Της Δήμητρας – Χριστίνας Καραουλάνη,
Ένα σχέδιο νοσηλευτικής φροντίδας είναι μια επίσημη διαδικασία, που προσδιορίζει σωστά τις υπάρχουσες ανάγκες και αναγνωρίζει πιθανές ανάγκες ή κινδύνους. Τα σχέδια φροντίδας παρέχουν την επικοινωνία μεταξύ των νοσηλευτών, των ασθενών τους και άλλων επαγγελματιών υγείας, όπως ο γιατρός, για την επίτευξη αποτελεσμάτων υγειονομικής περίθαλψης. Χωρίς τη διαδικασία σχεδιασμού της νοσηλευτικής φροντίδας, η ποιότητα και η συνέπεια της φροντίδας των ασθενών θα χάνονταν.
Ο προγραμματισμός της νοσηλευτικής φροντίδας ξεκινά όταν ο ασθενής γίνεται δεκτός στο νοσοκομείο και ο ίδιος ενημερώνεται συνεχώς, καθ’ όλη τη διάρκεια, για τις αλλαγές στην κατάστασή του και για την αξιολόγηση της επίτευξης του στόχου. Ο σχεδιασμός και η παροχή εξατομικευμένης –ή με επίκεντρο τον ασθενή– φροντίδας είναι η βάση για την αριστεία στη νοσηλευτική πρακτική.
Τα σχέδια φροντίδας μπορεί να είναι άτυπα ή επίσημα. Ένα άτυπο σχέδιο νοσηλευτικής φροντίδας είναι μια στρατηγική δράσης που υπάρχει στο μυαλό του νοσηλευτή. Ένα επίσημο σχέδιο νοσηλευτικής φροντίδας είναι ένας γραπτός ή ηλεκτρονικός οδηγός, που οργανώνει τις πληροφορίες περίθαλψης του ασθενή. Τα επίσημα σχέδια φροντίδας υποδιαιρούνται περαιτέρω σε τυποποιημένα σχέδια φροντίδας και εξατομικευμένα σχέδια φροντίδας. Τα τυποποιημένα σχέδια φροντίδας προσδιορίζουν τη νοσηλευτική φροντίδα για ομάδες ασθενών με καθημερινές ανάγκες. Τα εξατομικευμένα σχέδια φροντίδας προσαρμόζονται, για να καλύπτουν τις μοναδικές ανάγκες ενός συγκεκριμένου ασθενή, ή ανάγκες που δεν αντιμετωπίζονται από το τυποποιημένο σχέδιο φροντίδας.
Οι στόχοι της σύνταξης ενός σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας είναι πάρα πολλοί. Αρχικά, προωθείται η νοσηλευτική περίθαλψη βασισμένη σε τεκμήρια και οι ευχάριστες και οικείες συνθήκες σε νοσοκομεία ή κέντρα υγείας. Υποστηρίζεται η ολιστική φροντίδα που περιλαμβάνει ολόκληρο το άτομο, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, ψυχολογικής, κοινωνικής και πνευματικής υπόστασης, με τη διαχείριση και την πρόληψη της νόσου. Επιπλέον, το σχέδιο αυτό καθορίζει τον ρόλο του νοσηλευτή. Βοηθά στον εντοπισμό του μοναδικού ρόλου των νοσηλευτών, στη φροντίδα της συνολικής υγείας και ευημερίας των ασθενών, χωρίς να χρειάζεται οι ίδιοι να βασίζονται πλήρως στις εντολές ή τις παρεμβάσεις ενός γιατρού. Επιτρέπει στον νοσηλευτή να σκέφτεται κριτικά για κάθε ασθενή και να αναπτύσσει παρεμβάσεις άμεσα προσαρμοσμένες. Τέλος, παρέχει κατεύθυνση για εξατομικευμένη φροντίδα.
