Της Κατερίνας Σφυράκη,
Τις τελευταίες ημέρες, ένα δημοσίευμα που φαίνεται να κάνει τον γύρο του διαδικτύου αφορά τις συμβουλές που άφησε με μορφή σημειώσεων μια καθηγήτρια από την Κύπρο στη μαθήτριά της. Οι συμβουλές της καθηγήτριας πραγματεύονταν το ζήτημα της διαχείρισης άγχους της μαθήτριας, η οποία φαίνεται να «μπλοκάρει» λόγω αυτού ορισμένες φορές κατά τη διάρκεια κάποιας εξέτασης, όπως, φυσικά, συμβαίνει σε πολλούς/ές ακόμη μαθητές/τριες. Με αφορμή το συγκεκριμένο συμβάν, αξίζει να θυμηθούμε όλους εκείνους τους καθηγητές και τις καθηγήτριες που με τη στάση τους άσκησαν διαμορφωτική επίδραση στα σχολικά αλλά και φοιτητικά μας χρόνια, αφήνοντάς μας με τις καλύτερες και συγκινητικότερες αναμνήσεις.
Είναι γεγονός ότι η μαθητική ζωή των περισσοτέρων –αν όχι όλων μας– είναι βαθιά συνδεδεμένη με πολλαπλές ώρες μελέτης, υποχρεωτικές παρουσίες, διαρκείς διαδικασίες εξέτασης και, πάνω από όλα, ένα διηνεκές αίσθημα άγχους για τον υπέρογκο φόρτο εργασίας που ένα παιδί καλείται να επωμιστεί επί τουλάχιστον δέκα έτη υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Φυσικά, το πρόβλημα είναι «βαθιά ριζωμένο» και δεν οφείλεται στα έτη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αλλά στη μορφή του «αναγκαίου κακού» που, δυστυχώς, λαμβάνει το σχολείο, αντί για τον ύψιστο παιδαγωγικό και κοινωνικοποιητικό ρόλο που θα μπορούσε –και μπορεί– να έχει.
Κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, αλλάζει μεν η αναγκαία αποστήθιση και, κατά γενική ομολογία, τα περισσότερα πανεπιστημιακά τμήματα ασπάζονται σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, χρησιμοποιώντας τεχνολογικά μέσα, πραγματοποιώντας συνεργασίες με πανεπιστήμια από τη διεθνή κοινότητα και καθιστώντας με τους τρόπους αυτούς την εκπαίδευση μια διαδικασία περισσότερο διαδραστική και ενδιαφέρουσα. Παρατηρείται, ωστόσο, ορισμένες φορές ένα ψυχρό, απρόσωπο κλίμα μεταξύ φοιτητών/τριών και καθηγητών/τριών, το οποίο δε συμβάλλει βοηθητικά στην αντιμετώπιση μαθησιακών και ψυχολογικών ιδιαιτεροτήτων που διακατέχουν τον κάθε φοιτητή και φοιτήτρια ξεχωριστά.
Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη ψυχολογικής στήριξης τόσο εντός των σχολικών όσο και των πανεπιστημιακών μονάδων είναι αναγκαία και πολύ παραπάνω από ωφέλιμη, ενώ ο ρόλος ενός/μίας καθηγητή/τριας δεν είναι να αντικαταστήσει αυτόν του/της ψυχολόγου. Ωστόσο, ας είμαστε ειλικρινείς· όλοι και όλες σκεφτόμαστε έναν δάσκαλο ή μία δασκάλα, έναν καθηγητή ή μία καθηγήτρια –αν όχι παραπάνω– που μας «σημάδεψαν».
Πρόκειται για τους ανθρώπους που, όπως στην περίπτωση της καθηγήτριας από την Κύπρο, ήταν πάντοτε πλάι μας, με έναν καθησυχαστικό λόγο και μια γλυκιά κουβέντα. Είναι οι άνθρωποι που μας έπεισαν και μας ώθησαν να μην τα παρατήσουμε όταν νιώσαμε πως δυσκολευόμαστε, που μας κράτησαν το χέρι και μας σήκωσαν όταν πέσαμε, που μας καταλάβαιναν από τα μάτια πριν καν τους εκφράσουμε οποιονδήποτε προβληματισμό ή ανησυχία μας. Συμπαραστάτες που ακροβατούσαν μαζί μας στα «τεντωμένα σκοινιά» των νεύρων, των ξεσπασμάτων και μιας οργής που, λίγο η σχολική πίεση και λίγο ο εκνευρισμός, δεν ξέραμε πού να την αποδώσουμε.
