Της Κωνσταντίνας Στάμου,
Οι Ρωμαίοι αποτέλεσαν μια ισχυρή δύναμη από τα χρόνια της αρχαιότητας και έπειτα, δημιουργώντας τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι ηγέτες αυτού του κράτους ονομάζονταν αυτοκράτορες και οι εδαφικές κατακτήσεις τους εκτείνονταν περιμετρικά της Μεσογείου, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Ιδρυτής της διαιρεμένης σε δύο μέρη Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θεωρείται ο Διοκλητιανός (284-311 μ.Χ.). Οι Εμφύλιοι Πόλεμοι της Τετραρχίας σχετίζονται με τις ακατάπαυστες συγκρούσεις των συναυτοκρατόρων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η εκκίνησή τους τοποθετείται στο 306 μ.Χ., με το σφετερισμό του Μαξέντιου και την ήττα του Σεβήρου. Η λήξη τους χρονολογείται το 324 μ.Χ. με την ήττα του Λικίνιου από τον Κωνσταντίνο A’. Ο όρος «Τετραρχία» αναφέρεται σε τρόπο διοίκησης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Το αρχικό στάδιο αυτής της στρατηγικής ήταν η δυαρχία. Η διαίρεση δηλαδή του κράτους σε δύο μέρη από τον Διοκλητιανό το 293 μ.Χ. Το κράτος διχοτομήθηκε σε ανατολικό και δυτικό κομμάτι. Την επίβλεψη κι επιμέλεια κάθε κομματιού είχε ένας διοικητής, συγκεκριμένα ο Αύγουστος κι ένας διάδοχος (κι σύμβουλος του Αυγούστου), ο Καίσαρας. Τα χρόνια, ωστόσο, έχουν δείξει ότι όταν δίνεται εξουσία σε ένα άτομο, δεν αργούν να ακολουθήσουν οι προσωπικές φιλοδοξίες κι οι υπέρτερες επιθυμίες του. Για αυτόν τον λόγο, λίγα χρόνια αργότερα, έκαναν την εμφάνισή τους συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ μάλιστα δεν έλειψαν οι καταχρήσεις της εξουσίας από τους διοικητές τους. Ο θάνατος του Διοκλητιανού το 311 μ.Χ. θα λέγαμε ότι όξυνε την κατάσταση.
Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε τέσσερα μέρη: την Ισπανία, Γαλάτεια και Βρετανία, η οποία αποδόθηκε στον Κωνσταντίνο, την Ιταλία και τη Λιβύη οι οποίες άνηκαν στον Μαξέντιο, τα Βαλκάνια που δόθηκαν στον Λικίνιο, και τέλος στην Μικρά Ασία, τη Συρία, Παλαιστίνη και Αίγυπτο, στον Δάιο. Κι οι τέσσερις είχαν ως κοινό χαρακτηριστικό τη μονοκρατορία. Ο εμφύλιος ξέσπασε μεταξύ του Κωνσταντίνου, του Μαξέντιου και του Λικίνιου. Ο Κωνσταντίνος και ο Λικίνιος είχαν συνάψει κρυφή συμφωνία συμμαχίας, σε περίπτωση που ο Μαξέντιος κήρυττε πρώτος τον πόλεμο εναντίον τους. Ο Μαξέντιος επιβεβαίωσε τις επιφυλάξεις τους μέσω της αποστολής εκστρατευτικών δυνάμεων στα Βαλκάνια. Ο Κωνσταντίνος εισέβαλε στη βόρεια Ιταλία με επιτυχία και ανακηρύχθηκε ηγέτης της πόλης του Σεγούσιου. Αργότερα, στεφανωμένος τη νίκη του, κατευθύνθηκε προς τα Μεδιόλανα. Σύντομα, στην κατοχή του Κωνσταντίνου πέρασαν τόσο τα Μεδιόλανα όσο και η Βερόνα.
