Του Πέτρου Κολυάρδου,
Για αρκετά χρόνια, ο καρκίνος ήταν μία λέξη, την οποία απέφευγαν οι άνθρωποι να χρησιμοποιήσουν στο λεξιλόγιό τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τους New York Times, που σε δημοσίευσή τους αναφέρουν την επιθυμία τους να μην τη δημοσιεύουν στις σελίδες τους. Έτσι, ενώ πολλοί άνθρωποι πίστευαν πως μπορούν να ξορκίσουν την ασθένεια με το να μην αναφέρουν το όνομά της, άλλοι αφιέρωναν τη ζωή τους πάνω στα μικροσκόπια, προσπαθώντας να κατανοήσουν τι τη δημιουργεί, πώς εξαπλώνεται και –κυρίως– πώς μπορεί να θεραπευτεί. Ένας από αυτούς ήταν και ο ογκολόγος Μούκερτζι, ο οποίος είναι συγγραφέας του βιβλίου Η μεγάλη ασθένεια – Βιογραφία του καρκίνου, στο οποίο προσπαθεί να καταστήσει σαφές τι είναι αυτό, με το οποίο η ανθρωπότητα τελικά πολεμά. Χωρίς να εξωραΐζει, αφηγείται τα στάδια των πρώτων μαχών που χρονολογούνται στο 2625 π.X., ενώ –μεταξύ άλλων– γίνεται λόγος και για τον καρκίνο του πνεύμονα, ο οποίος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από κακοήθη αίτια και στα δύο φύλα. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί πως οι θάνατοι που προέρχονται από καρκίνο του πνεύμονα ξεπερνούν τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου, του τραχήλου της μήτρας και του μαστού μαζί.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ – ΟΡΙΣΜΟΣ – ΔΙΑΦΟΡΟΔΙΑΓΝΩΣΗ
ΓΕΝΙΚΑ
Ο καρκίνος ή αλλιώς η νεοπλασματική νόσος συνιστά μία ομάδα ασθενειών των κυττάρων, που σχετίζεται με την αφύσικη ανάπτυξή τους, με πιθανότητα εισβολής ή διάδοσης σε άλλα μέρη του σώματος. Ο όρος «καρκίνος» δεν αποδίδεται σε μία και μόνη ασθένεια, αλλά σε μια ομάδα ασθενειών, που χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Σε αντίθεση με τα φυσιολογικά κύτταρα στο σώμα μας, τα οποία αυξάνονται, διαιρούνται και αποπίπτουν με έναν αυστηρά ελεγχόμενο τρόπο, τα καρκινικά κύτταρα διαφέρουν, διότι εξακολουθούν να διαιρούνται ανεξέλεγκτα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μιας μάζας κυττάρων, που ονομάζεται όγκος, όπου στην περίπτωση των πνευμόνων ο όγκος είναι κακοήθης και μπορεί να πραγματοποιήσει μετάσταση σε γειτονικά όργανα.
Η ιατρική κοινότητα χωρίζει τον καρκίνο του πνεύμονα σε δύο βασικούς τύπους καρκίνου:
- Μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα: Είναι ο τύπος αυτός καρκίνου που έχει 100% σχέση με το κάπνισμα και εμφανίζεται στους κεντρικούς λοβούς του πνεύμονα. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα επιθετικό τύπο καρκίνου, που δίνει γρήγορα τοπικές και μακρινές μεταστάσεις.
- Μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα: Ο τύπος αυτός διακρίνεται σε ορισμένους υπότυπους. Συγκεκριμένα, δύο από αυτούς είναι το πλακώδες καρκίνωμα και το αδενοκαρκίνωμα. Αναφορικά με το πλακώδες καρκίνωμα, ο όγκος αυξάνεται χωρίς παράλληλη αγγείωση, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να τροφοδοτούνται τα κύτταρα του όγκου με οξυγόνο και γρήγορα να προκαλείται υποξία και νέκρωση των κυττάρων, που σύντομα θα οδηγήσει σε σηψαιμία. Όσον αφορά το αδενοκαρκίνωμα, πρόκειται για τον πιο επιθετικό και μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα, ο οποίος μπορεί –συχνά– να αναπτυχθεί και σε μη καπνιστές. Ανευρίσκεται –κυρίως– στην περιφέρεια του πνεύμονα και δίνει πολύ γρήγορα μεταστάσεις, χωρίς να παρουσιάζονται συμπτώματα στον πάσχοντα.
