Της Ελευθερίας Τσιρώνη,
Τα άρθρα που έχουν γραφτεί για τα μυστικά της ευτυχίας των ζευγαριών είναι αναρίθμητα, καθώς ένας τέτοιος τίτλος σίγουρα προσελκύει την προσοχή του αναγνώστη. Όμως, υπάρχει κάποια αλήθεια σε όλες αυτές τις συμβουλές των περιοδικών; Υπάρχει, άραγε, κάποιο μυστικό συστατικό που να εγγυάται μια πετυχημένη και ευτυχισμένη σχέση; Το άρθρο αυτό βασίζεται αποκλειστικά σε επιστημονικές πηγές, με σκοπό να προσφέρει μια πιο αντικειμενική οπτική.
Αρχικά, γιατί να ασχολούμαστε με την ευτυχία ενός ζευγαριού, ενώ κάλλιστα θα μπορούσαμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση στην ατομική; Έρευνες αποκαλύπτουν μια σειρά πλεονεκτημάτων που φαίνεται να σχετίζονται με τα άτομα που βρίσκονται σε σχέση. Ένα από αυτά φαίνεται σε ασθενείς που βίωσαν κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο και οι οποίοι έχουν σύντροφο. Εκείνοι, λοιπόν, φαίνεται να πιστεύουν ότι οι συνέπειες της ασθένειας δεν είναι και τόσο σοβαρές και ακολουθούν πιο πιστά τη θεραπεία τους σε σχέση με τους ελεύθερους (Bertoni et al., 2014). Άρα, βλέπουμε πως τα ζευγάρια αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο κάποια πράγματα μεγάλης σημασίας, όπως μία ασθένεια.
Ένα βασικό κομμάτι που αξίζει να σημειωθεί είναι πως η επίδραση της ύπαρξης ή όχι σχέσης είναι ένα φαινόμενο που υπόκειται σε πολιτισμικές επιδράσεις. Σαφέστερα, άμα ένα άτομο είναι ελεύθερο ή σε σχέση, έχει πολύ μικρότερη επίδραση σε ορισμένους πολιτισμούς σε σχέση με άλλους. Για παράδειγμα, στην έρευνα των Soriano-Ayala et al. (2021) εντοπίστηκαν διαφορές ανάμεσα στους καταγόμενους από το Μαρόκο σε σχέση με τους Ισπανούς, τόσο στο τι θεωρούσαν σημαντικό κομμάτι μιας σχέσης όσο και στο πόση ικανοποίηση ένιωθαν από τις σχέσεις τους. Βλέπουμε, δηλαδή, πως ο πολιτισμός σχετίζεται με την ευτυχία ενός ζευγαριού.
Ας προχωρήσουμε, όμως, στο ενδιαφέρον σημείο, τον λόγο που ανοίξατε αυτό το άρθρο. Τι μπορεί να προβλέψει την ευτυχία ενός ζευγαριού και ειδικότερα του παντρεμένου; Η έρευνα των Russell & Wells (1994), παρότι σχετικά παλιά, δίνει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο ζήτημα. Συγκεκριμένα, παρατηρεί ότι μερικοί από τους παράγοντες που προβλέπουν την ευτυχία του ζευγαριού είναι η εξωστρέφεια, το να έχει ο άνδρας δουλειά πλήρους απασχόλησης, το να ζουν σε «αξιοπρεπές» περιβάλλον, να επικοινωνούν συχνά με την ευρύτερη οικογένεια και το σημαντικότερο με διαφορά, να νιώθουν ότι η σχέση με τον/τη σύντροφο είναι καλή. Επομένως, ο βασικότερος προβλεπτικός παράγοντας της ευτυχίας του ζευγαριού ήταν να πιστεύουν πως η σχέση τους έχει μία καλή ποιότητα, κοινώς τους «γεμίζει».
