Της Ευγενίας Σαχινιάν,
Άρρηκτα συνδεδεμένος με τον Τρωικό Πόλεμο, ο Κάλχας φαίνεται να ήταν γιος του Θέστορα (αναφέρεται και ο ίδιος ως Θεστορίδης), και με καταγωγή ή από τα Μέγαρα ή από τις Μυκήνες. Θεωρείται, βέβαια, και απόγονος του Απόλλωνα, από τον οποίο –όπως υποστηρίζεται– πήρε τις μαντικές του ικανότητες. Η λέξη μάντις από μόνη της προέρχεται από το ρήμα μαίνομαι, ενώ ερμηνεύεται ως η δυνατότητα κάποιου να προβλέπει, να δίνει χρησμούς. Πέρα από αυτή την ικανότητα, ο Κάλχας ήταν οιωνοσκόπος, δηλαδή μπορούσε να διαβάσει τα σημάδια από τα πουλιά που πετούσαν στον ουρανό, και ονειροκρίτης, ερμηνεύοντας τα όνειρα των ανθρώπων.
Ο Κάλχας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου της Τροίας, καθώς ένας από τους χρησμούς του ήταν, ότι για να κερδίσουν την αναμέτρηση οι Αχαιοί, θα έπρεπε να έχουν σύμμαχό τους τον Αχιλλέα. Ωστόσο, ο βασιλιάς των Μυρμιδόνων είχε αποχωρήσει έπειτα από την εξαπάτηση που είχε υποστεί, και την ύβρη απέναντι στην τιμή του. Παράλληλα, είχε διαφύγει στη Σκύρο με τη μητέρα του και ζούσε κρυμμένος. Αιτία της απομάκρυνσής του αποτέλεσε η πρόβλεψη του Κάλχα, ότι θα σκοτωνόταν σε πόλεμο, κάτι που επιβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών στην Τροία.
Οι προφητείες του μάντη δεν τελείωναν εκεί. Μετά την πτώση της Τροίας, ο Κάλχας προειδοποίησε τους Αχαιούς τι επρόκειτο να συμβεί, αφού είχαν καταφέρει να αλώσουν την πόλη του Πριάμου. Τους ενημέρωσε, λοιπόν, πως όλους τους περίμεναν μεγάλες συμφορές στις πατρίδες τους. Οι συμφορές αυτές θα προέρχονταν από την πάνσοφη θεά Αθηνά, η οποία είχε εξοργιστεί σφοδρά από τον τρόπο με τον οποίο οι Αχαιοί αντιμετώπισαν τον προστατευόμενό της, Αίαντα τον Τελαμώνα. Οι ηγέτες των Ελλήνων έδειξαν περιφρόνηση απέναντι στον μάντη, με τον ίδιο να αποχωρεί από τη σκηνή που διεξαγόταν το συμβούλιο μαζί με άλλους συναδέλφους του. Εν συνεχεία, αρνήθηκαν να ακολουθήσουν το στρατό των Ελλήνων στο δρόμο του γυρισμού.
Η μοίρα, όμως, επιφύλασσε στον Κάλχα μια μεγάλη ταραχή. Το πλοίο, στο οποίο μετέβαιναν οι μάντεις, χτυπήθηκε από τρικυμία και βρέθηκε στις ακτές του Κολοφώνα. Από εκεί, οι μάντεις περπάτησαν ως την κοντινότερη ομώνυμη πόλη.
Φτάνοντας στη πόλη, ο Κάλχας συνάντησε τον Μόψο, μάντης και κείνος. Ο Μόψος προκάλεσε τον Κάλχα σε έναν –τύπου– διαγωνισμό μαντείας στο σπίτι του. Έξωθεν της οικίας του υπήρχε μια μεγάλη συκιά. Με αφορμή, λοιπόν, το δέντρο αυτό, ο Κάλχας έκανε την πρώτη ερώτηση στον ανταγωνιστή του. Τον ρώτησε πόσα σύκα βγάζει το δέντρο του. Εκείνος αποκρίθηκε αμέσως –και πολύ σωστά– πως το δέντρο βγάζει δέκα χιλιάδες σύκα, ένα καλάθι, και ένα σύκο ακόμα. Η ερώτηση προς τον Κάλχα ήταν πόσα παιδιά είχε μια θηλυκή γουρούνα, που βρισκόταν στην αυλή του Μόψου. Ο μάντης απάντησε πως η γουρούνα είχε οκτώ τέκνα, έκανε όμως λάθος, με τον Μόψο να αποκρίνεται πως έχει εννιά γουρουνάκια, και μάλιστα όλα ήταν αρσενικά.
Ο Κάλχας μη μπορώντας να αντέξει την ντροπή μετά την ήττα του στην παραπάνω ιδιότυπή αναμέτρηση μαντείας, πέθανε από τη στεναχώρια του. Η ταφή του πραγματοποιήθηκε στο νότιο μέρος της πόλης του Κολοφώνα. Αυτό ήταν το άδοξο τέλος που επιφύλαξε η μοίρα σε έναν από τους γνωστότερους –έως τις μέρες μας– μάντεις της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κορναράκης, Γιάννης, Κάλχας, ο μάντης των κακών, ο μάντης του πολέμου, ebdomi.com, Διαθέσιμο εδώ
- Τζήκας, Δημήτρης, Ο μάντης Κάλχας, eranistis.net, Διαθέσιμο εδώ
