Γιατί η Κίνα επιμένει στην πολιτική “Zero Covid”;

Του Μάριου Κριτίδη,

Εικόνες χάους παρατηρούμε στην Κίνα τον τελευταίο καιρό, με διαμαρτυρίες να έχουν ξεσπάσει σε διάφορα σημεία της χώρας. Διαμαρτυρίες, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και των δυνάμεων ασφαλείας. Αν και οι διαδηλώσεις πραγματοποιούνται σε διαφορετικά σημεία της Κίνας, με διαφορετικές απαιτήσεις, όλες έχουν ως κοινό άξονα την πολιτική του “Zero Covid”, που εφαρμόζεται στην Κίνα από την αρχή της πανδημίας το 2020, μέχρι σήμερα. Αυτές δεν ήταν οι πρώτες αντιδράσεις, που βλέπουμε στην Κίνα, εναντίον των πολιτικών καταπολέμησης του COVID-19. Τον Μάρτιο, παρατηρήσαμε σφοδρές αντιδράσεις και αντίσταση στο σκληρό lockdown της Σαγκάης, το οποίο αποτέλεσε μία τεράστια πολιτική ήττα για τον Πρόεδρο Xi Jinping, ο οποίος επέμεινε στην εφαρμογή του σκληρού lockdown της πολυπληθέστερης πόλης της Κίνας.

Η πολιτική “Zero Covid”, δηλαδή η αυστηρή μείωση των κρουσμάτων κορωνοϊού στο μηδέν, είναι μία στρατηγική πάνω στην οποία –με πεισματικό τρόπο– επιμένει ο Πρόεδρος Xi Jinping και το κομμουνιστικό κόμμα της Κίνας (CCP) γενικότερα. Παρά την αλλαγή των επιδημιολογικών δεδομένων, την ευρεία διάθεση εμβολίων, τη διεύρυνση των γνώσεών μας πάνω στον ιό και τη θεραπεία του, ακόμη και παρά τα οικονομικά προβλήματα, τη μείωση παραγωγής και τις λαϊκές αντιδράσεις, ο Xi Jinping, στο κλείσιμο της μεγάλης γενικής συνέλευσης του κόμματος, στην οποία εξασφάλισε τρίτη πενταετή θητεία, δήλωσε ξεκάθαρα ότι η πολιτική “Zero Covid”, καθώς και τα σκληρά της μέτρα θα παραμείνουν. Και είναι άξιο απορίας, γιατί η κυβέρνηση επιμένει σε αυτή την πολιτική;

Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα τη βρίσκουμε –ήδη– από τον Απρίλιο του 2020, όπου η πολιτική μηδενικού covid (Covid Temporary Measures Control Order η επίσημη ονομασία) τέθηκε σε λειτουργία. Με την έξαρση της πανδημίας σε όλο τον κόσμο, σε πολλές χώρες –έτσι και στην Κίνα– η διαχείριση της πανδημίας αποτέλεσε κεντρικό πολιτικό ζήτημα για το μέλλον της κυβέρνησης. Στην περίπτωση της Κίνας, μάλιστα, αυτό ίσχυε σε μεγαλύτερο βαθμό, αν σκεφτούμε πως έχουμε ένα αυταρχικό σύστημα, που –μονίμως– προσπαθεί να αποδείξει τη νομιμοποίηση της εξουσίας του στον λαό. Τα σκληρά lockdown και τα πρωτοφανή μέτρα για τον περιορισμό του ιού είχαν μεν τη σκοπιμότητα να αποτρέψουν μία υγειονομική καταστροφή στις πολυπληθείς και πυκνοκατοικημένες πόλεις της Κίνας, αλλά είχαν δε και σημαντική πολιτική σκοπιμότητα. Τα μέτρα –εν τέλει– πέτυχαν το σκοπό τους, να μειώσουν δραστικά τα επιδημιολογικά νούμερα, καθώς η Κίνα έγινε από τις πρώτες χώρες, που βγήκε από το lockdown και είχε –σχεδόν– μηδενικά επιβεβαιωμένα κρούσματα. Την επιτυχία του “Zero Covid policy” πανηγύρισαν τόσο στο εσωτερικό της Κίνας όσο και τα διεθνή μέσα, δίνοντας μία ανάσα στο CCP, το οποίο είχε λάβει τεράστιο ρίσκο με αυτές τις πολύ σκληρές πολιτικές.

Ο καιρός πέρασε και ο υπόλοιπος κόσμος φαίνεται να υιοθέτησε νέους τρόπους αντιμετώπισης του κορωνοϊού στα επόμενα κύματα που ακολούθησαν, ενώ πλέον το 2022 οι περισσότερες χώρες φαίνονται να έχουν αφήσει πίσω τους αυτό το κακό γεγονός, που ταλαιπώρησε την ανθρωπότητα εδώ και δύο χρόνια. Στην Κίνα, όμως, ο κορωνοϊός παραμένει –εξίσου– σημαντικό θέμα για την πολιτική, όπως ήταν και το 2020. Η ευθυγράμμιση της διαχείρισης των επιδημιολογικών δεδομένων με τη γενικότερη αξιολόγηση της κυβέρνησης είναι μία παγίδα, στην οποία συνεχίζει να επιμένει η κυβέρνηση της Κίνας.

