Της Πέγκυς Παναγοπούλου,
Η εμμηνόπαυση θεωρείται από πολλούς το φθινόπωρο στη ζωή της γυναίκας, μια περίοδος δυσφορίας, αβεβαιότητας και περιορισμών που επιβάλλονται εκ φύσεως. Στο άκουσμά της, οι γυναίκες κατακλύζονται από διάφορα δισθυμικά αισθήματα, καθώς βλέπουν το «τέλος» της νεότητάς τους να πλησιάζει, απειλώντας να συμπαρασύρει –χρόνο με τον χρόνο– και τα τελευταία ψήγματα ζωντάνιας και δημιουργικότητάς τους. Παράλληλα, φαντάζονται την «είσοδο» σε μια νέα, δυσβάστακτη καθημερινότητα, η οποία θα τους στερήσει τις πρότερες απολαύσεις και θα δημιουργήσει αρνητικές κοινωνικές προσδοκίες.
Για την πληρέστερη κατανόηση του όρου «εμμηνόπαυση», θα ήταν σκόπιμο να παρατεθεί ο ορισμός που δίνει η επιστήμη, σύμφωνα με τον οποίο: «Εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της εμμήνου ρύσεως στη γυναίκα και η μετάβαση από την αναπαραγωγική περίοδο σε αυτήν όπου ελλείπουν πλέον οι ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη) και επέρχεται διακοπή της ωοθυλακιορρηξίας».
Είναι μια περίοδος κατά την οποία οι γυναίκες καλούνται να αντιμετωπίσουν τόσο τις σωματικές αλλαγές, όσο και τις ψυχολογικές διακυμάνσεις που απορρέουν από το «πανδαιμόνιο» που συμβαίνει μέσα τους. Οι εναλλαγές στη διάθεση, η ακανόνιστη πρόσληψη της θερμοκρασίας του εξωτερικού περιβάλλοντος και η γενικότερη δυσφορία αποτελούν –πλέον– αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητάς τους.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, βρίσκονται έρμαια στους άκομψους χαρακτηρισμούς και τις ανακριβείς αιτιάσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος. Αυτή η –άκρως– φυσιολογική εξέλιξη της ζωής ταυτίζεται με τη φθορά και την ανικανότητα. Η γυναίκα παύει –σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα– να είναι χρήσιμη, καθώς διακόπτεται η αναπαραγωγική της λειτουργία, που συνιστά για πολλούς τη μοναδική –σημαντική– συνεισφορά της στην κοινωνία. Αναμφίβολα, η μητρότητα αποτελεί σταθμό στη ζωή πολλών γυναικών και απαράβλητη περίοδος παρατεταμένης ευτυχίας, όμως δεν εξαντλεί την προσφορά και την αξία της. Ακόμη και όταν παύσει αυτή η δυνατότητα, με την έλευση της εμμηνόπαυσης, η γυναίκα συνεχίζει να είναι παραγωγική και ικανή να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος.
Προϋπόθεση, βέβαια, για να διατηρήσει την ενεργητικότητά της αποτελεί η εξάλειψη του νοσηρού στίγματος που συνοδεύει αυτή την καθόλα φυσιολογική –όπως προελέχθη– εξέλιξη. Πολλές γυναίκες, ξεκινώντας να βαδίζουν αυτό το –ας μη γελιόμαστε!– δύσβατο μονοπάτι, αισθάνονται το βαρύ πέπλο της κοινωνίας να τις τυλίγει τόσο ασφυκτικά, που αδυνατούν να αντιδράσουν. Το πρόβλημα μεγεθύνεται, όταν αυτό το σκαιό πέπλο μετατοπιστεί στα πλαίσιο της συντροφικής σχέσης. Τότε είναι που αισθάνονται τη γυναικεία τους υπόσταση να απειλείται και την αυτοεκτίμησή τους να συνθλίβεται. Οι αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση, η καταθλιπτική διάθεση, η κυκλοθυμία και το άγχος αποτελούν κακό σύμμαχο στην προσπάθειά τους να αντισταθμίσουν αυτό το νέο κεφάλαιο ζωής που ανοίγεται μπροστά τους.
Επιπλέον, η μείωση των οιστρογόνων, σε συνδυασμό με τις παραπάνω σωματικές και ψυχικές αλλαγές, πολύ συχνά οδηγούν σε μείωση της επιθυμίας για σεξουαλική συνεύρεση, πράγμα που μπορεί να επιτείνει τις συγκρούσεις ανάμεσα στο ζευγάρι, καθώς ο άντρας –μην μπορώντας να ενστερνιστεί τις πρωτόγνωρες αλλαγές που βιώνει η συμβία του– σπεύδει να παραπονεθεί, κατηγορώντας την ότι τον παραμελεί, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που επιδίδεται σε πικρόχολα σχόλια για την εξωτερική της εμφάνιση. Έτσι, η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών μειώνεται, πράγμα που οδηγεί και στην ψυχική απομάκρυνση του ζευγαριού –άλλωστε η σεξουαλική επαφή για τις γυναίκες μέσης ηλικίας είναι περισσότερο έκφραση εγγύτητας, παρά σωματική πράξη. Ή –για να προσεγγίσουμε άλλο ένα μελανό σημείο της κοινωνικής πραγματικότητας– οι σεξουαλικές επαφές μπορεί να συνεχίζονται απλά και μόνο για την ικανοποίηση του συντρόφου, στάση που πηγάζει από τις –ακόμα– κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις για τον ρόλο της γυναίκας.
Καταληκτικά, θα τολμούσα να πω πως η εμμηνόπαυση δεν αποτελεί το φθινόπωρο στη ζωή της γυναίκας, αλλά μια πιο «ώριμη» εκδοχή της άνοιξης. Συνιστά την αφετηρία μιας σημαντικής αλλαγής που έρχεται όχι για να τρομακρατήσει τη γυναίκα, αλλά για να διανθίσει τη βιολογική της εμπειρία, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με τον κύκλο της ζωής. Αυτή η θετική σκοπιά κρίνεται απαραίτητο να προσληφθεί τόσο από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, όσο και από το στενότερο (σύντροφος), προκειμένου η γυναίκα να αντιμετωπίσει όσο πιο ανώδυνα γίνεται την αλλαγή αυτή και να συνεχίσει να κατέχει τη σπουδαία θέση που της αρμόζει στο κοινωνικό σύνολο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εμμηνόπαυση: Ένα «πρόβλημα» υγείας, που (δεν) χρειάζεται θεραπεία, ygeiamou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κλιμακτήριος- Εμμηνόπαυση: Τι αλλάζει; gr, διαθέσιμο εδώ
- Εμμηνόπαυση: Τι αλλάζει στη ζωή της γυναίκας και πώς αντιμετωπίζεται, genesishospital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Εμμηνόπαυση με άλλη ματιά, aquasolfemina.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εμμηνόπαυση: Πώς επηρεάζει τη σχέση του ζευγαριού;, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
