Της Δήμητρας-Χριστίνας Καραουλάνη,
Η χρόνια παγκρεατίτιδα αφορά τη μόνιμη φλεγμονή και καταστροφή του παγκρέατος. Μία περίπτωση οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να προχωρήσει σε χρόνια. Γενικά, η χρόνια δεν εμφανίζεται ακαριαία όπως γίνεται με την οξεία, αλλά εμφανίζεται σταδιακά, οπότε στο αρχικό της στάδιο τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή.
Πολλά συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας τα παρατηρούμε και στη χρόνια. Το κύριο σύμπτωμα της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι ο πόνος στην κοιλιά και συγκεκριμένα, στο κέντρο ή την αριστερή μεριά. Επιδεινώνεται με την κατανάλωση τροφής, κυρίως με γεύματα μεγάλης ποσότητας και πολλών θερμίδων, καθώς και με την κατανάλωση αλκοόλ. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που εμφανίζεται έλλειψη γαστρικών υγρών, με αποτέλεσμα να μη γίνεται φυσιολογική πέψη και να εμφανίζονται συμπτώματα δυσπεψίας και δυσκοιλιότητας. Επιπλέον, ο ασθενής κάνει συχνά εμετούς και έχει ναυτίες, μετατρέπεται σε ανορεκτικό, άρα χάνει συνεχώς βάρος και εμφανίζει ίκτερο, δηλαδή είναι κίτρινος στα μάτια και το δέρμα. Κάτι που δε βλέπουμε στην οξεία, λόγω του μικρού χρόνου διάρκειας, είναι ότι οι ασθενείς αποκτούν συμπτώματα σακχαρώδη διαβήτη, γιατί το πάγκρεας έχει καταστραφεί, οπότε δε μπορεί να παραχθεί ινσουλίνη.
Οι κύριες επιπλοκές της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι το κοιλιακό άλγος, η δυσαπορρόφηση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Από αυτά, ο πόνος είναι το πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί και επομένως, είναι το πιο απογοητευτικό σύμπτωμα τόσο για τον ασθενή όσο και για τον γιατρό. Ενώ τα αναλγητικά αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας του πόνου, έχει, επίσης, περιγραφεί μια σειρά από άλλες μεθόδους θεραπείας, όπως είναι η αναστολή της παγκρεατικής έκκρισης, τα αντιοξειδωτικά και η χειρουργική επέμβαση. Η αντικατάσταση των παγκρεατικών ενζύμων (ιδιαίτερα της λιπάσης) στο έντερο είναι η κύρια θεραπεία για τη δυσαπορρόφηση.
Ο διαβήτης, που είναι δευτεροπαθής, σε χρόνια παγκρεατίτιδα είναι δύσκολο να ελεγχθεί και η πορεία του συχνά περιπλέκεται από υπογλυκαιμικές κρίσεις. Επομένως, είναι απαραίτητο να δίνεται προσοχή κατά τη θεραπεία αυτής της πάθησης με ινσουλίνη. Άλλες γνωστές επιπλοκές της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι οι ψευδοκύστες, οι φλεβικές θρομβώσεις, η απόφραξη των χοληφόρων και του δωδεκαδακτύλου, η κίρρωση των χοληφόρων και ο καρκίνος του παγκρέατος. Παρότι η θεραπεία επικεντρώνεται στον περιορισμό των συμπτωμάτων της νόσου, διεκπεραιώνονται χειρουργεία ολικής αφαίρεσης του παγκρέατος. Τέλος, είναι σημαντικό να αλλάξει ο ασθενής τον τρόπο ζωής του, όπως αλλαγή της διατροφής και διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ.
Η πιο κοινή αιτία χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων αλκοόλ για πολλά χρόνια. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας, που οδηγεί σε αυξανόμενη βλάβη στο όργανο. Στα παιδιά, η πιο κοινή αιτία είναι η κυστική ίνωση. Λιγότερο κοινές αιτίες συνιστούν το κάπνισμα, η αυτοάνοση χρόνια παγκρεατίτιδα (όταν, δηλαδή, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο πάγκρεας), η κληρονόμηση ενός ελαττωματικού γονιδίου που σταματά τη σωστή λειτουργία του παγκρέατος, ο τραυματισμός στο πάγκρεας, οι χολόλιθοι που φράζουν τα ανοίγματα (αγωγούς) του παγκρέατος και η ακτινοθεραπεία στην κοιλιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε μπορεί να εντοπιστεί η αιτία, γεγονός το οποίο ονομάζεται ιδιοπαθής χρόνια παγκρεατίτιδα.
Οι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα έχουν σημαντικά μειωμένη ποιότητα ζωής και αυτό αφορά περισσότερο τους νεότερους ασθενείς από ό,τι τους μεγαλύτερους. Η αποδοχή της ασθένειας είναι δύσκολη και στα δυο φύλα, όπως και η συμμόρφωση. Ο πόνος είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες δυσκολίας στη καθημερινότητά τους, μιας και είναι έντονος. Παρόλα αυτά, και τα υπόλοιπα συμπτώματα, όπως ο διαβήτης και η απώλεια σωματικού βάρους, επηρεάζουν τη ζωή τους, γιατί επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του σώματος. Πολλοί, δυστυχώς, παθαίνουν κατάθλιψη λόγω της άσχημης ψυχολογικής κατάστασής τους, αφού η ζωή τους αλλάζει πλήρως, καθώς και λόγω των οργανικών αντιδράσεων, όπως ο πόνος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chronic pancreatitis: complications and management, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Chronic Pancreatitis: Diagnosis and Treatment, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Overview -Chronic pancreatitis, NHK. Διαθέσιμο εδώ
- Chronic pancreatitis, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Dietary intake in patients with chronic pancreatitis: A systematic review and meta-analysis, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Nutrition in chronic pancreatitis, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Malnutrition after pancreatic enzyme replacement therapy in chronic pancreatitis: Risk factors in real world practice, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Autoimmune Pancreatitis: From Pathogenesis to Treatment, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Assessment of pain associated with chronic pancreatitis: An international consensus guideline, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Quality of life in chronic pancreatitis, PubMed central. Διαθέσιμο εδώ
- Severe Pain in Chronic Pancreatitis Patients: Considering Mental Health and Associated Genetic Factors, PubMed central. Διαθέσιμο εδώ