Ιδιαίτερη συχνότητα στον καρκίνο του πνεύμονα παρουσιάζει το μεσοθηλίωμα, ένας όγκος που εξωρμάται στην υπεζωκοτική κοιλότητα, δηλαδή τη μεμβράνη που περιβάλλει και προστατεύει τους πνεύμονες. Ο τύπος αυτός καρκίνου έχει συνδεθεί με τον αμίαντο, ο οποίος πλέον έχει απαγορευτεί σε όλους τους χώρους εργασίας.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Ο πνεύμονας είναι ένα όργανο, το οποίο δεν διαθέτει αισθητική νεύρωση, και επομένως δεν δίνει συμπτώματα πόνου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του όγκου, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να είναι έμμεσα:
- Έντονος και επίμονος βήχας
- Αιμόπτυση
- Δύσπνοια και λοιμώξεις των πνευμόνων
- Βράγχος φωνής, καθώς από τα πρώτα σημεία μετάστασής του είναι οι φωνητικές χορδές.
- Απώλεια βάρους
- Μερικές φορές πόνος στον θώρακα.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Είναι φανερό πως η έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας συνεπάγεται τις μεγαλύτερες πιθανότητες για επιβίωση και ίαση, ωστόσο φαίνεται πως επειδή η ανάπτυξη του όγκου δεν εκδηλώνεται με έντονο πόνο, όταν πια θα υπάρχει πόνος θα είναι αρκετά αργά, καθώς πιθανότατα θα έχει κάνει μετάσταση. Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα βασίζεται στην κλινική εικόνα, την ακτινογραφία και την αξονική τομογραφία του θώρακα, τη βρογχοσκόπηση, τις κυτταρολογικές εξετάσεις των πτυέλων και τη βιοψία ληφθέντος υλικού από τον όγκο. Επόμενο βήμα είναι η μέθοδος της σταδιοποίησης για τον καθορισμό της έκτασης της νόσου, ώστε να εντοπιστεί πού υπάρχουν μεταστάσεις.
Μέχρι και το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας, οι άνθρωποι πίστευαν πως ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να θεραπευτεί μόνο με επέμβαση, ενώ αν ο ασθενής κριθεί μη χειρουργήσιμος ακολουθείται ο εναλλακτικός δρόμος της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας. Οι μεγάλες ανακαλύψεις στην ανοσοθεραπεία έγιναν το 2015 –έτος ορόσημο– για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, φέρνοντας νέα ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο! Εν αντιθέσει με τη χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία είναι θεραπεία που έχει ως στόχο το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του ασθενούς, ενεργοποιώντας και απελευθερώνοντας τα ειδικά κύτταρα του οργανισμού, τα Τ-λεμφοκύτταρα, που επιτίθενται και καταστρέφουν τους καρκινικούς όγκους. Πρόκειται, δηλαδή, για κινητοποίηση του εσωτερικού μηχανισμού που υπάρχει σε κάθε άνθρωπο προς όφελός του.
Μέσα στο πέρασμα των χρόνων και μέσα από εκστρατείες επί εκστρατειών κατά του καρκίνου, όλοι γίναμε πιο δυνατοί, έχοντας θρηνήσει πολλούς ανθρώπους, αλλά και έχοντας ζητωκραυγάσει για ήρωες και νίκες απέναντι σε αυτόν τον «δόλιο και αμείλικτο εχθρό». Γενικότερα, δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με ισορροπημένη διατροφή και καθημερινή άσκηση, αλλά και η απομάκρυνση από τις καρκινογόνες ουσίες του τσιγάρου, έχουν δείξει πρόδηλα ότι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο. Σημαντικό είναι ο άνθρωπος να μην εθελοτυφλεί απέναντι στα μηνύματα, τα οποία στέλνει ο οργανισμός του, αλλά να μεταφέρει τους προβληματισμούς του στον υπεύθυνο γιατρό, έτσι ώστε, αν πρόκειται για μία παθολογική κατάσταση, αυτή να λύνεται σε πρώιμο και ελεγχόμενο –τις περισσότερες φορές– στάδιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Lung cancer, cancerresearchuk.org. Διαθέσιμο εδώ
- Lung Cancer Overview, health.harvard.edu. Διαθέσιμο εδώ
- Advances in lung cancer diagnosis and treatment – a review, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Δημήτριος Πολυζωγόπουλος, Βλάσιος Πολυχρονόπουλος, Η μεγάλη ασθένεια – Βιογραφία του καρκίνου, Broken Hill Publisher Ltd, 2022
- Siddhartha Mukherjee, Η μεγάλη ασθένεια- Βιογραφία του Καρκίνου, Εκδόσεις Μεταιχμίο, 2013
