Του Νίκου Διονυσάτου,
Η Ουαλία είναι σήμερα ένα από τα συστατικά μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ από τις μεταρρυθμίσεις της Πρωθυπουργίας Tony Blair στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, η χώρα διαθέτει το δικό της Κοινοβούλιο, αναγνωρίζει τη δική της ουαλική γλώσσα ως επίσημη –μαζί με τα Αγγλικά– και γενικότερα διαθέτει μια εντελώς αυτόνομη πολιτική από το Westminster σε μια σειρά κομβικών θεμάτων. Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι η Ουαλία απολαμβάνει όλων αυτών των προνομίων –μαζί με τη Σκωτία αντίστοιχα– και παρά το ότι η χώρα εκπροσωπείται διεθνώς σε διοργανώσεις από το Μουντιάλ μέχρι τη Junior Eurovision, σήμερα υπάρχει και εκεί μια περιορισμένη –αλλά ανιχνεύσιμη πολιτικά– τάση ενάντια στην αγγλική κηδεμονία. Το μικρό μάλιστα μέγεθός της, με μόλις 3 εκατ. κατοίκους έναντι 56 εκατ. της γειτονικής Αγγλίας, έχει κάνει ορισμένους Ουαλούς να είναι εξαιρετικά καχύποπτοι απέναντι στις Κυβερνήσεις του Λονδίνου.
Για να κατανοήσει, όμως, κανείς στην ουσία την κουλτούρα, την πολιτική και την ιστορία της Ουαλίας, θα πρέπει να ανατρέξει στο παρελθόν ενός λαού, που παρόλο που έχει βρεθεί πολλάκις στο περιθώριο (χαρακτηριστικό παράδειγμα η απουσία των στοιχείων της ουαλικής σημαίας από τον Union Jack) παραμένει ζωντανός και παρών μέχρι σήμερα. Η Ουαλία σαν έθνος αποτελεί μαζί με τη γειτονική Κορνουάλη και τη Βρετάνη της Γαλλίας, ένα από τα τελευταία προπύργια των αρχαίων Κελτών κατοίκων της Βρετανίας. Η ουαλική γλώσσα και ο ουαλικός πολιτισμός είναι εντελώς διαφορετικά από την επιβλητική αγγλοσαξονική κουλτούρα, που επικράτησε αργότερα στα βρετανικά νησιά. Μάλιστα, στην Ουαλία τα έθιμα και κυρίως η γλώσσα διατηρήθηκαν σαφώς ζωντανότερα σε σχέση με ό,τι συνέβη στη Σκωτία και την Ιρλανδία. Την ώρα που οι κελτογενείς γλώσσες των Σκωτσέζων και των Ιρλανδών κόντεψαν να αφανιστούν υπέρ των Αγγλικών τους τελευταίους αιώνες, τα ουαλικά είναι η μόνη κελτική γλώσσα στον κόσμο, που δεν βρίσκεται σήμερα στη λίστα της UNESCO με τις γλώσσες σε κίνδυνο.
Η Ουαλία υποτάχθηκε σταδιακά στο σύνολό της στους Νορμανδούς τότε βασιλείς της Αγγλίας ως τα τέλη του 13ου αιώνα, πριν ακόμα από τη Σκωτία και την Ιρλανδία, και παρέμεινε έκτοτε τμήμα της αγγλοσαξονικής σφαίρας επιρροής. Ωστόσο, παρά την επίσημη απαγόρευση της ουαλικής γλώσσας από το 1535, και παρά τη δημιουργία του Ηνωμένου Βασιλείου με την σημερινή του διοικητική μορφή, το 1800 η ουαλική ταυτότητα αποδείχθηκε εξαιρετικά ανθεκτική και μέχρι τα μέσα της βιομηχανικής επανάστασης, όταν άρχισαν να συρρέουν στις περιοχές των κελτόφωνων εκατοντάδες χιλιάδες αγγλόφωνοι εργάτες, για να δουλέψουν στα εργοστάσια και στα ορυχεία, η κατάσταση στην Ουαλία είχε παραμείνει εν πολλοίς σταθερή.
