Της Μαρίας Κελεπούρη,
Στο μυθιστόρημα του Γιάννη Παρασκευά, Ο Πύργος των Μουσών, η γλώσσα είναι πληθωρική, σχεδόν αποκαλυπτική. Ένα φανέρωμα των πιο βαθιών σκέψεων που μπορούν να δικαιολογήσουν πράξεις και μια πληθωρικότητα που πηγάζει από ένα μεγάλο εύρος μυθοπλαστικής φαντασίας. Κι εδώ, όπως και σε άλλα έργα του συγγραφέα, ο κληροδοτημένος μύθος συμπράττει με το λογοτεχνικό πλέξιμο και με μια φιλοσοφική διάθεση. Αυτό, άλλωστε, γίνεται κατανοητό ήδη από την πρώτη σελίδα του βιβλίου και την ονοματοδοσία των χαρακτήρων που αυθόρμητα μας εντάσσουν στον δικό τους κόσμο.
Η Κλειώ, η Ερατώ, η Ουρανία και η Πολύμνια είναι οι τέσσερις ηρωίδες. Είναι οι τέσσερις Μούσες που ενορχηστρώνουν την πλοκή, που οι ζωές τους συμπορεύονται με γνώμονα την τύχη και εκούσια ή ακούσια επηρεάζουν και επηρεάζονται από τον μικρόκοσμό τους. Η μοίρα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις ζωές των χαρακτήρων. Είναι εκείνη που διαμορφώνει το προσωπικό τους τέλος όσο κι αν οι ίδιοι πασχίζουν συνειδητά ή ασυνείδητα, άτιμα ή τίμια να ξεφύγουν από εκείνη. Η μητέρα των Μουσών στη μυθολογία είναι η Μνημοσύνη. Και ίσως, όχι τυχαία, τα πρόσωπα συνομιλούν με την ανάμνηση, ακολουθούνται από το παρελθόν προσδοκώντας να ανακαλύψουν το μέλλον.
Ο συγγραφέας αφήνει για λίγο στην άκρη την ανδρική αντίληψη, για να ερμηνεύσει μια εποχή με τα χαρακτηριστικά της υπό το πρίσμα μιας γυναίκας. Δύσκολο εγχείρημα. Έτσι, επαναπροσδιορίζει τη σχέση του δημιουργού-πλάστη με το λογοτεχνικό υποκείμενο. Κι αυτή η συνομιλία –κατανόηση– και, τελικά, διαμόρφωση του ήρωα εξελίσσεται σε μια εμπειρία ακόμα και για τον ίδιο.
Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα που δομείται με άξονα το δίπολο του έρωτα και του θανάτου. Δύο έννοιες τόσο μακρινές και την ίδια στιγμή ριψοκίνδυνα κοντινές. Μια επικίνδυνη ισορροπία για εκείνους που τρέφουν συναισθήματα ή προσδοκίες και μετά πληγώνονται. Συμβιβάζονται με την αδυναμία τους να αντισταθούν στο πάθος, παραδίδονται στον άκρατο ηδονισμό και ύστερα οδηγούνται στις –καταστροφικές ίσως κάποιες φορές- συνέπειες της μοίρας. Μπορούν να τις αποδεχτούν ή θα αντιδράσουν ενάντια στις προηγούμενες κινήσεις τους;
Ο Γιάννης Παρασκευάς είναι ο παρατηρητής μιας συναισθηματικής ενηλικίωσης. Μέσα από εκείνον γινόμαστε κι εμείς θεατές και, ταυτόχρονα, πάσχοντες ως πηγαία κατανόηση των ηρώων. Όποιο κι αν είναι το πρόσημο των πράξεών τους, ο συνειδητοποιημένος αναγνώστης θα αναγνωρίσει τα αίτιά τους. Κι ας μην τα δικαιολογήσει ποτέ.
Μια γυναικεία ενηλικίωση, επώδυνη, βιωματική, που συντελείται όταν η άγνοια αντικρίζει την αγριότητα. Κι όμως, στη συνέχεια φαίνεται όχι μόνο να την αναζητά αλλά και να την απολαμβάνει. Τα δύο φύλα αντιπαρατίθενται σε αυτό το βιβλίο. Παράλληλα, αποδεικνύουν πως συμπληρώνουν το ένα το άλλο, πως ακολουθούν δηλαδή μια κοινή γραμμή. Μήπως είναι τραγικά παραδομένοι στο ανθρώπινο πεπρωμένο τους;
Αναμφισβήτητα, η μοίρα περιλαμβάνει τα πάθη. Το ερωτικό ένστικτο κυριαρχεί, είναι σαν να γεννιέται από τον ρεαλισμό της ηθογραφίας και δυναστεύει τα ανθρώπινα υποκείμενα με συνέπεια να επιδρά στην ψυχολογία τους. Ένας βιολογικός ερωτισμός που δείχνει να μην περιορίζεται, όμως, αυτή η συνεχής έγερση του πόθου προοικονομεί την απειλητική έλευση του τέλους. Αυτό που μένει να αντιληφθούμε είναι αν αυτό θα είναι λυτρωτικό ή θα οδηγήσει στο σκοτάδι.
Μια ιστορία που συνδυάζει το παλιό με το νέο. Το άρρεν με το θήλυ. Ένα βιβλίο για τα ίχνη που αφήνει η ψυχή στις πράξεις μας. Κι αυτό για να καταστεί αντιληπτό προϋποθέτει τον στοχασμό. Συνεπώς, την αναζήτηση μέσα μας και την αποδοχή των ανακαλύψεών μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιάννης Παρασκευάς, Ο Πύργος των Μουσών, Εκδόσεις Λιβάνη, 2014
- Ο «Πύργος των Μουσών»: Κατάθεση ψυχής από το Γιάννη Παρασκευά, eftaklaki.gr, διαθέσιμο εδώ.
