Της Μαρίας Μπότη,
Σε μια κοινωνία που συνεχίζει να υπολογίζει περισσότερο την εικόνα του σώματος από την ομορφιά της ψυχής, οι διατροφικές διαταραχές κατέχουν –δυστυχώς– πρωταγωνιστικό ρόλο στις ζωές πολλών ανθρώπων.
Συναισθηματικές μεταπτώσεις, ένταση, χαρά, λύπη, πίεση, άγχος, ανασφάλεια και μία λίστα που δε σταματά, με ποικίλα συναισθήματα και καταστάσεις, αποτελούν μερικούς από τους βασικότερους παράγοντες που οδηγούν σε διατροφικές διαταραχές. Είναι πολύπλοκες διαταραχές που αφορούν την ενόχληση του ατόμου με το βάρος και την εικόνα του σώματός του, οδηγώντας –πολλές φορές– σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως είναι οι αυστηρές δίαιτες, εξαντλητική γυμναστική, βουλιμία.
Οι ειδικοί κατατάσσουν τις διατροφικές διαταραχές σε τρία είδη: νευρική ανορεξία, νευρική Βουλιμία, μη αλλιώς προσδιοριζόμενες Διατροφικές Διαταραχές. Θεωρείται ως η «μάστιγα» της σημερινής κοινωνίας, καθώς δεν αποτελεί μηδαμινά περιστατικά. Πλήττει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, ενώ πιο ευάλωτοι είναι οι έφηβοι και δη τα κορίτσια.
Η βασικότερη αιτία των διατροφικών διαταραχών έγκειται στις συναισθηματικές μεταπτώσεις των ατόμων, που οδηγούνται σε «συναισθηματικό φαγητό». Δηλαδή, συνεχίζουν να τρώνε με σκοπό την εκτόνωση ή την καταπολέμηση κάποιου θετικού ή αρνητικού συναισθήματος, αν και έχουν καλυφθεί οι διατροφικές του ανάγκες. Το άτομα εκλαμβάνουν αυτήν την επιλογή ως μία επιβράβευση ή αντίδραση στα θετικά ή αρνητικά συναισθήματα. Συνήθως, υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση, αισθήματα απελπισίας και έντονη δυσαρέσκεια για την εμφάνισή τους.
Επιπλέον, οι οικογενειακές ή κοινωνικές συνθήκες μπορούν να αποτελέσουν βασικές αιτίες διατροφικών διαταραχών. Τα προβλήματα, η πίεση και τα άγχη που αναδύονται καθημερινά μπορούν να βρουν «καταφύγιο» στις διατροφικές συνήθειες και να τις διαταράξουν. Η κοινωνία έχει δημιουργήσει σωματικά πρότυπα που κρίνει ως «κατάλληλα», τα οποία συνήθως είναι γυμνασμένα, αδύνατα και αψεγάδιαστα. Αυτή η εικόνα επηρεάζει αρνητικά την ευαίσθητη φύση όσων υποφέρουν από μειονεκτικά συναισθήματα και ενισχύει την τάση προς το απευκταίο.
Την ώρα που φαινομενικά η σύγχρονη κοινωνία πρεσβεύει την αποδοχή της διαφορετικότητας και την αυθεντικότητα, ολοένα και περισσότερα άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με το «τέρας» του σωματικού βάρους. Αυτή η πίεση ενισχύεται ιδιαίτερα από την εισβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη ζωής μας, καθώς δημιουργείται μία «ιδεατή» εικόνα του σώματος, χωρίς ατέλειες και αυτόματα απορρίπτεται οτιδήποτε αυθεντικό.
Πολλές φορές, οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν επικριθεί για το ότι φιλοξενούν επιβλαβές περιεχόμενο για τους χρήστες, ενισχύοντας το άγχος και την πίεση. Αψεγάδιαστες φωτογραφίες, ρετουσαρισμένες εικόνες, τέλεια πρόσωπα, γυμνασμένα σώματα και από πίσω η «γυμνή» αλήθεια. Μία αλήθεια που, όμως, δεν φαίνεται και αποτελεί εκείνη την «ώθηση» προς τη λάθος κατεύθυνση. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η συχνή πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξάνει τα συμπτώματα που συσχετίζονται με τη βουλιμία, την εμμονή με το βάρος και την υπερβολή στη γυμναστική.
Η υπερβολική έκθεση του σώματος στις συγκεκριμένες πλατφόρμες οδηγεί συχνά πολλούς στο να αναπτύξουν μία αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους και να μπαίνουν σε μία συνεχή σύγκριση με όσα βλέπουν στον «ψεύτικο» κόσμο. Όσο περισσότερο συγκρίνουν το σώμα τους με όσα θαυμάζουν και εξιδανικεύουν, τόσο περισσότερο αυξάνονται τα αρνητικά συναισθήματα, η πίεση και κατ’ επέκταση, ο κίνδυνος για διατροφικές διαταραχές.
Αναμφίβολα, η πανδημία συνέβαλε στην αύξηση των διατροφικών διαταραχών, τόσο λόγω της πίεσης που προκαλούσε η πρωτόγνωρη κατάσταση, όσο και λόγω της μακράς παραμονής στο σπίτι και των ιδιαίτερων συναισθημάτων που δημιουργήθηκαν. Επιπλέον, η χρήση του διαδικτύου αυξήθηκε κατακόρυφα, γεγονός που εκτόξευσε τη διαδικασία σύγκρισης με άλλους.
Αυτή η σύγκριση πολλές φορές καταλήγει να έχει αρνητικά αποτελέσματα για την ψυχολογία, αλλά και την υγεία πολλών ανθρώπων που δεν «φρενάρουν» τις σκέψεις τους και χάνουν τον έλεγχο. Η βοήθεια από τον οικογενειακό ή κοινωνικό περίγυρο, αλλά και η χρήσιμη συμβουλή ενός ειδικού, μπορεί να αποτρέψει μία τέτοια κατάσταση.
Το σωματικό βάρος είναι απλά ένας αριθμός. Σημασία έχει ο καθένας να αισθάνεται καλά με τον εαυτό του, να είναι υγιής σωματικά και ψυχολογικά και να μην κάνει σύγκριση με τους άλλους. Αδύνατοι, κανονικοί, εύσωμοι. Όλοι είναι άνθρωποι, με τις ίδιες ανησυχίες, τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες επιθυμίες. Αλλά ένας είναι ο στόχος: η όμορφη ψυχή. Και εκείνη δεν κατακτάται ούτε με τα likes ούτε με τη ζυγαριά…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα social media οδηγούν σε διατροφικές διαταραχές;, bestofyou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συναισθηματικό φαγητό, psychologynow.gr, διαθέσιμο εδώ