Ωστόσο, από τις αρχές –και περισσότερο από τα μέσα– του 19ου αιώνα και λόγω της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης, τα ουαλικά έθιμα και η ουαλική γλώσσα άρχισαν να εγκαταλείπονται από γενιά σε γενιά. Όπως συνέβη με τις περιπτώσεις της Σκωτίας και της Ιρλανδίας σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, υπήρξε μια συστηματική προσπάθεια αφαίμαξης της ταυτότητα των μη αγγλοσαξονικών πληθυσμών των Βρετανικών νησιών, η οποία, ωστόσο, παρά τη ζημιά που προκάλεσε, ξύπνησε στις ψυχές ορισμένων γενναίων ανθρώπων το εθνικό τους φρόνημα.
Έτσι, μετά την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας στις αρχές της δεκαετίας του 1920, και τα παράλληλα ζητήματα που ενέσκηψαν στην περίπτωση της Βόρειας Ιρλανδίας, νέες πολιτικές δυνάμεις άρχισαν να ακούγονται από τη Σκωτία και την Ουαλία φυσικά. Στην περίπτωση της Ουαλίας πιο συγκεκριμένα, το 1925 ιδρύεται το κόμμα “Plaid Cymru”, το οποίο προωθούσε τη διάσωση της ουαλικής γλώσσας, την αυτονόμηση αρχικά της Ουαλίας και στη συνέχεια την ανεξαρτητοποίησή της μακροπρόθεσμα. Το συγκεκριμένο κόμμα, τις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξής του –όσο η βρετανική αυτοκρατορία ήταν ακόμη κραταιά– δε γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Όμως, κατά τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, μαζί με το S.N.P. στη Σκωτία, κατάφεραν όχι απλώς να εισέλθουν στο βρετανικό Kοινοβούλιο με τους πρώτους τους βουλευτές, αλλά να αποκτήσουν και σημαντικότατα ερείσματα σε τοπικό επίπεδο. Από κοινού με την οργάνωση «Κοινότητα για την ουαλική γλώσσα», που ιδρύθηκε το 1962 από Ουαλούς διανοούμενους, πέτυχαν τη θεσμοθέτηση της ουαλικής γλώσσας ως επίσημης και ισότιμης με τα Αγγλικά στη χώρα τους από το 1993. Tελικώς, ήταν εκείνοι που υποστήριξαν πιο ένθερμα την πολυπόθητη επαυξημένη αυτονομία του 1997, η οποία χάριζε στα συστατικά μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου τις ενισχυμένες αρμοδιότητες που έχουν σήμερα.
Από όταν δημιουργήθηκε το ουαλικό Kοινοβούλιο, ή Senedd, όπως λέγεται στα Ουαλικά, το Plaid Cymru έχει πάντοτε δυναμική παρουσία, με την ατζέντα του σήμερα να χαρακτηρίζεται περισσότερο ως σοσιαλδημοκρατική και οικολογική, παρά ως καθαρά εθνικιστική, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι πρώτοι στην Ουαλία –μια περιοχή με μακρά αριστερή παράδοση– έχουν βγει σε κάθε εκλογική αναμέτρηση οι Ουαλοί «Εργατικοί». Μάλιστα, εξαιτίας αυτής της προοδευτικής σύστασης των πολιτικών πραγμάτων, η τοπική κουλτούρα έχει γνωρίσει μια τεράστια ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες, με τα κελτόφωνα και δίγλωσσα σχολεία να αυξάνονται –ειδικά στα βόρεια και δυτικά– και την τοπική Kυβέρνηση να έχει βάλει ως στόχο η ουαλική γλώσσα να αγγίξει τους 1 εκατ. ομιλητές μέχρι το 2050, διπλασιάζοντας, δηλαδή, τον σημερινό τους αριθμό. Οι σκληροπυρηνικοί Ουαλοί εθνικιστές, οι οποίοι προωθούν το μήνυμα της ανεξαρτητοποίησης από το Ηνωμένο Βασίλειο, θα πίστευε κανείς ως εκ τούτου ότι θα είχαν κάθε λόγο να είναι αισιόδοξοι, όχι μόνο για το μέλλον της κουλτούρας την οποία εκπροσωπούν, αλλά και για τις πολιτικές τους επιδιώξεις. Αυτό, αντιθέτως, είναι κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει.
