Του Χαράλαμπου Νικολαΐδη,
Το Life of Brian αποτελεί μία από τις πιο λογοκριμένες ταινίες με τη σφραγίδα της βλασφημίας πάνω της. Είναι μια ταινία πέρα από την εποχή της. Μία εποχή που ο συντηρητισμός και ο φανατικός χριστιανισμός στις Η.Π.Α. αλλά και στην Αγγλία έχαναν έδαφος από μία γενιά σεξουαλικής απελευθέρωσης και καταπάτησης της κατεστημένης πουριτανικής τάξης. Μία εποχή που η προτεσταντική και καθολική εκκλησία έχαναν τα τελευταία προπύργιά τους από τη ροκ/πανκ μουσική κουλτούρα. Βέβαια, η ομάδα των Monty Python αποτελεί μία από τις μακροβιότερες, αλλά και τις πιο παλιές, επιτυχημένες προσπάθειες καθαρής σάτιρας. Ακόμα, συνιστά έναν παράγοντα διαμόρφωσης του βρετανικού μαύρου χιούμορ.
Το Life of Brian είναι ταινία βρετανικής παραγωγής, δημιουργία της βρετανικής κωμικής ομάδας των Monty Python, που έκανε πρεμιέρα το 1979. Στην ταινία βλέπουμε έναν νεαρό Εβραίο που είχε την «ατυχία» να γεννηθεί στη διπλανή φάτνη που γεννήθηκε ο Ιησούς. Στην ενήλικη ζωή του πλέον, μια σειρά από αναπάντεχα γεγονότα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο. Η ιδέα της ταινίας «γεννήθηκε» εντελώς τυχαία και μάλιστα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας των Monty Python με τίτλο The Holy Grail. Αυτό που έλειπε πλέον ήταν ένας παραγωγός που θα χρηματοδοτούσε την ταινία. Αλλά το τολμηρό σενάριο οδήγησε πολλούς να μην δεχτούν αυτήν την πρόταση. Η λύση ήρθε εντελώς αναπάντεχα από ένα πρόσωπο, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο και στο μέλλον της ταινίας αλλά και γενικά στην παγκόσμια μουσική βιομηχανία. Αυτός ο άνθρωπος ήταν ο George Harrison μέλος των θρυλικών Beatles.
Η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί μια σειρά από τυχαία γεγονότα σατιρικού και κωμικού χαρακτήρα που οδηγούν στη σταύρωση του Brian. Αποτελεί ένα όπλο καυτηρίασης των γεγονότων που συνέβησαν στη Μέση Ανατολή, με στόχο να κάνουν κατανοητό στο κοινό ότι είναι διαχρονικά. Στόχος της ταινίας, σύμφωνα με τους δημιουργούς, δεν ήταν να σατιρίσουν τον Χριστό, αλλά να θίξουν ζητήματα που δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους ανθρώπους. Θέματα όπως ο φανατισμός, ο ιμπεριαλισμός, ο φασισμός και η άκριτη υποταγή και η μαζοποίηση, ακόμα και για έναν ιερό σκοπό που έχει ως στόχο το κοινό καλό, μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή. Αλλά μέσα σε αυτό το κλίμα, το χιούμορ των Monty Python δεν σταματάει να είναι σουρεαλιστικό με την παρουσία σκηνών που θα λέγαμε ότι δεν ταιριάζουν στο “context” της ταινίας. Σκηνές με πολύ βαθιά νοήματα, σε συνδυασμό με το ισχυρό χιούμορ αυτής της ομάδας, οδήγησαν την ταινία να χαρακτηριστεί ως βλάσφημη από πολλούς. Σκηνές που θίγουν όχι μόνο τους Ρωμαίους, παρουσιάζοντάς τους ως κουτοπόνηρους, αλλά προσπαθώντας να σατιρίσουν ακόμα και τους ίδιους τους Εβραίους.
Άξια λόγου είναι τα σκηνικά, αλλά και τα ενδύματα της ταινίας. Είναι απορίας άξιο πως μια ομάδα από τη Βρετανία έλαβε μέρος και έστησε μία τόσο μεγάλη παραγωγή τη δεκαετία του ´70 και αντεπεξήλθαν με επιτυχία στις προσδοκίες που είχαν δημιουργήσει. Τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στην Τυνησία, δηλαδή στο ίδιο μέρος που είχε γυριστεί το Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ του Φράνκο Τζεφιρέλι, δύο χρόνια πριν. Οι Monty Python χρησιμοποίησαν τα σκηνικά της ταινίας του Τζεφιρέλι που είχαν παραμείνει στην Τυνησία, αλλά και τα ενδύματα.
Η ταινία δεν λογοκρίθηκε μόνο από τα ιερατεία ανά τον κόσμο και απαγορεύτηκε για πολλά χρόνια να προβληθεί σε πολλές χώρες, αλλά αυτολογοκρίθηκε κόβοντας κάποιες σκηνές, χαρακτηρίζοντας αυτές ως ιδιαίτερα προκλητικές. Αρκετά γνωστή είναι η κομμένη σκηνή του Otto που προβλήθηκε σε αρκετά πρόσφατες εκδόσεις της ταινίας. Σε αυτήν την σκηνή παρουσιάζεται ο αρχηγός μιας αντιρωμαϊκής παράταξης σαμουράι, ο οποίος θυμίζει ιδιαίτερα τον Χίτλερ με το Αστέρι των Εβραίων (αστέρι του Δαυίδ), δηλαδή το εθνικό σύμβολο των Εβραίων, να θυμίζει ιδιαίτερα την σβάστικα.
Η ταινία αυτή αν και μιας άλλης εποχής είναι ιδιαίτερα διαχρονική, λόγω του ότι θίγει διαχρονικά ζητήματα. Είχε ως αποτέλεσμα οι πρωταγωνιστές της να αντιπαρατεθούν με ιερείς δημόσια στην τηλεόραση και να χαρακτηριστούν ως βλάσφημοι, αλλά και σατανιστές. Βέβαια, ο χρόνος απέδειξε το αντίθετο. Το Life of Brian αποτελεί μία από τις πιο ξεκαρδιστικές και διαχρονικές κωμωδίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Life of Brian: The most blasphemous film ever?, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
- Ένας προφήτης… μα τι προφήτης!, imdb.com διαθέσιμο εδώ
- Monty Python’s Life of Brian, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
