Του Μάριου Κριτίδη,
Το Σάββατο 19 Νοεμβρίου, οι πολίτες της Μαλαισίας έδωσαν το παρόν στις Ομοσπονδιακές κοινοβουλευτικές εκλογές της χώρας. Οι εκλογές, οι οποίες έλαβαν χώρα σε μία κρίσιμη περίοδο για τη Μαλαισία, έκλεισαν με ποσοστό συμμετοχής στα 74%, ενώ ήταν η πρώτη εκλογική αναμέτρηση, στην οποία συμμετείχαν οι δεκαοχτάχρονοι ψηφοφόροι μετά την αλλαγή του κατώτερου ορίου ηλικίας στα 18 έτη. Τα ποσοστά συμμετοχής δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλα για τα δεδομένα της Μαλαισίας (στις προηγούμενες κρίσιμες εκλογές του 2018 η συμμετοχή είχε φτάσει στο 82% του εκλογικού σώματος), καθώς –όπως θα δούμε– επικρατεί γενικότερα μια απάθεια στο εκλογικό σώμα για το επικρατούν πολιτικό κλίμα της χώρας.
Οι εκλογές του 2022 ήταν οι πρώτες εκλογές μετά την αναμέτρηση του 2018. Μετά τις εκλογές του 2018, η Μαλαισία έχει μπει σε μία νέα πολιτική περίοδο της ιστορίας της, καθώς ήταν η πρώτη αναμέτρηση, που οδήγησε σε αλλαγή της σκυτάλης της εξουσίας σε άλλο κόμμα πέρα από τον συνασπισμό της United Malays National Organization (UMNO), που κυβερνούσε για σχεδόν πενήντα χρόνια, για όσα χρόνια, δηλαδή, η Μαλαισία αποτελεί ανεξάρτητο κράτος.
Ο λόγος αυτής της δραστικής πολιτικής αλλαγής ήταν οι λαϊκές αντιδράσεις στο δαιδαλώδες οικονομικό σκάνδαλο “1MDB”. Το σκάνδαλο 1MDB παίρνει την ονομασία του από το κρατικό fund 1Malaysia Development Berhad, το οποίο ίδρυσε ο πρώην Πρωθυπουργός της Μαλαισίας, Najib Razak, με στόχο την περιφερειακή ανάπτυξη την χώρας. Μετά την αδυναμία πληρωμής δανείου του ύψους των 550 εκατομμυρίων δολαρίων, η αληθινή φύση του προγράμματος άρχισε να ξεσκεπάζεται γρήγορα, καθώς αποκαλύφθηκε ότι το κρατικό πρόγραμμα, το οποίο συνδεόταν με άλλες έξι χώρες, χρησιμοποιούνταν τακτικά για την υπεξαίρεση υπέρογκων ποσών δημοσίου χρήματος, που πήγαιναν στην αγορά ειδών πολυτελείας, όπως ακίνητα, χρυσαφικά και έργα τέχνης. Το συνολικό ποσό αυτών των υπεξαιρέσεων υπολογίζονται γύρω στο 1 δις δολάρια. Αναπάντεχη ήταν η σύνδεση αυτού του σκανδάλου με το Hollywood, καθώς ολόκληρο το budget της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας, «O Λύκος της Wall Street» με τον Leonardo di Caprio, προήλθε από το fund 1MDB μέσω των στούντιο Red Granite Pictures.
Η έκταση του σκανδάλου αποδείχθηκε τεράστια –μετά τις αρχικές αποκαλύψεις του 2015– και όσο περισσότερα έβγαιναν στο φως, ο λαός της Μαλαισίας αποφάσισε να τιμωρήσει με την ψήφο της το –πλέον– άκρως διεφθαρμένο πολιτικό καθεστώς του συνασπισμού UMNO. Στις εκλογές του 2018, το ρεύμα αγανάκτησης υλοποιήθηκε, με τους πολίτες να καταψηφίζουν μία και καλή τον συνασπισμό UMNO και να φέρνουν στην εξουσία την αντιπολίτευση. Το 2020, ο πρώην Πρωθυπουργός της χώρας Najid Razak καταδικάζεται σε 12 χρόνια φυλάκισης για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, υπεξαίρεση και κατάχρηση εξουσίας. Η καταδίκη αυτή αποτελεί και ένα αίσιο «κλείσιμο» του σκανδάλου αυτού που σόκαρε τη χώρα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, όμως, μετά την αλλαγή της σκυτάλης της εξουσίας, το κενό ήρθε να αναπληρώσει ένα εύθραυστο πολιτικό κλίμα με τα εναπομείναντα κόμματα να μη μπορούν να κρατήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή και να δημιουργούν συνασπισμούς, ενώ επίσης, παρατηρείται πολύ πιο έντονα –όπως το αποκαλούν οι αγανακτισμένοι Μαλαισιανοί ψηφοφόροι– το φαινόμενο των «βατράχων πολιτικών», εννοώντας τους βουλευτές που «πηδάνε» από κόμμα σε κόμμα, για να επιτευχθεί κάποια πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο ή για λόγους πολιτικής φιλοδοξίας, πηγαίνοντας στο πιο ισχυρό κατά τη συγκυρία κόμμα.
