Του Μάριου Κριτίδη,
Τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου, τοπικές αρχές συνέλαβαν τον ιδρυτή της FTX Sam Bankman–Fried στο σπίτι του στις Μπαχάμες. Η σύλληψή του ήταν αποτέλεσμα εντάλματος που εκδόθηκε εναντίον του από τις δικαστικές αρχές των Η.Π.Α. για πολλαπλές κατηγορίες οικονομικών εγκλημάτων. Ο εισαγγελέας Damian Williams του South District της Νέας Υόρκης που εξέδωσε το ένταλμα τού αποδίδει κατηγορίες ονομαστικά για ηλεκτρονική απάτη, συνωμοσία ηλεκτρονικής απάτης, χρηματιστηριακή απάτη, συνωμοσία χρηματιστηριακής απάτης, καθώς και για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Κανονικά, ήταν προγραμματισμένο την ακριβώς επόμενη μέρα, στις 13 Δεκεμβρίου, να καταθέσει στο Αμερικανικό Κογκρέσο, στην Επιτροπή Οικονομικών Υπηρεσιών, για την κατάρρευση του επενδυτικού κολοσσού και για τις κατηγορίες περί εξαπάτησης των χρηστών της FTX. Αυτό, όμως, πλέον δε θα πραγματοποιηθεί, καθώς ο πτωχευμένος επιχειρηματίας βρίσκεται υπό κράτηση και εκκρεμεί η έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Έως και πριν την κατάρρευση της FTX, ο Sam Bankman–Fried (ή γνωστός με τα αρχικά του S.B.F.), ήταν από τα «χρυσά αγόρια» του επενδυτικού κόσμου, ενώ η επιτυχία των δύο εταιρειών του (FTX και Alameda Research) τον κατέστησαν μέσα σε ελάχιστα χρόνια δισεκατομμυριούχο. Η πορεία του προς τα πλούτη και τη δόξα ξεκίνησε μόλις το 2017, που άρχισε να επενδύει σε κρυπτονομίσματα και συγκεκριμένα στο Bitcoin. Παρατηρώντας τις αδικαιολόγητα τεράστιες διαφορές των τιμών που υπήρχαν στην αγορά του κρυπτονομίσματος σε διαφορετικές χώρες και πλατφόρμες, ίδρυσε την επενδυτική εταιρεία Alameda Research με στόχο να κάνει ανταλλαγές νομισμάτων, εκμεταλλευόμενος αυτές τις μεγάλες διαφορές στην τιμή του Bitcoin (arbitrage). Το απαιτητικό από πολλές απόψεις εγχείρημά του πέτυχε, και μέχρι το 2019 είχε συγκεντρώσει αρκετά κεφάλαια για να ιδρύσει τη δική του πλατφόρμα αγοροπωλησίας κρυπτονομισμάτων, την FTX.
Σημαντική συγκυρία ήταν ότι μετά το 2017 η αγορά των κρυπτονομισμάτων άρχισε να έχει αλματώδη ανάπτυξη και ο S.B.F. «μπήκε στο παιχνίδι» ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Η FTX τα επόμενα χρόνια θα γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη πλατφόρμα συναλλαγών κρυπτονομισμάτων μετά τη Binance. Η FTX θα φτάσει να έχει αξία $32 δις, ενώ η Binance θα επενδύσει σημαντικά ποσά στο κρυπτονόμισμα της εταιρείας FTT. Από την άλλη, ο πλούτος του S.B.F. έφτασε έως τα $36 δις, ενώ εκείνος ήταν μόλις 30 χρονών. Οι δημόσιες εμφανίσεις του και το “success story” του ήταν γνωστό σε όλον τον επενδυτικό κόσμο. Επίσης, ο εκκεντρικός χαρακτήρας του και η φιλοδοξία του για ακόμα μεγαλύτερα πράγματα ήταν εμφανής, τόσο στις δηλώσεις του όσο και στις πράξεις του. Πέρα από την άκρως πολυτελή ζωή, την οποία είχε πλέον χτίσει, ο Sam Bankman–Fried αποτελούσε έναν από τους μεγαλύτερους χορηγούς κεφαλαίων στο κόμμα των Δημοκρατικών. Αν και πήρε πίσω την αρχική φιλοδοξία του να δωρίσει $1 δις στο Δημοκρατικό κόμμα εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2022, εν τέλει δώρισε το τεράστιο ποσό των $40 εκατ. στο κόμμα.
