Της Κατερίνας Σφυράκη,
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει επιφέρει ως αποτέλεσμα την αύξηση του καταναλωτισμού, καθώς πλέον δημιουργούνται είδη για να καλύψουν την παραμικρή μας ανάγκη σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Με τον τρόπο αυτόν, καλλιεργείται η ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για αγορές που διευκολύνουν τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ακόμα άχρηστη αγορά. Η περίοδος των εορτών των Χριστουγέννων αποτελούν ένα τρανταχτό παράδειγμα των παραπάνω γεγονότων, καθώς αυτές είναι συνδεδεμένες ούτως ή άλλως με την προσφορά και το χάρισμα δώρων, σε μικρά και μεγάλα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Τα Χριστούγεννα, ακόμα και για όσα άτομα δεν ασπάζονται το θρησκευτικό τους μήνυμα, είναι συνδεδεμένα με εκείνη την περίοδο του χρόνου κατά την οποία θέλουμε να προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στα αγαπημένα μας πρόσωπα. Δώρα, παιχνίδια, γιορτινά εδέσματα και ευχετήριες κάρτες έχουν την τιμητική τους, καθώς αποτελούν την κατεξοχήν κλασική μορφή προσφοράς στους συνανθρώπους μας. Αδιαμφισβήτητα, υπάρχει μεγάλη σημασία σε κάθε κίνηση προσφοράς και ιδίως όταν αυτή καταφέρνει να προξενήσει χαμόγελα και συναισθήματα χαράς στους παραλήπτες κάθε δώρου. Ωστόσο, οι οικονομικές συνθήκες παγκοσμίως δυσχεραίνουν ολοένα και περισσότερο, και παρότι υπάρχουν φυσικά δώρα για όλα τα βαλάντια, δεν είναι λίγες οι φορές όπου η κατανάλωση γίνεται πια υπέρμετρη.
Η εικόνα των χριστουγεννιάτικων αγορών κάθε χρόνο είναι ολοένα και πιο στολισμένη, με στρατηγικά επιλεγμένες θέσεις των προϊόντων στα ράφια προκειμένου να τραβούν την προσοχή και να ωθούν τους καταναλωτές στην αγορά του εκάστοτε προϊόντος. Στολίδια, γιορτινά χρώματα, γιρλάντες, κορδέλες και χρυσοποίκιλτα διακοσμητικά κοσμούν με περίσσια τέχνη τους διαδρόμους και τις βιτρίνες των περισσότερων καταστημάτων, δημιουργώντας μια ανάγκη να φορτωθούμε με τσάντες και κουτιά κάθε λογής δώρων. Φυσικά, το στρατηγικό αυτό μάρκετινγκ είναι απόλυτα δικαιολογημένο και λογικό, καθώς η αγορά προσμένει με ανυπομονησία αυτές τις μέρες προκειμένου να «κινηθεί», ιδίως σε εποχές όπως η τωρινή, όπου οι πελάτες των καταστημάτων εκλείπουν ολοένα και περισσότερο σε περιόδους μη εορταστικές. Το νόημα, εξάλλου, δεν βρίσκεται στην παντελή εξάλειψη των αγορών ή στην πλήρη απομάκρυνση από κάθε είδους υλική απόλαυση. Ναι, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, όπως τα έχουμε συνηθίσει στον δυτικό τρόπο ζωής, επιβάλλουν την αγορά και προσφορά δώρων, κι αυτό είναι κάθε άλλο παρά κακό· απλώς το νόημα βρίσκεται στις έξυπνες, πρακτικές αγορές, ή ακόμα βαθύτερα, στους ανθρώπους πίσω από τα δώρα.
Κι εν τέλει, ας αναρωτηθούμε, πόσες φορές έχουμε δαπανήσει χρήματα –και μάλιστα όχι λίγα– νομίζοντας ότι θα ευχαριστήσουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα, αλλά τελικά καταλήγουμε να έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό; Ακόμη κι αν σκοπός μας δεν είναι απαραίτητα μια πρακτική αγορά, οφείλουμε να δίνουμε βάση σε ορισμένες κινήσεις-κλειδιά, προλαβαίνοντας το μελλοντικό χτύπημα του κεφαλιού στον τοίχο λόγω αποτυχημένων δώρων. Αρχικά, η τιμή είναι πάντα ένας καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή ενός δώρου, καθώς οι περισσότεροι διαθέτουμε ένα συγκεκριμένο budget εντός του οποίου θέλουμε να κινηθούμε. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο θα έπρεπε να διαδραματίζει η ποιότητα σε πρώτο επίπεδο, καθώς ορισμένες φορές η πολύ χαμηλή τιμή ενός προϊόντος μπορεί να μας προϊδεάσει για το χαμηλό κόστος παραγωγής του και άρα για τη σύντομη διάρκεια ζωής που θα έχει, χωρίς αυτό να είναι πάντοτε απαραίτητο. Σε δεύτερη φάση, είναι χρήσιμο να μην παρακινούμαστε από τον προσωπικό μας ενθουσιασμό για την αγορά ενός δώρου, αλλά να έχουμε υπόψιν μας το προσωπικό στυλ και γούστο του παραλήπτη, προκειμένου να τον ικανοποιήσουμε πραγματικά.
Μια διαφορετική, αλλά εξίσου ευχάριστη πρόταση δώρων είναι τα χειροποίητα, αυτά που ο καθένας μας δημιουργεί μόνος του και δίνει τη δική του προσωπική πινελιά, και καθίσταται με τον τρόπο αυτό το δώρο ακόμα πιο προσωποποιημένο και φτιαγμένο με ιδιαίτερη προσοχή και αγάπη. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις παππούδων και γιαγιάδων –ή ακόμη κι άλλων συγγενών–, η δημιουργία ενός δώρου από τα νεαρά μέλη της οικογένειας θα αποτελέσει αναμφίβολα μια ξεχωριστή ιδέα δώρου, η οποία θα προκαλέσει συγκίνηση και υπερηφάνεια. Τέλος, δώρα με μια διαφορετική χροιά, όπως είναι ο στολισμός ενός σπιτιού ή η διοργάνωση ενός οικογενειακού/φιλικού δείπνου, μπορεί να μην αποτελούν υλικά αντικείμενα, αλλά είναι σίγουρα μια από τις ωραιότερες στιγμές που μπορεί ένας δεμένος κύκλος ατόμων να περάσει μαζί.
Μπορεί κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο να μην μείνουν κάθε φορά κομμάτια από χαρτιά περιτυλίγματος, αλλά οι αναμνήσεις από ένα τραπέζι φίλων ή οι αναμνήσεις από τα γέλια των εγγονιών που στολίζουν το σπίτι της γιαγιάς θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη όλων όσων συμμετείχαν σε τέτοιου είδους συναθροίσεις. Εξάλλου, τα δώρα είναι πάντα ευχάριστα, συνδεδεμένα με τις γιορτές και μια αφορμή για χαρά, παιχνίδι και ανανέωση, αλλά χωρίς τους ανθρώπους μας καμιά γιορτή δεν έχει σημασία. Οι άνθρωποί μας, είναι οι γιορτές μας!