Στο αντίποδα της έντασης που επικρατεί μέχρι σήμερα στις περιπτώσεις των εθνικοαπελευθερωτικών προσπαθειών της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, η Ουαλία δείχνει σαφώς πιο φίλα προσκείμενη και στην Αγγλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, σαν ιδέα. Παρά τα υπολογίσιμα ποσοστά του Plaid Cymru, το κόμμα δεν έχει βγει ποτέ πρώτο σε ουαλικές εκλογές, και σήμερα είναι μόλις η τρίτη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στην Ουαλία. Αλλά ακόμα και εάν παρατηρούνταν μια ραγδαία εκλογική άνοδος της συγκεκριμένης παράταξης τα επόμενα χρόνια, αυτό δε θα ήταν εξαιτίας κάποιου πύρινου λόγου υπέρ της ανεξαρτησίας, όπως συμβαίνει με το S.N.P. της Nicola Sturgeon στη Σκωτία. Μάλλον, αυτό θα συνέβαινε λόγω της διαλλακτικότητας και σχετικής μετριοπάθειας που έχει επιδείξει, εγκαταλείποντας εν πολλοίς τη ρητορική υπέρ της ανεξαρτησίας, αγκαλιάζοντας το τωρινό καθεστώς αυτονομίας και μεταθέτοντας τη συζήτηση περί ανεξαρτησίας στις καλένδες. Αυτή η ιδεολογική στροφή, βέβαια, όπως γίνεται κατανοητό, δεν είναι άσχετη με την πραγματικότητα της ουαλικής κοινωνίας.
Παρά την ομολογουμένως δύσκολη ιστορία καταπίεσης της ουαλικής ταυτότητας από τους Αγγλοσάξονες, η συντριπτική πλειονότητα των Ουαλών αντιλαμβάνεται ότι η θέση της χώρας τους βρίσκεται αναπόσπαστα στον κορμό του Ηνωμένου Βασιλείου. Όχι, όμως, με κάποιον καταπιεστικό και προβληματικό τρόπο, όπως γινόταν κατά το παρελθόν, αλλά αντίθετα με ένα σχήμα αυτονομίας και αποδοχής της ουαλικής ταυτότητας, στα πλαίσια της Ένωσης. Και αυτό συμβαίνει όχι εξαιτίας κάποιων ξεπερασμένων παραδόσεων, όπως η μοναρχία, αλλά ρεαλιστικών δεδομένων. Η Ουαλία, όπως και η Σκωτία, είναι πολύ μικρές δυνάμεις από μόνες τους τόσο συγκριτικά με την Αγγλία όσο και διεθνώς.
Η ανεξαρτησία τους, επομένως, θα ήταν μη βιώσιμη τόσο από οικονομική άποψη όσο και από γεωστρατηγική, μιας και μόνο ζημιά θα μπορούσαν να προκαλέσουν στην Αγγλία και ολόκληρη την Ευρώπη τέτοια εγχειρήματα. Τα πλεονεκτήματα παραμονής στην Ένωση είναι ξεκάθαρα για την πλειοψηφία των Ουαλών, όπως αποδεικνύεται από την ευρεία πολιτισμική, πολιτική και γλωσσική τους ελευθερία και παρά τις αντιδικίες μεταξύ της Κυβέρνησης των Συντηρητικών στο Λονδίνο και της Κυβέρνησης των Εργατικών στο Κάρντιφ, ξέρουν καλά ότι ακόμα και σε μια Βρετανία μετά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η μόνη σωστή και τίμια επιλογή…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Wales, constituent unit, United Kingdom, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Welsh independence: Does new research support the idea?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Wales Leaving the United Kingdom? Could Wales Leave the Union?, TLDR News, διαθέσιμο εδώ
