Της Ειρήνης Λάττα,
Κάθε χρόνο, η 10η Δεκεμβρίου είναι ημέρα αφιερωμένη στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες, ως ανάμνηση της υπογραφής της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Aνθρώπου από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου του 1948. Όραμα των εμπνευστών της ήταν η ύπαρξη ενός κόσμου απελευθερωμένου από διακρίσεις. Η έννοια «ανθρώπινα δικαιώματα» δημιουργήθηκε σταδιακά στη Δυτική Ευρώπη τον 17ο αιώνα και εδραιώθηκε μέσα από εθνικές και διεθνείς διακηρύξεις.
Όλα ξεκίνησαν από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Bill of Rights) του 1689, όταν το αγγλικό κοινοβούλιο τερμάτισε την ελέω θεού βασιλεία και καθιέρωσε την ελεύθερη εκλογή των μελών του. Με το συνταγματικό αυτό κείμενο, διακηρύχθηκε η ανωτερότητα του νόμου έναντι του βασιλιά και περιορίσθηκαν τα βασιλικά προνόμια. Ακολούθησαν η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας της 4ης Ιουλίου 1776 και οι Διακηρύξεις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης (1789 και 1793).
Απόσπασμα από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου:
«Επειδή η παραγνώριση και η περιφρόνηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου. Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, ώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, ως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραννίας και της καταπίεσης. Επειδή έχει ουσιαστική σημασία να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στα έθνη. […] Η Γενική Συνέλευση Διακηρύσσει ότι η παρούσα Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το κοινό ιδανικό στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοινωνίας, με τη Διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέψη, να καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία, κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών, και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά και διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρμογή τους, τόσο ανάμεσα στους λαούς των ίδιων των κρατών μελών, όσο και ανάμεσα στους πληθυσμούς χωρών που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους».
Τα άρθρα που περιλαμβάνονται στη Διακήρυξη είναι τα εξής:
Άρθρο 1 – Ελευθερία και Ισότητα στα Δικαιώματα
Άρθρο 2 – Το δικαίωμα για δίκαιη και ίση μεταχείριση
Άρθρο 3 – Το δικαίωμα στην ζωή
Άρθρο 4 – Απαγόρευση της δουλείας
Άρθρο 5 – Η απαγόρευση των βασανιστηρίων
Άρθρο 6 – Το δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας
Άρθρο 7 – Το δικαίωμα της ισότητας απέναντι στο νόμο
Άρθρο 8 – Το δικαίωμα της νομικής προστασίας
Άρθρο 9 – Το δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια
Άρθρο 10 – Το δικαίωμα για δίκαιη δίκη
Άρθρο 11 – Η εξασφάλιση αμερόληπτης δικαστικής κρίσης
Άρθρο 12 – Το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής
Άρθρο 13 – Το δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης και εγκατάστασης
Άρθρο 14 – Το δικαίωμα του πολιτικού ασύλου
Άρθρο 15 – Το δικαίωμα της ιθαγένειας
Άρθρο 16 – Το δικαίωμα του γάμου
Άρθρο 17 – Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας
Άρθρο 18 – Η ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας
Άρθρο 19 – Το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης
Άρθρο 20 – Το δικαίωμα των ειρηνικών συγκεντρώσεων και του συνεταιρισμού
Άρθρο 21 – Το δικαίωμα της συμμετοχής στα δημόσια πράγματα
Άρθρο 22 – Το δικαίωμα για κοινωνική ασφάλιση
Άρθρο 23 – Το δικαίωμα στην εργασία
Άρθρο 24 – Το δικαίωμα στην ανάπαυση
Άρθρο 25 – Το δικαίωμα για επαρκές βιοτικό επίπεδο
Άρθρο 26 – Το δικαίωμα στην εκπαίδευση
Άρθρο 27 – Το δικαίωμα στον πολιτισμό
Άρθρο 28 – Το δικαίωμα της προστασίας των δικαιωμάτων
Άρθρο 29 – Καθήκοντα προς την κοινότητα και σεβασμός των δικαιωμάτων
Άρθρο 30 – Επαγρύπνηση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων.
Παρόλο που πολλοί άνθρωποι θεωρούν τις παγκόσμιες ημέρες ασήμαντες, το ότι υπάρχει μια ημέρα να μας θυμίζει κάποια πράγματα, που παρά την πάροδο του χρόνου δεν θεωρούνται αυτονόητα, είναι κάτι πολύ σημαντικό. Μπορεί να δώσει το έναυσμα για κινητοποιήσεις και δράσεις, με σκοπό την ευαισθητοποίηση όλο και περισσότερων ανθρώπων. Το μόνο σίγουρο είναι πως παρόλο που ακόμη δεν είναι αυτονόητα, υπάρχουν εκείνοι οι άνθρωποι που προσπαθούν και θυσιάζονται για την προάσπιση των δικαιωμάτων και τη διεκδίκηση της αληθινής και ουσιαστικής ελευθερίας που πρέπει να έχουν οι άνθρωποι. Όχι της φαινομενικής και της ασύδοτης. Επομένως, ας μείνουμε σε αυτήν την ελπίδα που διαρκώς αναγεννάται, και ποτέ δεν νικάται από το μίσος, τον εγωισμό και την παρακμή αξιών και τρόπων ζωής. Εκείνη δεν πρόκειται να νικηθεί από καμία εξαθλίωση!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
