Του Μάριου Κριτίδη,
Σημαντικά νέα έρχονται από την Κίνα, η οποία τον τελευταίο καιρό βρίσκεται στο επίκεντρο μαζικών πολιτικών κινητοποιήσεων κατά των μέτρων περιορισμού του Covid-19 και της πολιτικής “zero-covid” που εφαρμόζεται στη χώρα από το 2020. Μέσα σε αυτό το φλογερό κλίμα, η κεντρική επιτροπή του Κομμουνιστικού κόμματος της Κίνας (CCP) ανακοίνωσε επίσημα τον θάνατο του πρώην Προέδρου της χώρας, Jiang Zemin. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο πρώην ηγέτης της Κίνας έφυγε από τη ζωή ξημερώματα Τετάρτης 30 Νοεμβρίου σε ηλικία 96 ετών. Ο υπερήλικος πολιτικός, σύμφωνα με το ιατρικό προσωπικό του, έπασχε για μεγάλο διάστημα από σοβαρή μορφή λευχαιμίας, ασθένεια στην οποία υπέκυψε, έπειτα από την πρόκληση πολυοργανικής ανεπάρκειας.
Ο Jiang Zemin υπηρέτησε ως Πρόεδρος της χώρας για μια δεκαετία από το 1993 εώς το 2003 και υπήρξε ο Γενικός Γραμματέας του CCP για 13 χρόνια από το 1989 εώς το 2002, ενώ επίσης, υπηρέτησε για μεγάλο διάστημα της ζωής του ως δήμαρχος της Σαγκάης, της μεγαλύτερης πόλης της Κίνας. Η προεδρία του χαρακτηρίζεται για το «άνοιγμα» της κινεζικής οικονομίας προς τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς και για την υιοθέτηση καπιταλιστικών μοντέλων προσαρμοσμένων στο ελεγχόμενο οικονομικό σύστημα της Κίνας. Θεωρείται ο πρώτος ηγέτης της χώρας που μετεξέλιξε το μαοϊκό μοντέλο, περιορίζοντας σε κάποιους τομείς τον απόλυτο έλεγχο της οικονομίας, κάτι το οποίο θα οδηγήσει μέσα σε λίγες δεκαετίες στην αλματώδη άνοδο της ισχύς της κινεζικής οικονομίας, η οποία πλέον ανταγωνίζεται αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η άνοδός του στην εξουσία έρχεται μετά τις μεγαλύτερες αντικαθεστωτικές διαμαρτυρίες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Κίνα μετά τον Μάο. Στην πολιτική αναταραχή που προκάλεσαν οι διαμαρτυρίες στην Tiananmen Square, ο Jiang Zemin θα αναλάβει ως Γενικός Γραμματέας του κόμματος και θα βρεθεί απευθείας στο επίκεντρο αυτής της μεγάλης πολιτικής κρίσης και της βίαιης καταστολής των διαμαρτυριών. Το CCP εκείνη την περίοδο ήταν διαιρεμένο μεταξύ των κλασσικών Μαοϊστών και των εκσυγχρονιστών του συστήματος, πράγμα που καθιστούσε δύσκολο το έργο του Jiang Zemin και αβέβαιο για τον ίδιο αν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στη δυσκολία της θέσης αυτής. Όπως φάνηκε, όμως, παρά τις αμφιβολίες των υπολοίπων μελών του κόμματος, ο Jiang Zemin θα αναδειχθεί ως Πρόεδρος της Κίνας το 1993, σε μια δεκαετία γεμάτη μεγάλα ιστορικά γεγονότα για την Κίνα, όπως τον εκσυγχρονισμό του οικονομικού συστήματος, όπως αναφέρθηκε, την επιστροφή του Χονγκ Κονγκ από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κίνα, το 1997, καθώς και την εξασφάλιση της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 στο Πεκίνο.
