμμετεχόντων στην αγορά, οι οποίοι τόνισαν ότι θα μπορούσε να προκαλέσει χρηματοπιστωτική αστάθεια. Το Intercontinental Exchange (ICE.N), το οποίο φιλοξενεί τις συναλλαγές TTF στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα μπορούσε να μεταφέρει τις συναλλαγές TTF εκτός Ε.Ε., εάν περιοριστούν οι τιμές. Τη Δευτέρα, ανέφερε ότι θα αξιολογήσει εάν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί δίκαιες και εύρυθμες αγορές στις συναλλαγές φυσικού αερίου. Προς το παρόν, οι αγορές ICE TTF θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται κανονικά. Ενδιαφέρον προκαλεί ότι τα TTF υποχώρησαν έως και 9%, πέφτοντας κάτω από τα 100 ευρώ για πρώτη φορά εδώ και περισσότερο από έναν μήνα, σύμφωνα με στοιχεία της Refinitiv Eikon.
Εν τω μεταξύ, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Dmitry Peskov, δήλωσε ότι το ανώτατο όριο αποτελεί επίθεση στις τιμές της αγοράς και είναι απαράδεκτο. Ενώ αντίθετα, ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας, Mateusz Morawiecki, τόνισε ότι το ανώτατο όριο τιμών θα τερματίσει την ικανότητα της Ρωσίας και της Gazprom να στρεβλώνουν και να χειραγωγούν την αγορά. Εν κατακλείδι, ο ορισμός ενός ανώτατου ορίου έδειξε ότι το μεγαλύτερο μέρος των κρατών-μελών προβάλει μια κοινή θέση στο πρόβλημα της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου. Ενώ ιδιαιτέρως σημαντική είναι η διασφάλιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι ο νέος μηχανισμός ανώτατης τιμής δεν θα ενεργοποιηθεί, εάν οι τιμές είναι παρόμοια υψηλές σε άλλες αγορές, καθώς ο μηχανισμός επιδιώκει την ευελιξία ώστε να διασφαλίζει ότι η ευρωπαϊκή αγορά θα παραμείνει ελκυστική για όλους τους προμηθευτές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «EU agrees to gas price cap», Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- «EU countries agree gas price cap to contain energy crisis», Reuters, διαθέσιμο εδώ
- «Europe finally agrees to cap gas prices», CNN, διαθέσιμο εδώ
- «’Deal’: EU green lights first-ever cap for gas prices in bid to tackle energy crisis», Euronews, διαθέσιμο εδώ
