Ο «πόλεμος» κατά των συμμοριών στο Ελ Σαλβαδόρ

Του Δημήτρη Σπυριδάκη,

Τους τελευταίους 8 περίπου μήνες στο μακρινό Ελ Σαλβαδόρ, λαμβάνει χώρα μια εκτεταμένη προσπάθεια της Κυβέρνησης να εξαλείψει τις συμμορίες, οι οποίες έχουν μεγάλη ισχύ και κατά συνέπεια να μειώσει την εγκληματικότητα που δεσπόζει στο σύνολο της χώρας. Θα λέγαμε πως λαμβάνει χώρα ένας άτυπος πόλεμος ανάμεσα στην Κυβέρνηση και τις συμμορίες, με χιλιάδες πολίτες να έχουν συλληφθεί από τις αρχές.

Τι ήταν, όμως, αυτό που οδήγησε την Κυβέρνηση σε αυτή την κατεύθυνση και τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Ελ Σαλβαδόρ;

Καταρχάς, ξεκινάμε την ανάλυσή μας, λέγοντας πως το Ελ Σαλβαδόρ είχε για δεκαετίες ένα από τα υψηλότερα ποσοστά βίας που σχετίζεται με συμμορίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, το γεγονός αυτό άρχισε σταδιακά να αλλάζει με τις Κυβερνήσεις να μεριμνούν για το ζήτημα αυτό, θέλοντας να περιορίσουν τις συμμορίες και την επιρροή τους, διασφαλίζοντας στη χώρα την νομιμότητα. Η εκλογή το 2019 του Nayib Bukele στην Προεδρία της χώρας αποτελεί την επιτομή αυτής της προσπάθειας, ενώ δείχνει πως αποτελεί θέληση της πλειοψηφίας των πολιτών της χώρας η καταπολέμηση των συμμοριών. Ο Bukele με την εκλογή του δήλωσε πως μια από τις πρώτες προτεραιότητες της διακυβέρνησής του θα ήταν η εξάλειψη της βίας των συμμοριών και η ενίσχυση της ασφάλειας σε όλη τη χώρα.

Έχοντας επισημάνει τα παραπάνω, φτάνουμε στο σήμερα και στην εκτεταμένη απόπειρα καταστολής των συμμοριών που λαμβάνει χώρα τους τελευταίους 9 μήνες. Σύμφωνα με πηγές, έχει συλληφθεί κοντά στο 2% του ενήλικου πληθυσμού του Ελ Σαλβαδόρ, δηλαδή περίπου 100.000 άνθρωποι. Επομένως, γίνεται αντιληπτό πως δεν πρόκειται για μια τυπική επιχείρηση κατά των συμμοριών, αλλά μια προσπάθεια ριζικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Καταλύτης αυτής της κυβερνητικής επιχείρησης αποτέλεσαν οι μαζικές δολοφονίες 87 ανθρώπων από συμμορίες το διάστημα 25–27 Μαρτίου του 2022. Η ευθύνη των δολοφονιών αποδόθηκε σε συμμορίες, γεγονός που αποτέλεσε και την αφορμή εκκίνησης του «πολέμου κατά των συμμοριών».

Πρόσφατα, μόλις δύο εβδομάδες πριν, έλαβε χώρα μια τεράστια επιχείρηση στην πόλη Σογιαπάνγκο, η οποία για πολλά χρόνια συγκέντρωνε πολλά μέλη συμμοριών. Πρόκειται για μια πόλη 250 χιλιάδων περίπου κατοίκων, η οποία περικυκλώθηκε από 10 χιλιάδες στρατιώτες και αστυνομικούς. Οι δυνάμεις αυτές κινητοποιήθηκαν με στόχο να ελέγξουν εξονυχιστικά την περιοχή για τον εντοπισμό μελών συμμοριών. Οι αριθμοί δυνάμεων ασφαλείας τρομάζουν αν τους αναλογιστεί κανείς και αποτελεί μια απτή απόδειξη πως ο Πρόεδρος Bukele και η Κυβέρνησή του είναι άκρως αποφασισμένοι στον στόχο τους.

Ποιες είναι οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας σχετικά με τις κυβερνητικές πρακτικές που λαμβάνουν χώρα τους τελευταίους μήνες;

Η πλειονότητα των πολιτών δηλώνει ευχαριστημένη με την κατεύθυνση που ακολουθείται, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία δηλώνει πως η κατάσταση έχει βελτιωθεί και η εγκληματικότητα έχει μειωθεί σημαντικά. Πώς δικαιολογείται, όμως, αυτή η συμπεριφορά της Κυβέρνησης που δεν θυμίζει πρακτικές ενός δημοκρατικού καθεστώτος; Ήδη από τον Μάρτιο έχει κηρυχθεί κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που επιτρέπει συλλήψεις χωρίς εντάλματα. Η νομιμοποίηση της στάσης αυτής του καθεστώς, βέβαια, δεν τίθεται σε αμφισβήτηση, καθώς οι πολίτες του Ελ Σαλβαδόρ φαίνεται να στηρίζουν μαζικά τις ενέργειες της Κυβέρνησής τους.

Κλείνοντας, η «κάθαρση» του Ελ Σαλβαδόρ από τις συμμορίες συνεχίζεται ακόμη και τώρα. Μένει να δούμε αν η προσπάθεια αυτή της Κυβέρνησης θα είναι καρποφόρα και αν θα λύσει το πρόβλημα της εγκληματικότητας και της ανομίας που ταλανίζει εδώ και δεκαετίες τη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Προς το παρόν, βλέποντας την κατάσταση στο Ελ Σαλβαδόρ είναι εμφανές πως η Κυβέρνηση δεν θα σταματήσει μέχρι την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