Κατά την εφαρμογή του σχεδίου, οι νοσηλευτές από διαφορετικές βάρδιες ή τμήματα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα, για να παρέχουν την ίδια ποιότητα και τον ίδιο τύπο παρεμβάσεων για τη φροντίδα των ασθενών, επιτρέποντας, έτσι, στους ασθενείς να λάβουν το μέγιστο όφελος από τη θεραπεία. Ακόμα, γίνεται τεκμηρίωση του λόγου που θα πρέπει να περιγραφούν με ακρίβεια τα δεδομένα, ενώ αναφέρονται ποιες παρατηρήσεις πρέπει να γίνουν, ποιες νοσηλευτικές ενέργειες πρέπει να πραγματοποιηθούν και ποιες οδηγίες απαιτούν ο ασθενής και τα μέλη της οικογένειας. Εάν η νοσηλευτική φροντίδα δεν τεκμηριώνεται σωστά στο σχέδιο περίθαλψης, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η φροντίδα παρασχέθηκε. Αυτή λειτουργεί ως οδηγός για την ανάθεση συγκεκριμένου προσωπικού σε συγκεκριμένο ασθενή. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η φροντίδα κάποιου πρέπει να ανατεθεί σε προσωπικό με ιδιαίτερες και ακριβείς δεξιότητες.
Το πρώτο βήμα για τη σύνταξη ενός σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, χρησιμοποιώντας τεχνικές αξιολόγησης και μεθόδους συλλογής δεδομένων (φυσική εξέταση, νοσηλευτικό και ιατρικό ιστορικό, συνέντευξη, ανασκόπηση ιατρικών αρχείων, διαγνωστικές μελέτες). Αυτή περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες υγείας που συγκεντρώθηκαν. Σε αυτό το βήμα, ο νοσηλευτής μπορεί να προσδιορίσει τους σχετικούς παράγοντες ή τους παράγοντες κινδύνου και να καθορίσει τα χαρακτηριστικά, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διαμόρφωση μιας νοσηλευτικής διάγνωσης.
Οι νοσηλευτικές διαγνώσεις NANDA είναι ένας ομοιόμορφος τρόπος εντοπισμού, εστίασης και αντιμετώπισης συγκεκριμένων αναγκών του πελάτη και απαντήσεων σε πραγματικά προβλήματα και προβλήματα υψηλού κινδύνου. Τα πραγματικά ή πιθανά προβλήματα υγείας, που μπορούν να προληφθούν ή να επιλυθούν με ανεξάρτητη νοσηλευτική παρέμβαση, ονομάζονται νοσηλευτικές διαγνώσεις.
Μια νοσηλευτική διάγνωση περιλαμβάνει την ιεραρχία των αναγκών κατά Maslow και βοηθά στην ιεράρχηση και τον προγραμματισμό της φροντίδας, με βάση τα αποτελέσματα και με επίκεντρο τον ασθενή. Η ιεραρχία των αναγκών του Maslow είναι μια θεωρία στην ψυχολογία, που περιλαμβάνει ένα μοντέλο πέντε επιπέδων των ανθρώπινων αναγκών, που –συχνά– απεικονίζεται ως ιεραρχικά επίπεδα μέσα σε μια πυραμίδα. Οι στόχοι ή τα επιθυμητά αποτελέσματα περιγράφουν τι ελπίζει να επιτύχει ο νοσηλευτής με την εφαρμογή των νοσηλευτικών παρεμβάσεων, που προκύπτουν από τις νοσηλευτικές διαγνώσεις. Παρέχουν κατεύθυνση για τον προγραμματισμό των παρεμβάσεων, χρησιμεύουν ως κριτήρια για την αξιολόγηση της προόδου του ασθενή, επιτρέπουν σε αυτόν και στον νοσηλευτή να προσδιορίσουν ποια προβλήματα έχουν επιλυθεί και βοηθούν στην παρακίνηση των δύο, παρέχοντας μια αίσθηση επιτυχίας.
Οι στόχοι καταγράφονται κατά συγκεκριμένα συστήματα αποτύπωσής τους, για παράδειγμα κατά το σύστημα SMART και χωρίζονται ως εξής:
- Βασικές Φυσιολογικές Ανάγκες: Διατροφή (νερό και τροφή), αποβολή (τουαλέτα), αεραγωγός (αναρρόφηση), αναπνοή (οξυγόνο), κυκλοφορία (σφυγμός, καρδιακός έλεγχος, αρτηριακή πίεση) (ABC), ύπνος, σεξ, στέγη και άσκηση.
- Ασφάλεια: Πρόληψη τραυματισμών (πλευρικές ράγες, υγιεινή χεριών, απομόνωση, προφυλάξεις αυτοκτονίας, προφυλάξεις για πτώση, καθίσματα αυτοκινήτου, κράνη, ζώνες ασφαλείας), ενίσχυση κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας (θεραπευτική σχέση), εκπαίδευση ασθενών (τροποποιήσιμος κίνδυνος, παράγοντες για εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακές παθήσεις).