Η ίδια έρευνα αποκάλυψε πως ορισμένοι παράγοντες σχετίζονται με μειωμένη ευτυχία στο ζευγάρι. Συγκεκριμένα, ένα σοκαριστικό εύρημα ήταν πως όσα περισσότερα παιδιά είχαν οι γονείς, τόσο λιγότερο ευτυχισμένοι ήταν. Αν και μπορεί να μην ήταν μεγάλη η επίδραση, αποτελεί μία ένδειξη και θα μπορούσαμε να πούμε πως θέτει υπό αμφισβήτηση τη λαϊκή άποψη πως τα παιδιά είναι ευτυχία (Russell & Wells, 1994). Σίγουρα, αυτό είναι μόνο ένα αποτέλεσμα μίας μόνο έρευνας και όχι η απόλυτη αλήθεια, σίγουρα δεν αποτελεί κάτι που ισχύει για όλους τους γάμους.
Άλλοι παράγοντες που φαίνεται να σχετίζονται είναι ο νευρωτισμός των συντρόφων, δηλαδή το κατά πόσο έχουν σαν χαρακτηριστικό προσωπικότητας το άγχος, την πίεση, την ανησυχία κ.λπ. Μάλιστα, φαίνεται ότι ο νευρωτισμός των ανδρών είχε πολύ μεγαλύτερη επίδραση από αυτόν των γυναικών. Μία απλουστευμένη εξήγηση αυτού του ευρήματος θα ήταν πως στους γάμους στους οποίους κυρίως οι άνδρες, αλλά και οι γυναίκες, είναι πιο ανήσυχοι, πιο πιθανό είναι το ζευγάρι να μην είναι τόσο ευτυχισμένο (Russell & Wells, 1994).
Τα παραπάνω δεδομένα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ιδιαίτερη προσοχή, καθώς είναι πολύ εύκολο να παρερμηνευθούν. Το να είσαι εξωστρεφής δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι ο γάμος σου θα είναι ευτυχισμένος, απλώς ότι υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες. Ο πραγματικός λόγος, όμως, που το εν λόγω χαρακτηριστικό συσχετίζεται με την ευτυχία του ζευγαριού μπορεί να μην είναι γιατί αυτό καθ’ αυτό βοηθάει. Ίσως ένας εξωστρεφής σύζυγος να έχει ένα δίκτυο φίλων, δηλαδή μια διαφυγή και έναν παραγωγικό τρόπο διαχείρισης των προβλημάτων, κάθε φορά που νιώθει πολύ πιεσμένος/η στο σπίτι. Αντίθετα, ο εσωστρεφής είναι πιθανό να έχει κυρίως επαφή με τον/τη σύντροφο, με αποτέλεσμα όταν αναδύονται προβλήματα στη σχέση, να νιώθει πως πνίγεται και πως δεν έχει κάποιον να του προσφέρει βοήθεια.
Σε γενικές γραμμές, το κλειδί στην ευτυχία ενός ζευγαριού δεν κρύβεται σε συμβουλές και tips που μπορείς να βρεις ξεφυλλίζοντας τις σελίδες ενός περιοδικού, αλλά στη συζήτηση και στην προσπάθεια. Αν κάτι έχει αποδείξει η επιστήμη στο εν λόγω ζήτημα, αυτό είναι πως δεν υπάρχει ελιξίριο, αλλά μόνο μερικές πιθανότητες, καθώς οι έρευνες μπορούν να μετρήσουν μόνο αυτά που είναι μετρήσιμα. Η αγάπη που νιώθουν οι σύντροφοι είναι κάτι που δεν μπορεί εύκολα να πάρει τη μορφή αριθμού και όμως, τελικά ίσως να είναι και καθοριστικός παράγοντας για την ευτυχία του ζευγαριού. Άμα ψάχνετε το κλειδί της ευτυχίας, κλείστε το κινητό και βουτήξτε στα άδυτα της σχέσης σας, ίσως να βρείτε αυτό που ζητάτε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Engaged patients, engaged partnerships: singles and partners dealing with an acute cardiac event, Psychology, Health & Medicine. Διαθέσιμο εδώ
- Predictors of happiness in married couples. Personality and Individual Differences. Διαθέσιμο εδώ
- Love, relationships and couple happiness: A cross-cultural comparison among Spanish couples and Moroccan couples in Southern Spain. Interpersona: An International Journal on Personal Relationships. Διαθέσιμο εδώ
- Stertz, A. M., & Wiese, B. S. (2020). Child-related bliss and couples’ partnership satisfaction in the early parenthood period: A longitudinal dyadic perspective. Journal of Family Psychology, 34(8), 1046–1057.
