Του Βασίλη Μυρλίδη,
Ένα δάνειο ορίζεται ως μη εξυπηρετούμενο, ή αλλιώς «κόκκινο» δάνειο, όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο δανειολήπτης είναι απίθανο να αποπληρώσει το δάνειο ή έχει να καταβάλει τις συμφωνηθείσες δόσεις πάνω από 90 ημέρες (bankingsupervision.europa.eu – Ε.Κ.Τ.). Στην Ελλάδα, η έκρηξη των «κόκκινων» δανείων συνέβη με το ξέσπασμα της κρίσης χρέους. Αν και οι Κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια συνεχώς έχουν σαν προτεραιότητα την εύρεση μιας λύσης, στην ουσία τα προβλήματα που απορρέουν από αυτά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά. Σαν να μην έφτανα όλα αυτά, ο υψηλός πληθωρισμός και η επακόλουθη αύξηση των επιτοκίων –η οποία προκαλεί τάσεις για ύφεση– αναμένεται να αυξήσουν τα «κόκκινα» δάνεια, φέρνοντας νέες πιέσεις στην Κυβέρνηση, τις τράπεζες και τα νοικοκυριά.
Στην εποχή μας, ο ρόλος της τράπεζας στην ανάπτυξη είναι τρομερά σημαντικός. Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο δύο εποχών. Στη μετάβαση από την εποχή των ορυκτών καυσίμων στη νέα «πράσινη» πραγματικότητα. Οι τράπεζες πρέπει να χρηματοδοτούν την ανάπτυξη μέσω δανείων. Όταν, όμως, για διάφορους λόγους αυτά γίνονται μη εξυπηρετούμενα, οι τράπεζες έχουν ζημιές, η αβεβαιότητα αυξάνεται και έτσι σοβαροί δανειολήπτες που θα παρήγαγαν έργο απομονώνονται από το τραπεζικό σύστημα.
Με την έκρηξη του πληθωρισμού, τα νοικοκυριά επικεντρώνονται στην πληρωμή των βασικών τους αναγκών, μειώνοντας την κατανάλωση και αφήνοντας σε τελευταία μοίρα την πληρωμή των οφειλών τους. Από την άλλη, η αύξηση των επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού αναμένεται να επιβαρύνει τις δόσεις των δανείων. Αυτή η αύξηση στη δυσκολία αποπληρωμής των χρεών φαίνεται και στην έκθεση της φορολογικής αρχής, όπου σύμφωνα με τα στοιχεία, τα χρέη προς την εφορεία αυξήθηκαν κατά €919 εκατ. μόνο από τον Αύγουστο προς τον Σεπτέμβριο αυτού του έτους (2022). Όσον αφορά την αύξηση των επιτοκίων από την άλλη, όσοι στα δάνειά τους έχουν κυμαινόμενα επιτόκια, βλέπουν τις δόσεις συνεχώς να αυξάνονται. Για ένα δάνειο €100.000, με το euribor 3μήνου να είναι περίπου στο 2,30%, η μηνιαία δόση θα ανέλθει στα €755, στο 2,50% στα €765 και στο 3% στα €790 (οικονομικός ταχυδρόμος). Με τα επιτόκια προ του Αυγούστου, η δόση ανερχόταν σε €644, ενώ σήμερα αυτή είναι στα €755. Αύξηση, δηλαδή, κατά €111 ή 17,23%. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένει αύξηση των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών της Ευρωζώνης, με τις προβλέψεις αρχικά να μιλάνε για αύξηση κατά 80 μονάδες βάσης (0,8 της ποσοστιαίας μονάδας).
Σύμφωνα με την Ε.Κ.Τ., ο δείκτης “N.P.L.”, που μετρά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αναμένεται να αυξηθεί και για τις ελληνικές τράπεζες (οι οποίες ταλανίζονται εδώ και χρόνια από τα «κόκκινα» δάνεια, ειδικά στα στεγαστικά). Η Ε.Κ.Τ. αναμένει για τις ελληνικές τράπεζες αύξηση των N.P.L. στο 6,77% από 6,71% για τα στεγαστικά δάνεια και στο 3,23% από 3,21% για τα καταναλωτικά δάνεια (ot.gr), με την υπόθεση πως τα ευάλωτα νοικοκυριά –που δυσκολεύονται να πληρώσουν για τις βασικές ανάγκες σίτισης, θέρμανσης κ.α.– θα αθετήσουν σε μεγάλο βαθμό τις οφειλές τους. Λαμβάνοντας υπόψιν πως τα ευάλωτα νοικοκυριά ξοδεύουν το 70% του εισοδήματός τους σε βασικές ανάγκες, είναι πολύ πιθανόν αυτό το σενάριο να πραγματοποιηθεί. Είναι γενικότερα αποδεκτό πως αυτή η κρίση του πληθωρισμού σε μεγάλο βαθμό θα χτυπήσει ακριβώς αυτά τα νοικοκυριά, με την επιβίωσή τους στους επόμενους μήνες να γίνεται μία δύσκολη υπόθεση.
Η μεγαλύτερη όμως απειλή έρχεται ως απόρροια της κρίσης. Η πίστη στους θεσμούς και το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποκαθηλώνεται. Επιπλέον, το ευρωπαϊκό εγχείρημα τίθεται ακόμα υπό αμφισβήτηση. Αν αναλογιστούμε πως και τα «κόκκινα» δάνεια και ο υψηλός πληθωρισμός είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα κακών πολιτικών τόσο της Ευρώπης, όσο και των τραπεζών της, η αμφισβήτηση είναι λογική. Σε αυτό το σημείο ακριβώς, πρέπει οι ιθύνοντες να δείξουν πολιτική πυγμή και να επιδιώξουν την ενοποίηση της Ευρώπης, με σκοπό την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της φτώχειας, αλλά και την ανύψωση του συνολικού βιοτικού επιπέδου (οικονομία, κλίμα, περιβάλλον κ.α.). Συνθήκη που απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωσή της αποτελεί ένα σύστημα με δυνατούς, αδιάφθορους θεσμούς, τόσο πολιτικούς όσο και οικονομικούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σε ποια χέρια βρίσκονται τα «κόκκινα» χρέη, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
- Eυρωπαϊκη Κεντρική Τράπεζα: Γιατί προβλέπει αύξηση στα «κόκκινα» δάνεια – Οι επιπτώσεις στα νοικοκυριά, newmoney.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΕΚΤ: Πληθωρισμός και επιτόκια φέρνουν αύξηση των κόκκινων δανείων, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
