Της Παναγιώτας Σταματογιαννοπούλου,
Συγκλονίζουν στο Ιράν οι πρωτοφανείς εξεγέρσεις μετά τον θάνατο της 22χρονης Mahsa Amini, στις 16 Σεπτεμβρίου, τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθών, επειδή δεν τηρούσε τον αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα και δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα της. Βρισκόταν για επίσκεψη στην Τεχεράνη μαζί με την οικογένειά της όταν συνελήφθη από την ειδική μονάδα της αστυνομίας, που είναι αρμόδια για την εφαρμογή του αυστηρού «ενδυματολογικού κώδικα» για τις γυναίκες.
Ο λαϊκός ξεσηκωμός
Σχεδόν δύο μήνες μετά την έναρξη των διαδηλώσεων σε όλο το Ιράν κομμάτια του κράτους μοιάζουν πλέον με μια ατελείωτη καταγγελία εμπόλεμης ζώνης με τις εξεγέρσεις να αποτελούν, πλέον, ένα καθημερινό φαινόμενο και την καταγραφή αμέτρητων αιματηρών σκηνών.
Το φονταμενταλιστικό καθεστώς προβάλλει την πιο αυταρχική του μορφή, συνεχίζοντας να σκοτώνει εν ψυχρώ όσους φέρον αντίσταση στις Αρχές. Μέχρι στιγμής πάνω από 425 άνθρωποι έχουν πέσει νεκροί από τα χέρια των Αρχών και σχεδόν 18.000 έχουν συλληφθεί. Εντός και εκτός συνόρων του Ιράν έχουν δημιουργηθεί αναταραχές, οι οποίες μάλιστα από πολλούς αναγνωρίζεται ως «εθνική» εξέγερση, με τις διαμαρτυρίες να έχουν εξελιχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του Ιράν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
Σύμφωνα με δηλώσεις του διοικητή της αστυνομίας της Τεχεράνης, ο ίδιος ανέφερε το περιστατικό ως ατυχές και εύχεται να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουν ξανά ποτέ τέτοια περιστατικά. Η ιρανική κοινωνία, όμως, βράζει από οργή για αυτό το «ατυχές περιστατικό». Στο όνομα της αδικοχαμένης Mahsa Amini ενώνουν τις φωνές τους οι γυναίκες όλου του κόσμου, που στέκονται αλληλέγγυες στον αγώνα των Ιρανών για ελευθερία και ισότητα.
Οι γυναίκες γράφουν τη δική τους ιστορία απέναντι στην καταπίεση, τον φόβο και τη βία. Τα συνθήματά τους φαίνονται σαν γροθιά στην πατριαρχία και η κινητοποίησή τους αποτελεί απόδειξη αντίστασης και εξέγερσης. Η πατριαρχία, ο μισογυνισμός και ο σκοταδισμός σκότωσαν ακόμα μία γυναίκα, γιατί δεν συμμορφώθηκε με τους κανόνες που άλλοι όρισαν για εκείνη. Μια ακόμα ένδειξη υποστήριξης στις γυναίκες του Ιράν εκδηλώθηκε πριν λίγες μέρες στον ποδοσφαιρικό αγώνα της Αγγλίας με το Ιράν, στα πλαίσια του Μουντιάλ 2022. Πριν την έναρξη του αγώνα, οι ποδοσφαιριστές της ιρανικής ομάδας αρνήθηκαν να ψάλλουν τον εθνικό ύμνο της χώρας τους, καταφέρνοντας, έτσι, να περάσουν και αυτοί το μήνυμά τους απέναντι στο θεοκρατικό καθεστώς.
Θα καταργηθεί τελικά η περιβόητη «αστυνομία ηθών»;
Σήμερα, όμως, 4 Δεκεμβρίου, σχεδόν δύο μήνες μετά τον θάνατο της Amini, ο γενικός εισαγγελέας του Ιράν Muhammad Jaffar Montazheri δήλωσε ότι η «αστυνομία ηθών» της χώρας θα διαλυθεί. «Η αστυνομία ηθών δεν έχει καμία σχέση με τη δικαστική εξουσία και καταργήθηκε από τις Αρχές που τη δημιούργησαν», δήλωσε ο Montazheri χθες Σάββατο το βράδυ στο δελτίο ειδήσεων I.S.N.A., σύμφωνα με το D.W. Το Σάββατο, οι ιρανικές αρχές ζήτησαν από τη δικαιοσύνη και το κοινοβούλιο να αναθεωρήσουν νόμο του 1983 για την υποχρεωτική χρήση της μαντίλας, προκειμένου να βρεθεί μια διέξοδος στο κίνημα διαμαρτυρίας. Η μαντίλα έγινε υποχρεωτική στο Ιράν τέσσερα χρόνια μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979. Σύμφωνα με τον νόμο του 1983, οι γυναίκες στο Ιράν, ανεξαρτήτως θρησκείας, θα πρέπει να φορούν δημοσίως μαντίλα και φαρδιά ρούχα.