Όλα φαίνονταν να πηγαίνουν ονειρικά για τον 30χρονο νέο δισεκατομμυριούχο, ενώ όλοι μιλούσαν για τη νεόκτιστη αυτοκρατορία του, μόνο που όπως αποδείχθηκε, ήταν χτισμένη πάνω στην «άμμο». Το 2022 αποτέλεσε μια δύσκολη χρονιά για την αγορά κρυπτονομισμάτων. Η ραγδαία πτώση των τιμών των δημοφιλών κρυπτονομισμάτων Bitcoin και Etherium έφεραν σε κρίση πολλές εταιρείες συναλλαγών, ενώ πλέον τα κρυπτονομίσματα για αυτήν την περίοδο έπαψαν, τουλάχιστον υπό αυτές τις συνθήκες, να αποτελούν ένα μέσο γρήγορου πλουτισμού, με πολλές εκτιμήσεις να μιλάνε για σταθεροποίηση των τιμών τους για αισθητά μεγάλο διάστημα. Σε αυτήν την κρίση, ο S.B.F. άρχισε να αγοράζει επενδυτικές εταιρείες για να τις αποτρέψει από την πτώχευσή τους, ενώ από το καλοκαίρι του 2022 άρχισε λίγο λίγο να ανοίγει «το κουτί της Πανδώρας» για την εταιρεία.
Τα ντόμινο άρχισαν να πέφτουν από το καλοκαίρι, όταν λόγω της κρίσης στην αγορά κρυπτονομισμάτων πραγματοποιήθηκαν πολλές αναλήψεις από επενδυτές της Alameda Research, τις οποίες η εταιρεία δε μπορούσε να εκπληρώσει, καθώς τα λεφτά είχαν επενδυθεί σε start–up εταιρειών υψηλού ρίσκου, κεφάλαια τα οποία είχαν πλέον χαθεί. Το χρέος της Alameda, εταιρεία που πλέον άνηκε στην κοπέλα του Sam Bankman–Fried, εξυπηρετήθηκε μέσω δανείων της FTX ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, τα χρήματα αυτά, όπως φάνηκε, προήλθαν απευθείας από τα χρήματα που είχαν οι χρήστες της FTX στην πλατφόρμα. Η σχέση μεταξύ των δύο εταιρειών ήταν ιδιαίτερα προβληματική, καθώς δεν ήταν αυτή η μόνη συναλλαγή χρημάτων μεταξύ τους. Όπως δείχνουν οι έρευνες, η FTX συστηματικά μετέφερε χρήματα μέσω επενδύσεων στην Alameda Research απευθείας από χρήματα χρηστών, τα οποία μετά η Alameda Research επένδυε με τη σειρά της στο νόμισμα FTT, αυξάνοντας πλασματικά την αξία του νομίσματος και συνεπώς την αξία της FTX.
Η αποκάλυψη αυτή θα αποτελέσει την αφορμή που θα φέρει το τελειωτικό χτύπημα στην FTX. Μετά τις αποκαλύψεις για τις ύποπτες συναλλαγές μεταξύ FTX και Alameda Research, η Binance αποφάσισε να ρευστοποιήσει όλα τα κρυπτονομίσματα FTT που είχαν φτάσει σε συνολική αξία $2,1 δις. Η απόφαση αυτή του επενδυτικού κολοσσού προκάλεσε μέσα σε μια μέρα τη μαζική ανάληψη κεφαλαίων από την FTX. Μέσα σε μια μέρα, η εταιρεία έχασε $5 δις από αναλήψεις. Καθώς οι δύο εταιρείες βρίσκονταν «στο χείλος του γκρεμού», o Sam Bankman–Fried απελπισμένα προσπαθούσε να βρει εταιρεία να αγοράσει την FTX και να τη σώσει από βέβαιη χρεοκοπία. Για ένα σύντομο διάστημα βρισκόταν στις διαπραγματεύσεις με τον διευθυντή της Binance Changpeng Zhao για πιθανή αγορά της FTX. Όμως, η Binance αρνήθηκε τελικά να αγοράσει την FTX, βάζοντας επίσημα την ταφόπλακα στην αυτοκρατορία του Sam Bankman–Fried.
