Του Νικηφόρου Παγώνη,
Σίγουρα όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει λίγο ή πολύ τα δημοφιλή θέματα της επικαιρότητας. Κακοποιητικές συμπεριφορές, καταχρήσεις, σκάνδαλα, δολοφονίες και άλλα πολλά συνθέτουν την ατζέντα, με τις ευχάριστες ειδήσεις πλέον να υπάρχουν (ή μάλλον να παρουσιάζονται σε εμάς) με το σταγονόμετρο. Η πλέον «επιτακτική» ανάγκη για τον καθένα από εμάς να ασχολείται με το κοινωνικό γίγνεσθαι, προκειμένου να μην μένει πίσω σε όλα όσα συμβαίνουν, έχει επεκταθεί και στους φορείς της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας. Έτσι λοιπόν, βλέπουμε καθημερινά σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και σε διαδίκτυο μια υπερπροβολή τέτοιων θεμάτων που πολλές φορές ξεπερνά τα όρια της απλής ενημέρωσης για ένα γεγονός.
Είναι ιδιαίτερα ευχάριστο για την κοινωνία το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται, ψάχνουν και ενημερώνονται για τα κοινωνικά τεκταινόμενα, πράγμα που έχει την ανάλογη δράση και στα μέσα, αφού αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε τέτοια προβλήματα με σκοπό να τα αναδείξουν, να μας προστατέψουν ή να μας παροτρύνουν να λάβουμε δράση. Όταν όμως αυτό παίρνει σκανδαλοθηρικό χαρακτήρα, αποκτά τη μορφή της κλειδαρότρυπας και μετατρέπεται σε «δικαστήριο της γειτονιάς», πράγμα που απέχει από την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση ή την κινητοποίηση. Μαθαίνουμε δράστες με τα μικρά τους ονόματα, κάνοντάς τους «διάσημους», ακούμε απαράδεκτες πράξεις που έχουν συμβεί σε συνανθρώπους μας με κάθε λεπτομέρεια, όπως θα γινόταν σε ένα δικαστήριο, εκχυδαΐζονται γεγονότα τα οποία πρέπει να έχουν τον πλήρη σεβασμό μας και όλα αυτά συμβαίνουν για να υπάρχει η πολυπόθητη επιτυχία, το κλικ, η προβολή. Άνθρωποι κρεμούν τη ζωή κάποιου στα «μανταλάκια», με πρόσχημα την ενημέρωση του κοινού.
Μπορούμε να αντιληφθούμε πως όταν εισέρχεται το στοιχείο της εμπορικότητας, μια είδηση θα διανθιστεί με λάθος τρόπους, που πιθανώς θα τη μετατρέψουν σε κουτσομπολιό και όχι σε είδηση. Η σοβαροφάνεια, η ενασχόληση με αυτά τα θέματα επειδή θα «φέρουν επιτυχία» και οι ατελείωτες συζητήσεις λεπτομερειών που δεν ενδιαφέρουν την κοινή γνώμη δεν θα βοηθήσουν σε κάτι. Αντίθετα, θα συνεχίσουν να μας μυούν στον κιτρινισμό και σε μια ανάγκη τέρψης της περιέργειάς μας. Το παραπάνω δεν αποτελεί (ευτυχώς) τον κανόνα, αφού υπάρχουν αρκετά φωτεινά παραδείγματα που δημοσιοποιούν και μοιράζονται με το κοινό τις ειδήσεις με έναν ουσιαστικό τρόπο. Υπάρχουν εκείνοι που θα αφήσουν τον συνομιλητή τους να ολοκληρώσει, θα δώσουν χώρο και χρόνο για νέα δεδομένα και δεν θα βγάλουν αυθαίρετα συμπεράσματα τα οποία θα έχουν ως θέσφατα. Υπάρχουν εκείνοι που δεν θα επιτρέψουν να ακουστούν και να δημοσιευτούν πληροφορίες της «αυλής», αλλά μόνο όσα αφορούν κάποιον που θέλει να μάθει για ένα γεγονός.
Σε μια εποχή που χρησιμοποιούνται ακόμη σκανδαλοθηρικά μέσα για την επιτυχία και οτιδήποτε άλλο θεωρείται «ανούσιο», είναι καλό να επιβραβεύονται τα φωτεινά παραδείγματα. Αυτό πρέπει να συμβεί, διότι είναι πάντα καλό να γνωρίζουμε τι συμβαίνει γύρω μας και να προσπαθούμε για το καλύτερο, αλλά δεν θα βοηθήσει κανέναν μας το να αναμοχλεύουμε πληροφορίες ή να κοιτάμε τα πολλά «δέντρα» και να χάνουμε το «δάσος», την ουσία δηλαδή από αυτό που παρακολουθούμε, για να ασχοληθούμε με κάτι «μικρό».
Η κοινωνική ενημέρωση υπάρχει και πρέπει να υπάρχει στη ζωή μας, στον βαθμό που καθένας μας το επιθυμεί, καθώς δεν κάνουμε διαγωνισμό για το ποιος είναι περισσότερο «δίπλα στον συνάνθρωπο», γεγονός που πρέπει να αντιληφθούν τα Μέσα και το διαδίκτυο, ώστε να μας παρέχουν μόνο την ουσία. Είναι στο χέρι μας να επιλέγουμε και να φιλτράρουμε τα όσα θα δεχόμαστε και να απομακρυνθούμε από την ικανοποίηση της περιέργειάς μας, καθώς αυτό δε θα μπορέσει να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους ή πιο ευαισθητοποιημένους κοινωνικά. Ας εστιάσουμε, λοιπόν, σε όλα τα σημαντικά, ώστε η κάθε είδηση, καλή ή κακή, να μας αφήνει ένα ουσιαστικό αποτύπωμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η αρρωστημένη υπερβολή των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στην Ελλάδα, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