- Αγάπη και ανήκειν: Προώθηση υποστηρικτικών σχέσεων, μεθόδων αποφυγής της κοινωνικής απομόνωσης, τεχνικών ενεργητικής ακρόασης, θεραπευτικής επικοινωνία και σεξουαλικής οικειότητας.
- Αυτοεκτίμηση: Αποδοχή στην κοινότητα και στο εργατικό δυναμικό, προσωπικά επιτεύγματα, αίσθηση ελέγχου ή ενδυνάμωσης, αποδοχή της φυσικής του εμφάνισης, ή της συνήθους συμπεριφοράς του σώματος.
- Αυτοπραγμάτωση: Ενδυνάμωση περιβάλλοντος, πνευματική ανάπτυξη, ικανότητα αναγνώρισης της άποψης των άλλων, επίτευξη του μέγιστου δυνατού.
Οι νοσηλευτικές παρεμβάσεις είναι δραστηριότητες ή ενέργειες που εκτελεί ένας νοσηλευτής, για να επιτύχει τους στόχους του. Οι επιλεγμένες παρεμβάσεις θα πρέπει να επικεντρώνονται στην εξάλειψη ή τη μείωση της αιτιολογίας της νοσηλευτικής διάγνωσης. Όσον αφορά τις νοσηλευτικές διαγνώσεις κινδύνου, οι παρεμβάσεις θα πρέπει να επικεντρώνονται στη μείωση των παραγόντων κινδύνου. Σε αυτό το βήμα, οι νοσηλευτικές παρεμβάσεις προσδιορίζονται και γράφονται κατά τη διάρκεια του βήματος σχεδιασμού της νοσηλευτικής διαδικασίας. Ωστόσο, στην πραγματικότητα εκτελούνται κατά τη διάρκεια του βήματος υλοποίησης. Οι παρεμβάσεις χωρίζονται ως εξής:
- Οι ανεξάρτητες νοσηλευτικές παρεμβάσεις είναι δραστηριότητες που οι νοσηλευτές έχουν άδεια να ξεκινήσουν, με βάση την ορθή κρίση και τις δεξιότητές τους. Περιλαμβάνουν συνεχή αξιολόγηση, συναισθηματική υποστήριξη, παροχή άνεσης, διδασκαλία, σωματική φροντίδα και παραπομπές σε άλλους επαγγελματίες υγείας.
- Οι εξαρτημένες νοσηλευτικές παρεμβάσεις είναι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται υπό τις οδηγίες ή την επίβλεψη του γιατρού. Περιλαμβάνουν εντολές, που κατευθύνουν τον νοσηλευτή να χορηγήσει φάρμακα, ενδοφλέβια θεραπεία, διαγνωστικές εξετάσεις, θεραπείες, δίαιτα και δραστηριότητα ή ανάπαυση. Η αξιολόγηση και η παροχή εξηγήσεων κατά τη χορήγηση ιατρικών εντολών αποτελούν μέρος των εξαρτημένων νοσηλευτικών παρεμβάσεων.
- Οι συνεργατικές παρεμβάσεις είναι ενέργειες που πραγματοποιεί ο νοσηλευτής σε συνεργασία με άλλα μέλη της ομάδας υγείας, όπως γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, διαιτολόγους και θεραπευτές. Αυτές οι δράσεις αναπτύσσονται σε συνεννόηση με άλλους επαγγελματίες υγείας, για να σχηματιστεί μία επαγγελματική άποψη.
Τέλος, η επανεκτίμηση είναι μια προγραμματισμένη, συνεχής, σκόπιμη δραστηριότητα, στην οποία περιλαμβάνεται η πρόοδος του ασθενή ως προς την επίτευξη στόχων, ή επιθυμητών αποτελεσμάτων και η αποτελεσματικότητα του σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας. Είναι μια ουσιαστική πτυχή της νοσηλευτικής διαδικασίας, αφού τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτό το βήμα καθορίζουν το εάν η νοσηλευτική παρέμβαση πρέπει να τερματιστεί, να συνεχιστεί ή να αλλάξει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Nursing Care Plans (NCP): Ultimate Guide and Database, nurseslabs.com. Διαθέσιμο εδώ
- How to Write a Care Plan: A Guide for Nurses, usa.edu. Διαθέσιμο εδώ
- Nursing Care Plans Explained, nursejournal.org. Διαθέσιμο εδώ
- Maslow’s Hierarchy of Needs, simplypsychology.org. Διαθέσιμο εδώ