Τόσο στα σχολικά όσο και στα φοιτητικά μας χρόνια, βρέθηκαν άνθρωποι που κατάφεραν να μας βγάλουν από σκοτεινά «τρυπάκια» που μπορεί να μπαίναμε, επειδή εμμέναμε σε επιλογές που μπορεί και να μη μας αντιπροσώπευαν, κλείνοντας κάθε άλλο διαφορετικό δρόμο. Οι άνθρωποι αυτοί ξεχώρισαν στις ζωές και στις καρδιές μας, επειδή δε μας έκαναν επιτακτικές υποδείξεις, αλλά έδιναν εναλλακτικές προτάσεις, βασισμένες τόσο στη λογική, αλλά πάνω από όλα στις επιθυμίες μας.
Η αλήθεια είναι ότι κατά βάθος έχει κάτι μαγικό η μαθητική μας ζωή. Μας «σημαδεύει» ανεξίτηλα. Ξέρουμε πολύ καλά ότι δε μπορούμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω για να αλλάξουμε τις εμπειρίες. Αν ήταν καλές, το λιγότερο που μπορούμε να αισθανθούμε είναι τύχη. Αν δεν ήταν και τόσο καλές, πάλι ευγνωμοσύνη νιώθουμε, γιατί μας έδωσαν δύναμη και σοφία για το μέλλον. Αυτό το κομμάτι της ζωής μας είναι φτιαγμένο από όνειρα, δυνατές στιγμές, νεύρα, γκρίνιες, ξεσπάσματα, άγχος, συγκινήσεις, τρέλες.
Οφείλουμε, λοιπόν, ένα μεγάλο, βαθύ και ειλικρινές «ευχαριστώ» στους ανθρώπους που μας στήριξαν, που βρίσκονταν πλάι μας σε κάθε μας βήμα, που μας βοήθησαν, που μας μεταλαμπάδευσαν γνώσεις, αξίες και ιδανικά. Σε αυτούς που πίστεψαν και πιστεύουν σε εμάς, σε αυτούς που μας ενθαρρύνουν να συνεχίσουμε δυναμικά την προσπάθειά μας για τους αγώνες που προηγήθηκαν και για τους αγώνες που πλησιάζουν. Σε αυτούς που μας έδωσαν το χέρι, σε αυτούς που μας «άνοιξαν» τα μυαλά και άνοιξαν τις αγκαλιές τους. Σε αυτούς που μας έδειξαν προς τα πού να κοιτάξουμε αλλά ποτέ τι να δούμε, που μας έμαθαν να αγκαλιάζουμε το διαφορετικό. Ακόμα και σ’ αυτούς που ξέχασαν πάρα πολλές φορές τη σημασία της λέξης «παιδεία», που μπορεί να μας στέρησαν την εκπαίδευση και τη συμπεριφορά που δικαιούμασταν· ευχαριστούμε. Μαθαίνουμε από όλους κι από όλα.
Και ίσως τότε, ορισμένοι/ες να μην καταλάβατε στο μέγιστο την αξία και τη σημασία που διαδραμάτισε η συμβολή αυτών των ξεχωριστών καθηγητών και καθηγητριών στις ζωές σας. Όμως, αν έστω κι ένα άτομο «ξεπήδησε» στο μυαλό σας κατά την ανάγνωση αυτού του άρθρου, μην ξεχάσετε να το ευχαριστήσετε, έστω και τώρα. Μπορεί να αντιληφθήκατε τη σημασία του βιώματος προτού γίνει ανάμνηση, αλλά ακόμη κι η ανάμνηση αυτή δεν είναι μια θαμπή, ξεθωριασμένη εικόνα, αλλά ένα συναίσθημα στοργής και αγάπης κι ενός ενδιαφέροντος αληθινού και πηγαίου.
Στην Ε. και στη Ρ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Ένα διαγώνισμα δεν είναι ό,τι πιο σημαντικό στη ζωή μας», themamagers.gr, διαθέσιμο εδώ
