Της Καρολίνας Σόμπτσυκ,
Η ελληνική μυθολογία, όπως όλες οι άλλες ανά τον κόσμο, αντλεί το υλικό της από ιστορίες ανδρών-ημίθεων, θεών και ηρώων, αρχοντικής και μη καταγωγής. Ιδιαίτερη, αν όχι εξίσου συχνή, είναι και η παρουσία γυναικείων προσώπων. Μια από τις πιο γνωστές φυσιογνωμίες είναι η δυναμική Αταλάντη. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές των μύθων γύρω από το πρόσωπό της, οι οποίοι καταρχάς απαντώνται στη Βοιωτία και συγκεκριμένα στη Θήβα, αλλά και στην Αρκαδία. Η Αταλάντη ήταν κατά κοινή παραδοχή μια εντυπωσιακή νέα με αρρενωπή εμφάνιση, που μεγάλωσε στο Παρθένιον όρος της σημερινής Αρκαδίας, και λέγεται ότι ήταν η μοναδική γυναίκα που είχε δικαίωμα να συμμετέχει σε ηρωικές και αθλητικές δραστηριότητες.
Στην αρκαδική εκδοχή, η ηρωίδα ταυτίζεται με τη θεά Άρτεμη, συνάγεται συμπερασματικά ότι ήταν ακόλουθός της, ή ο μύθος της θεωρείται παραλλαγή του μύθου της θεάς. Στο πρόσωπο της Αταλάντης, συνδεόμενης με οποιονδήποτε τρόπο με της θεάς Αρτέμιδος, συγκεντρώνονται τα αρχαιοελληνικά ιδανικά του αθλητισμού, η αγάπη και η εγγύτητα των ανθρώπων προς τη φύση, ο σεβασμός προς το ζωικό βασίλειο και η ιερότητα της παρθενίας. Επίσης, η Αταλάντη αποτελεί μια ηρωίδα η οποία κατά κοινή παραδοχή υπήρξε ισχυρή προσωπικότητα, που επέλεγε η ίδια για τη ζωή της, παρά την εγκατάλειψη από τους γονείς της και παρά την κοινωνική αποστολή που είχε προδιαγράψει η εποχή της για το φύλο της.
Ήταν, λοιπόν, η Αταλάντη κόρη είτε των Αρκάδων βασιλιάδων Ίασου και Κλυμένης, είτε του Βοιωτού Σχοινέα. Σύμφωνα με τον μύθο, ο πατέρας της κατά τη γέννησή της απογοητεύτηκε, καθώς περίμενε ότι η Αταλάντη θα ήταν αγόρι. Γι’ αυτόν το λόγο την εγκατέλειψε στο δάσος, και έτσι αυτή ανατράφηκε από μια αρκούδα και αργότερα από κυνηγούς που τη βρήκαν μέσα στο δάσος και τη μύησαν στην τέχνη του κυνηγιού και της τοξοβολίας. Μεγαλώνοντας, η Αταλάντη προσέγγισε και συμφιλιώθηκε με τους γονείς της, οι οποίοι την αναγνώρισαν και τη δέχτηκαν ως κόρη και διάδοχό τους.
Το πρώτο μεγάλο εγχείρημα της Αταλάντης ήταν η συμμετοχή της στην Αργοναυτική εκστρατεία, προς αναζήτηση του χρυσόμαλλου δέρατος. Αυτή, ωστόσο, απορρίπτεται από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο στα «Αργοναυτικά» του, με το σκεπτικό ότι ο Ιάσονας δε θα επέτρεπε να μεταβεί μια γυναίκα μόνη στο ίδιο πλοίο με τόσους άντρες. Κατά άλλους, βέβαια, επιβεβαιώνεται, και επιπλέον αναφέρεται ότι η Αταλάντη διακρίθηκε κιόλας στην εκστρατεία, τραυματίστηκε και θεραπεύτηκε από τη Μήδεια.