Επιστρέφοντας στο κεντρικό θέμα των εκλογών του 2022, αυτή η πολιτική αστάθεια ήταν ένα από τα βασικότερα θέματα, που απασχολούσαν τους ψηφοφόρους. Συγκεκριμένα, η ακρίβεια, η οικονομία και η πολιτική αστάθεια ήταν τα κυριότερα θέματα πάνω στα οποία ψήφισαν το Σάββατο οι ψηφοφόροι του κράτους της νοτιοανατολικής Ασίας. Η απάθεια πολλών ψηφοφόρων ήταν αυξημένη για τα δεδομένα της χώρας –εξίσου και η αποχή– κατά κύριο λόγο εξαιτίας ενός «αλλοπρόσαλλου» πολιτικού κλίματος μετά τη μεγάλη πολιτική αλλαγή του 2018. Αισιόδοξο ήταν το γεγονός πως περισσότεροι νέοι από κάθε άλλη φορά ψήφισαν, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη φετινή αναμέτρηση και αποτελώντας το μεγαλύτερο ηλικιακό group του εκλογικού σώματος (συγκεκριμένα οι ηλικιακές ομάδες από 40 ετών και κάτω).
Στα αποτελέσματα των εκλογών κανένα από τα –κύρια– 3 κόμματα δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει τις 112 θέσεις, που χρειάζονται για την επίτευξη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Πρώτο κόμμα βγήκε ο κεντρώος συνασπισμός Pakatan Harapan, με αρχηγό τον Anwar Ibrahim, συγκεντρώνοντας το 37% των ψήφων και 82 έδρες. Δεύτερο κόμμα ο δεξιός, ισλαμικός συνασπισμός Perikatan Nasional, με ηγέτη τον Muhyiddin Yassin, που συγκέντρωσε το 30% των ψήφων και 73 έδρες. Και τρίτο κόμμα ο συνασπισμός του UMNO, Barisan Nasional, υπό την ηγεσία του Ismail Sabri Yaakob, ο οποίος έλαβε το 22% των ψήφων και 30 έδρες.
Πλέον, το πολιτικό σύστημα μπαίνει σε μια μακρά διαδικασία διαπραγματεύσεων για τη σύσταση κοινοβουλευτικού συνασπισμού και την ανάδειξη πρωθυπουργού. Κύριο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία αναλαμβάνει ο αρχηγός του κράτους, ο βασιλιάς Yang di-Pertuan Agong. Σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου, λόγω της φύσης των αποτελεσμάτων και των μη βολικών διαφορών των τριών κυριότερων κομμάτων σε έδρες, οι διαπραγματεύσεις για τη σύσταση κυβέρνησης θα διαρκέσουν αρκετό καιρό. Σύμφωνα με τις διαδικασίες, ο Βασιλιάς επιλέγει οποιοδήποτε –εκ των κομμάτων– θεωρεί καταλληλότερο για τη σύσταση της Κυβέρνησης, καθιστώντας άγνωστο πότε θα συσταθεί κυβέρνηση. Την δύσκολη κατάσταση δε βοηθάει και το γεγονός ότι και τα τρία κόμματα αρνούνται κατηγορηματικά να συνεργαστούν μεταξύ τους, ενώ μέσα στην εβδομάδα η πρόταση του Βασιλιά για τη σύσταση κυβέρνησης εθνικής ενότητας δεν έγινε αποδεκτή από τα τρία κόμματα.
Παρά το κενό εξουσίας, στο οποίο βρίσκεται –προσωρινά– η Μαλαισία, ο λαός της χώρας δε φαίνεται τόσο ανήσυχος για το πολιτικό του μέλλον. Η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και η πληθώρα επιλογών, που είχαν σε αυτές τις εκλογές, φαίνεται να έχουν γεννήσει ένα κλίμα ανανέωσης και ελπίδας για πολλούς πολίτες, παρά τα νέα προβλήματα, που ανακύπτουν στο πολιτικό περιβάλλον. Μένει να δούμε που θα οδηγήσουν οι διαπραγματεύσεις για τη σύσταση κυβέρνησης και τις αντιδράσεις των πολιτών. Φαίνεται ότι το πολιτικό σκηνικό στη Μαλαισία μετά το 2018 βρίσκεται ακόμα σε μια μακρά διαδικασία αναδιαμόρφωσης, καθώς τις επόμενες μέρες θα ανέβει στην εξουσία ο τέταρτος μέσα σε 3 χρόνια Πρωθυπουργός της χώρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- There Are No Easy Choices for Malaysians at the Ballot Box, Foreign Affairs, Διαθέσιμο εδώ
- Timeline: How Malaysia’s 1MDB financial scandal unfolded, Al Jazeera, Διαθέσιμο εδώ