Ο Μαξέντιος αντιμετώπισε τον στρατό του Κωνσταντίνου στη γέφυρα Μίλβια, στις 28 Οκτωβρίου 312 μ.Χ. Ο στρατός του Κωνσταντίνου ήταν επαρκώς εφοδιασμένος και γρήγορα κατάφερε να αφοπλίσει τον εχθρό και να νικήσει. Έτσι, ο Κωνσταντίνος οικειοποιήθηκε τη Ρώμη. Στα Μεδιόλανα, ο Κωνσταντίνος μαζί με τον Λικίνιο συνθηκολόγησαν για δεύτερη φορά, προκειμένου ο Κωνσταντίνος να κατοχυρώσει την Ιταλία στις κατακτήσεις του και ο Λικίνιος να κερδίσει προστασία του αξιώματος του Μεγάλου Αυγούστου. Κάτι τέτοιο δεν άρεσε στον Δάιο, ο οποίος πολιόρκησε το Βυζάντιο. Στις 30 Απριλίου 313 μ.Χ. ενεπλάκη σε διαμάχη ο στρατός του Λικίνιου με αυτόν του Δαίου, με τον πρώτο να βγαίνει νικητής από τη μάχη. Στόχος του Λικίνιου έγινε έπειτα η Μικρά Ασία. Ο Δάιος υποχώρησε στην πόλη της Τάρσου, όπου έδωσε τέλος στη ζωή του. Έπειτα ακολούθησαν οι μάχες της Κιβαλίας (8 Οκτωβρίου 316 μ.Χ.) και της Αρδιένησης (Ιανουάριος 317 μ.Χ.), των οποίων η αφορμή έγκειτο σε οικογενειακές υποθέσεις των δύο αυτοκρατόρων. Συγκεκριμένα, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος βρέθηκε απροετοίμαστος όταν έγινε γνωστό πως ο Λικίνιος απέκτησε πρώτος διάδοχο. Σύντομα όμως οι ανησυχίες του εξομαλύνθηκαν, αφού η αδελφή του γέννησε έναν διάδοχο.
Τότε ο Λικίνιος προσπάθησε να σκοτώσει τον ανηψίο και διάδοχο του Κωνσταντίνου, όυτως ώστε να διασφαλίσει ότι η διαδοχή θα συνεχιστεί από τη δική του οικογένεια. Όταν το σχέδιό του αποκαλύφθηκε, ήρθε αντιμέτωπος με την οργή του Κωνσταντίνου. Η δύσκολη αυτή νίκη αποδόθηκε στον Κωνσταντίνο και τις δυο φορές. Προσπάθεια για συνθήκη ειρήνης πραγματοποιήθηκε στη 1 Μαρτίου 317 μ.Χ., η οποία προέβλεπε ότι η Μικρά Ασία, η Θράκη, η Αίγυπτος, η Συρία και η Παλαιστίνη θα περνούσαν στην επικράτεια του Λικίνιου, ενώ τα υπόλοιπα Βαλκάνια θα αποδίδονταν στο Κωνσταντίνο. Τα όρια όμως της συμφωνίας αναγκάστηκε να παραβεί ο Κωνσταντίνος, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους Γότθους το 321 μ.Χ. Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό τη Θράκη, στρατοπεδεύοντας στον Έβρο. Ο Λικίνιος τον παρακολουθούσε στενά με μια μεραρχία, έτοιμος για μάχη. Τελικά η μάχη ξέσπασε στις 3 Ιουλίου του 324 μ.Χ. και ο Κωνσταντίνος με ένα στρατηγικό τέχνασμα κατάφερε και νίκησε τον Λικίνιο. Το αποτέλσμα της μάχη τον κατέστησε μοναδικό ηγέτη της αυτοκρατορίας, ενώνοντάς την μετά από χρόνια ξανά κάτω από την ίδια «στέγη».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- anoixtosxoleio.weebly.com., Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μεταμορφώνεται, Διαθέσιμο εδώ
- istorika-themata.blogspot.com, (2012), Τετραρχία και Εμφύλιοι Πόλεμοι της Τετραρχίας (306-324), Διαθέσιμο εδώ