Μία ακόμα προέκταση του συγκεκριμένου ζητήματος είναι ότι οι συγκεκριμένες πολιτικές άνοιξαν το δρόμο στην κυβέρνηση, να αυξήσει με αλματώδη ρυθμό τον απολυταρχικό έλεγχο, που επεδίωκε πάντα να έχει πάνω στους πολίτες της. Παρά τα ερωτήματα, που γεννήθηκαν στις δυτικές χώρες για τα όρια του κυβερνητικού παρεμβατισμού εις το όνομα της δημόσιας υγείας, ο παρεμβατισμός αυτός στην Κίνα ξεπέρασε οποιαδήποτε άλλη χώρα και πολλά μέτρα αποτελούν –ακόμα– μία πραγματικότητα για τους Κινέζους πολίτες. Μετά τις σκληρές εικόνες του lockdown στη Σαγκάη, με ανθρώπους να κλειδώνονται μέσα στα σπίτια τους χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να βγουν, για να αγοράσουν τρόφιμα, αρχές να σφραγίζουν τα παράθυρα σπιτιών, για να μην ξεφύγουν από τα σπίτια τους, η κυβέρνηση δηλώνει πεπεισμένη ότι αν χρειαστεί θα επιστρέψει σε τέτοια μέτρα.

Βέβαια, –πλέον– ο λαός της Κίνας φαίνεται όλο και πιο πρόθυμος να αντισταθεί σε αυτά τα μέτρα και να κάνει πιο δύσκολη την κυβερνητική καταστολή. Οι διαμαρτυρίες στο εργοστάσιο κινητών iPhone της Foxconn, καθώς και οι διαμαρτυρίες στην πόλη Urumqi της αυτόνομης περιφέρειας της Xinjiang, αποτελούν τα –πιο πρόσφατα– παραδείγματα αυτής της αντίστασης.

Τα εργοστάσια της Foxconn είναι οι μεγαλύτεροι παρασκευαστές iphone παγκοσμίως, καθώς και πολλών άλλων ηλεκτρικών ειδών. Τα προβλήματα με τους εργάτες ξεκινάνε λίγους μήνες πριν, όταν η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής στην πόλη Zhengzhou μπήκε σε καθεστώς καραντίνας, με τους εργάτες να παραμένουν μέσα στο εργοστάσιο, αποκλεισμένοι από τον έξω κόσμο και τις οικογένειές τους. Αυτό προκάλεσε κύμα αντιδράσεων στους εργάτες, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που απέδρασαν, πηδώντας από τα συρματοπλέγματα του εργοστασίου. Σημειωτέον ότι προϋπήρχαν πολλά παράπονα για απαράδεκτες και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση, η Foxconn αποφάσισε να εφαρμόσει νέο μοντέλο εργασίας, όπου οι εργάτες θα δούλευαν και θα ζούσαν μέσα στο εργοστάσιο, με αντάλλαγμα τον πολύ καλό μισθό των 25.000 γουάν (3.500 δολλάρια) το δίμηνο (μισθός πολλαπλάσιος του μέσου μισθού σε αυτόν τον τομέα εργασίας). Η μη τήρηση του συμφωνημένου μισθού, μετά το πέρας των δύο μηνών, προκάλεσε τις άγριες αντιδράσεις των εργατών, οι οποίοι έχουν σταματήσει τελείως –εδώ και αρκετές μέρες– την παραγωγή στο εργοστάσιο. Οι συγκρούσεις είναι σφοδρές μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των εργατών, ενώ η Foxconn –πλέον– δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις για τις παραγγελίες του Νοεμβρίου, προκαλώντας προβλήματα στο εμπόριο.

Στην Xinjiang, οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν μετά από μία θανατηφόρα πυρκαγιά, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 10 ανθρώπους. Οι διαδηλωτές κατηγορούν την τοπική κυβέρνηση, ότι σταμάτησε την έξοδο των πολιτών από το οικοδομικό συγκρότημα για υγειονομικούς λόγους, ενώ –την ίδια στιγμή– η άμεση δράση δεν έδρασε τόσο άμεσα, καθώς η πυρκαγιά επεκτάθηκε σε άλλες κατοικίες λόγω της αδράνειας της πυροσβεστικής, ενώ πέθαναν άτομα, τα οποία θα μπορούσαν να απεγκλωβιστούν, αν υπήρχε η έγκαιρη παρέμβαση της πυροσβεστικής, ή η γρηγορότερη εκκένωση του κτηρίου.

Τα δύο αυτά περιστατικά έχουν πυροδοτήσει εκτεταμένες διαδηλώσεις στις περιοχές αυτές, με το μήνυμα να είναι ξεκάθαρο κατά της πολιτικής “Zero Covid”. Είναι πιο εμφανές από ποτέ, ότι η πολιτική αυτή φέρνει τους πολίτες στα όριά τους και η πίεση στην κυβέρνηση μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Είναι αμφίβολο, πότε και αν η πολιτική μηδενικού covid θα αποτελέσει παρελθόν για την Κίνα. Πολλοί αναλυτές βρίσκουν ομοιότητες με τη διαβόητη πολιτική του παρελθόντος “One Child Policy”, η οποία προέβλεπε στα ζευγάρια του αστικού πληθυσμού της Κίνας, να κάνουν υποχρεωτικά μόνο ένα παιδί. Το “One Child Policy” εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση, μόνο όταν έγινε ξεκάθαρο ότι η Κίνα θα μπει σε μία καταστροφική δημογραφική κρίση τα επόμενα χρόνια και ότι η πολιτική αυτή «απλόχερα» θα αποτελέσει έναν από τους λόγους πολλών προβλημάτων της Κινεζικής οικονομίας, πολλά χρόνια μετά την κατάργησή του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