Τα νέα περί κατάργησης της αστυνομίας των ηθών έχουν διαψευθεί από την Ιρανική Κυβέρνηση. Επιπλέον, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι ο νόμος που επιβάλλει υποχρεωτικό κώδικα ενδυμασίας θα τερματιστεί. Οι φήμες αυτές, όμως, έχουν την δική τους μικρή σημασία και δείχνει ότι μόνος δρόμος είναι η διεκδίκηση. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν υπάρχει σύστημα, που να μην είναι εφικτό να λυγίσει, όταν ο λαός θέλει, προσπαθεί και τελικά διεκδικεί.
Η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας
Ποιες είναι όμως οι διεθνείς αντιδράσεις έναντι του ζητήματος του εθνικού αυτού αναβρασμού που έχει προκύψει; Με τη Δύση να έχει ξεκαθαρίσει πως θα συνεχίσει να υποστηρίζει τον ιρανικό λαό για όσο χρειαστεί, ταυτοχρόνως, εκτός από κάποια κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, εκείνα τα έθνη που βρίσκονται πιο κοντά στο Ιράν έχουν παραμείνει σιωπηλά. Το πιο εντυπωσιακό από όλα, όμως, είναι η έλλειψη οποιασδήποτε επίσημης απάντησης από τη Σαουδική Αραβία, η οποία θα περίμενε κανείς να κινητοποιείται κατά τη λαϊκή εξέγερση εναντίον ενός καθεστώτος, που το Ριάντ θεωρεί πρωταρχικό του εχθρό.
Η σιωπή αυτή της Σαουδικής Αραβίας φαίνεται να πηγάζει από ζητήματα του βασιλείου κατά τη διάρκεια των γεγονότων που μετέτρεψαν την περσική μοναρχία σε Ισλαμική Δημοκρατία. Οι διαδηλώσεις που ανέτρεψαν τον Σάχη το 1979 εκτυλίχθηκαν σε περισσότερο από ένα χρόνο. Αν και οι σημερινές διαμαρτυρίες έχουν γίνει η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ισλαμική Δημοκρατία από τότε, δεν φαίνεται πιθανό να υπάρξει κάποιο γρήγορο συμπέρασμα.
Μια ολόκληρη γενιά φαίνεται να επαναστατεί ενάντια στο ιρανικό καθεστώς. Η επίσημη σιωπή, όμως, της Σαουδικής Αραβίας σχετικά με τις διαδηλώσεις διαψεύδει μια κάπως πιο ενεργή στάση. Η βασιλική αυλή πιστεύεται ότι χρηματοδοτεί το Iran International, που ιδρύθηκε το 2017 ως αντιπολιτευόμενος σταθμός και τώρα μεταδίδει εικόνες των διαδηλώσεων πίσω στο Ιράν. Αν και τα δορυφορικά πιάτα είναι παράνομα, εκτιμάται ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ιρανικών νοικοκυριών είναι κάτοχοι ενός και το Iran International έχει γίνει μια πηγή πληροφοριών για τη χώρα. Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει επανειλημμένα καλέσει τη Σαουδική Αραβία να κλείσει τον σταθμό.
Τους φόβους της πως το Ιράν ετοιμάζει επίθεση κατά της Σαουδικής Αραβίας εκφράζει το Ριάντ, προειδοποιώντας και τις Η.Π.Α. για επικείμενη ιρανική επίθεση σε συγκεκριμένους στόχους στο βασίλειο. Μετά από τις τελευταίες αυτές εξελίξεις, οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην περιοχή είναι στο ύψιστο επίπεδο ετοιμότητας. Με αφορμή, λοιπόν, το γεγονός αυτό, το επίπεδο επιφυλακής έχει αυξηθεί τόσο στη Σαουδική Αραβία όσο και σε άλλα γειτονικά κράτη.
Το Ριάντ εγκλωβισμένο στις αρνήσεις και τις αντιφάσεις του αποφασίζει να προκαλέσει το Ιράν, εκτελώντας τον σιίτη κληρικό Nimr Baqir al-Nimr , δοκιμάζοντας, παράλληλα, και τις ανοχές του στρατηγικού του συμμάχου, δηλαδή των Η.Π.Α. Πρόκειται για μια λανθασμένη επιλογή, αφού τα διακυβεύματα που αντιπροσωπεύει η καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας για τα συμφέροντα των Η.Π.Α. και των εταίρων τους είναι πολύ ευρύτερα και σημαντικά από ό,τι η επιβίωση του σαουδαραβικού καθεστώτος. Αν και λανθασμένη, η σαουδαραβική επιλογή εξηγείται από την άρνηση του καθεστώτος να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why Saudi Arabia Is So Quiet About Iran’s Protests, The Atlantic, Διαθέσιμο εδώ
- Το Ιράν προειδοποιεί τη Σαουδική Αραβία: “Η στρατηγική μας υπομονή” μπορεί να εξαντληθεί, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- WSJ: Σε επιφυλακή η Σαουδική Αραβία για χτύπημα από το Ιράν – «Δεν θα διστάσουμε να απαντήσουμε» λένε οι ΗΠΑ, documento.gr, διαθέσιμο εδώ
