Της Δήμητρας Αργυρού,
Τις τελευταίες μέρες λόγω επικαιρότητας, η οποία τυγχάνει να είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη, έχει αναφερθεί ουκ ολίγες φορές ο θεσμικός ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (εφεξής ΕΚ) αποτελεί το νομοθετικό σώμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ένα από τα επτά της θεσμικά όργανα. Εκλέγεται με άμεσο τρόπο, με γενικές εκλογές. Περαιτέρω, το ΕΚ απαρτίζεται από 705 ευρωβουλευτές, οι οποίοι εκπροσωπούν όλες τις χώρες της Ε.Ε. Ιστορικά, οι πρώτες εκλογές για την απευθείας από τον λαό ανάδειξη των μελών του Ευρωκοινοβουλίου έλαβαν χώρα το 1979.
Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνει τη συμμετοχή του στη νομοθετική διαδικασία, την κατάρτιση και έγκριση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. και την άσκηση του δημοκρατικού ελέγχου πάνω στη δράση των κοινοτικών οργάνων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ειδικότερα, όσον αφορά τις νομοθετικές του αρμοδιότητες, το Κοινοβούλιο είναι συννομοθέτης, έχει, δηλαδή, την εξουσία να εγκρίνει και να τροποποιεί νομοθεσία. Εποπτεύει, επίσης, το έργο της Επιτροπής και άλλων οργάνων της Ε.Ε., καθώς παράλληλα συνεργάζεται και με τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών της Ε.Ε.
Το ΕΚ αποφασίζει σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, που αποδίδει ίση αξία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζεται σε ευρύ φάσμα τομέων, όπως η μετανάστευση, η ενέργεια, οι μεταφορές, η κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, η προστασία των καταναλωτών και η οικονομική διακυβέρνηση.
Ωστόσο, ορισμένοι τομείς απαιτούν άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ενδεικτικά, στους τομείς της φορολογίας, του δικαίου του ανταγωνισμού και της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας «ζητείται η γνώμη» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, το Κοινοβούλιο μπορεί να εγκρίνει ή να απορρίψει νομοθετική πρόταση ή να ζητήσει τροποποιήσεις, αλλά το Συμβούλιο υποχρεούται νομικά να ακολουθήσει τη γνώμη που εξέφρασε το Κοινοβούλιο. Από την άλλη, στη διαδικασία της «έγκρισης» απαιτείται η συναίνεση του Κοινοβουλίου. Αυτή εφαρμόζεται σε προσχωρήσεις νέων κρατών μελών στην Ε.Ε. και συνάψεις διεθνών εμπορικών συμφωνιών.
Η Επιτροπή είναι αυτή που ξεκινά τη νομοπαραγωγική διαδικασία προτείνοντας νέα νομοθεσία, παρόλα αυτά το Κοινοβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση. Οι ευρωβουλευτές όταν χρησιμοποιούν τη «νομοθετική πρωτοβουλία», μπορούν να ορίσουν προθεσμία για την υποβολή μιας πρότασης. Σε περίπτωση που η Επιτροπή αρνηθεί να την υποβάλει, πρέπει να υπάρξει αιτιολόγηση εκ μέρους της.
Κατά την υιοθέτηση νέας νομοθεσίας, οι ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο μπορούν να αναθέσουν στην Επιτροπή τη συμπλήρωσή της με μικρές προσθήκες ή τροποποιήσεις μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων ή εκτελεστικών πράξεων.
Τέλος, οι ευρωβουλευτές έχουν δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο) για πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση, εάν διαφωνούν με τα προτεινόμενα μέτρα. Για τις εκτελεστικές πράξεις, οι ευρωβουλευτές μπορούν να ζητήσουν από την Επιτροπή να τις τροποποιήσει ή να τις ανακαλέσει, αλλά η Επιτροπή δεν έχει καμία νομική υποχρέωση ως προς αυτό το αίτημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