Μέσα σε 6 μέρες, μετά την απομάκρυνση των κεφαλαίων της Binance, η FTX και η Alameda Research κήρυξαν πτώχευση, συγκεκριμένα στις 11 Νοεμβρίου του 2022. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Sam Bankman–Fried είχε μεταφέρει κρυφά μετρητά $10 δις από την FTX στην Alameda Research, εκ των οποίων τα $1,7 δις φαίνεται μην καταγράφτηκαν. Το συγκεκριμένο ποσό αποτελούσε κεφάλαιο πελατών της εταιρείας του. Επίσης, η εταιρεία του S.B.F. βρέθηκε εκτεθειμένη σε δάνεια ύψους $3,1 δις (απαιτήσεις πιστωτών χωρίς εξασφαλίσεις).
Πλέον, με την κατάρρευση των εταιρειών του, ο S.B.F. έχει χάσει σχεδόν ολόκληρο τον πλούτο του και από βασιλιάς της αγοράς των κρυπτονομισμάτων χαρακτηρίζεται ως απατεώνας, σε μια από τις μεγαλύτερες ηλεκτρονικές απάτες που έχουμε δει. Το σκάσιμο της «φούσκας» της FTX θα του επισύρει σίγουρα βαριές κατηγορίες. Σύμφωνα με το Time Magazine, η πληθώρα των κατηγοριών εις βάρος του μπορούν να «στοιβαχτούν» η μία πάνω στην άλλη και να τον οδηγήσουν έως και σε 115 χρόνια φυλάκισης. Αυτή δε θα είναι πρώτη φορά άλλωστε που μια χρηματιστηριακή απάτη θα οδηγήσει σε τέτοια τεράστια ποινή φυλάκισης. Σε μια αντίστοιχη υπόθεση του 2012, ο Allen Stanford καταδικάστηκε σε 110 χρόνια φυλάκισης για χρηματιστηριακή απάτη ύψους $7 δις.
Το μόνο σίγουρο αυτής της υπόθεσης είναι ότι η κατάρρευση της FTX θα αποτελέσει αφορμή για κινητοποίηση περαιτέρω η προσπάθεια της κυβέρνησης των ΗΠΑ και όχι μόνο για περιορισμό ή έλεγχο της αγοράς κρυπτονομισμάτων. Αυτή η εμπλοκή πιθανώς να αλλάξει ριζικά τη φύση μίας άκρως ανεξέλεγκτης και ρευστής αγοράς. Μεγάλος νικητής όμως αυτής της κατάρευσης είναι η Binance, η οποία πλέον μονοπωλεί τον χώρο ως πλατφόρμα συναλλαγής κρυπτονομισμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- FTX founder Sam Bankman-Fried arrested in the Bahamas after U.S. files criminal charges, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- Sam Bankman-Fried could face years in prison over FTX’s $32 billion meltdown — if the U.S. ever gets around to arresting him, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- From $32 billion to criminal investigations: How Sam Bankman-Fried’s crypto empire vanished overnight, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- FTX flop evokes history’s great financial swindles, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Sam Bankman-Fried charged: What charges is FTX founder SBF facing and do they carry a jail term?, Capital.com, διαθέσιμο εδώ
- FTX’s Sam Bankman-Fried is arrested in the Bahamas, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- FTX: Για απάτη 1,8 δισ. δολαρίων κατηγορείται ο Sam Bankman-Fried, Money Review, διαθέσιμο εδώ
- Sam Bankman-Fried Could Face Up to 115 Years in Prison, If Convicted, Time Magazine, διαθέσιμο εδώ
- Sam Bankman-Fried charged with fraud and money laundering, CBS News, διαθέσιμο εδώ
- *Exclusive: At least $1 billion of client funds missing at failed crypto firm FTX, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- **Collapsed crypto exchange FTX owes top 50 creditors over $3 billion, new filing says, CNBC, διαθέσιμο εδώ