Σε άλλο σημείο της μυθολογίας τη συναντάμε στο κυνήγι του καλυδωνίου κάπρου, που εστάλη ως τιμωρία από την Άρτεμη προς το βασιλιά της Καλυδώνας Οινέα, ο οποίος ξέχασε να ευχαριστήσει τη θεά-προστάτιδα της χώρας του για τις πλούσιες εσοδείες του. Παρά τις αντιρρήσεις των αντρών που συμμετείχαν στο κυνήγι, η Αταλάντη έδωσε και αυτή το παρόν, και μάλιστα ήταν αυτή που πέτυχε το πρώτο χτύπημα του καταστροφικού κάπρου, οδηγώντας στη θανάτωσή του από τον Μελέαγρο. Ο τελευταίος για να την τιμήσει της προσέφερε το δέρμα του νεκρού κάπρου. Αυτό εξόργισε τους θείους του νέου και κατά συνέπεια τη μητέρα του, που έριξε στη φωτιά το μαγικό, μυστικό δαυλό που κρατούσε στη ζωή το γιο της –και έτσι ξαφνικά και άδοξα, έχασε ο νέος τη ζωή του.
Την πιο ενδιαφέρουσα στιγμή στη ζωή της Αταλάντης αποτελεί η απόφαση του βασιλιά να παντρέψει την κόρη του. Σκληραγωγημένη, όμως, αυτόνομη και με εμμονή στην αγνότητά της, η Αταλάντη, όπως ήταν αναμενόμενο, αντέδρασε έντονα στις πιέσεις του πατέρα της. Έθεσε, έτσι, τον δικό της όρο για τον άντρα που θα παντρευόταν: να τη νικούσε προηγουμένως στο τρέξιμο. Μετά από πολλούς νικηφόρους αγώνες, όπου λέγεται ότι σκότωνε με το δόρυ της τους επίδοξους μνηστήρες που νικούσε, ένας νέος, ο Ιππομένης ή Μελανίων, επιχείρησε να την παραβγεί. Ζήτησε πρώτα όμως τη βοήθεια της θεάς Αφροδίτης, η οποία ήθελε πια να δει την Αταλάντη να παντρεύεται. Η Αφροδίτη έδωσε στο Μελανίωνα τρία χρυσά μήλα των παρθένων Εσπερίδων. Στη διάρκεια του αγώνα, όποτε χρειαζόταν προβάδισμα, θα έριχνε από ένα μήλο για να σταματήσει η Αταλάντη να το μαζέψει. Έτσι και έγινε, και ο Μελανίων τελικά κατόρθωσε να νικήσει και να παντρευτεί την Αταλάντη.
Σύμφωνα με κάποιες πηγές, την Αταλάντη την απωθούσε η ιδέα του γάμου, διότι είχε μάθει για έναν χρησμό, κατά τον οποίο αυτή θα πέθαινε εάν παντρευόταν ή εάν έχανε την αγνότητά της. Οπότε, ερωτευμένοι καθώς υπήρξαν αυτή και ο Μελανίων, αποφάσισαν να ζήσουν μαζί χωρίς να παντρευτούν. Η ιστορία τους όμως δεν τελειώνει εδώ: ο Μελανίων ξέχασε να αποδώσει ευχαριστήριες τιμές στην Αφροδίτη για τη βοήθειά της στον αγώνα και την ευχάριστη έκβαση της ιστορίας τους. Οπότε αυτή για να τους εκδικηθεί, τους κατηύθυνε με μάγια στο ιερό του Δία, της Ρέας ή της Κυβέλης, μέσα στον οποίο αυτοί ασυγκράτητοι έκαναν έρωτα. Για το αμάρτημά τους αυτό τιμωρήθηκαν με τη μεταμόρφωσή τους σε λιοντάρια και ο θεός ή θεά του ναού τους έζευξε στο άρμα του, να τον ακολουθούν για πάντα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ελληνική Μυθολογία, Αταλάντη, Διαθέσιμο εδώ
- Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή (1999), Α΄ Τόμος, Εκδόσεις Δομή