Παρόλο που η «εξωστρέφεια» αποτέλεσε ξεχωριστό χαρακτηριστικό της προεδρίας του, στο εσωτερικό της χώρας, ο Jiang Zemin μπόρεσε να διατηρήσει την ισχύ του στο κόμμα και στην ηγεσία μέσω πηγμής και αυστηρού ελέγχου. Αν υπήρχε κάτι που του έμαθε η κρίση των διαδηλώσεων της Tiananmen Square είναι ότι για να παραμείνει κανείς ηγέτης, έπρεπε να φανεί ισχυρός ως προς την καταστολή κινημάτων που εναντιώνονται στον ίδιο και το καθεστώς, καθώς και ότι πρέπει να επενδύσει σημαντικά στην προσωπική του ασφάλεια, ώστε να αποτρέψει κινδύνους εκ των έσω. Και τα δύο από αυτά τα πέτυχε, αρχικά εξαπολύοντας μια εκτενή επιχείρηση καταδιώξεως των πιστών της Falun Gong (σύγχρονο θρησκευτικό κίνημα που ξεκίνησε το 1990).
Οι μαζικές διώξεις, φυλακίσεις και η αστυνομική βία εναντίον όσων ακολουθούσαν αυτές τις θρησκευτικές πρακτικές, οδήγησε στην πλήρη περιθωριοποίηση του κινήματος αυτού, που είχε εξαπλωθεί σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα, πιθανώς πολύ μαζικά, εναντίον των συμφερόντων του CCP. Στον τομέα της προσωπικής ασφάλειας, η εκδίωξη των μελών της Falun Gong, αποτέλεσε την τέλεια αφορμή για τον Jiang Zemin να δημιουργήσει το δικό του σώμα ασφαλείας και να διεισδύσει στο αστυνομικό σώμα. Το 1999 ιδρύεται το 610 Office, ένας εξωκρατικός οργανισμός με μοναδικό του στόχο τον συντονισμό των επιχειρήσεων κατά της Falun Gong. Η υπηρεσία αυτή θα αποτελέσει για πολλά χρόνια περισσότερο σώμα ασφαλείας του Jiang Zemin, παρά όργανο που θα εξυπηρετεί τον αρχικό σκοπό δημιουργίας του.
Ο Jiang Zemin αποτελούσε κύριο αντίπαλο του νυν Προέδρου Xi Jinping, ενώ σφαίρα επιρροής του, η λεγόμενη «κλίκα Zemin» ή «κλίκα της Σαγκάης», βρέθηκε υπό το επίκεντρο ερευνών διαφθοράς στο αστυνομικό σώμα της Σαγκάης και οδήγησε στη σύλληψη υψηλόβαθμων πρώην πολιτικών για διαφθορά και δράσεις κατά της κυβέρνησης, άτομα στενά συνδεδεμένα με τον πρώην Πρόεδρο.
Ο θάνατος του Jiang Zemin φαίνεται ότι έφερε συγκίνηση προς τους πολίτες της Κίνας, αποτελώντας μια ανησυχητική συγκυρία για την εξέλιξη των διαδηλώσεων. Ο θάνατός του γεννά ένα κλίμα νοσταλγίας της Προεδρίας του, όπου οι πολίτες έβλεπαν τη χώρα σε ανάπτυξη και δεν αντιμετώπιζαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τώρα. Είναι, επομένως, πολύ πιθανόν οι εξελίξεις αυτές να τονώσουν κι άλλο τις διαδηλώσεις. Σαν ιστορική σύμπτωση λειτουργεί και το γεγονός ότι και οι διαδηλώσεις της Tiananmen Square φούντωσαν στο σημείο που ξέρουμε σήμερα ακριβώς μετά τον θάνατο αγαπητού πολιτικού προσώπου, Hu Yaobang.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jiang Zemin, Who Guided China’s Economic Rise, Dies, The Diplomat, Διαθέσιμο εδώ
- Jiang Zemin, former leader who paved the way for China’s rise, dies at 96, CNN, Διαθέσιμο εδώ
- Jiang Zemin passes away, Global Times, Διαθέσιμο εδώ
- Jiang Zemin: Former Chinese leader dies aged 96, BBC, Διαθέσιμο εδώ
