Του Θοδωρή Μπουλούμπαση,
Η αλλαγή στους δημοσιονομικούς κανόνες, την οποία επέβαλε το Σύμφωνο Σταθερότητας στις 9 Νοεμβρίου, αποτελεί τη νεότερη εξέλιξη στην οικονομική πραγματικότητα των 27 χωρών της Ε.Ε. Συγκεκριμένα, έπειτα από συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής —του θεσμικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης— στο πλαίσιο της νομοθετικής του δράσης, παρουσιάστηκε η πρόταση για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, προκαλώντας την ικανοποίηση της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Συγκεκριμένα, η Αθήνα έχει βάσιμες προσδοκίες όσον αναφορά τη χαλάρωση του κανόνα του χρέους, καθώς οι προτάσεις τόσο της Κομισιόν όσο και του E.S.M. συμφωνούν στη δύσκολη εφαρμογή του παρόντος συμφώνου. Ο σημερινός κανόνας χρέους, το λεγόμενο «Σύμφωνο Σταθερότητας», ο οποίος σημειώνεται πως έχει ανασταλεί από το ξεκίνημα της πανδημίας και θα τεθεί ξανά σε ισχύ από το 2024, προϋποθέτει για όλα τα κράτη-μέλη με υψηλό δημόσιο χρέος τη μείωσή του κατά 5% —ή το ένα εικοστό— επί της διαφοράς του υπάρχοντος χρέους, με το όριο του 60% του Α.Ε.Π. ανά χρόνο.
Η συγκεκριμένη υποχρέωση των κρατών-μελών από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, έπειτα από το πέρασμα της πανδημίας και των αυξημένων δημοσιονομικών αναγκών που επήλθαν, θεωρείται ουτοπική και μη εφικτή για αρκετές χώρες, καθώς υπάρχει σημαντική αύξηση του χρέους. Στον σχεδιασμό της Κομισιόν υπάρχει η κατάργηση του λεγόμενου «κανόνα του ενός εικοστού», ο οποίος και εισήχθη στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα ως μια ασφαλιστική δικλείδα έπειτα από την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Επιπροσθέτως, προβλέπεται να διατηρηθούν οι τιμές αναφοράς ως όρια στο έλλειμμα (3% επί του Α.Ε.Π.) και του χρέους του 60% του Α.Ε.Π.
Ο νέος σχεδιασμός της Επιτροπής περιλαμβάνει μια μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση για τις χώρες με υψηλό χρέος. Συγκεκριμένα, τα κράτη-μέλη που διαθέτουν δείκτη χρέους άνω του 90% (μεταξύ αυτών είναι και η Ελλάδα) εντός μίας τετραετίας οφείλουν να ακολουθήσουν μια βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική που θα φέρει τον συγκεκριμένο δείκτη στο ορόσημο του 90%. Έτσι, θα επιτραπεί στις συγκεκριμένες χώρες να διαθέτουν τα δικά τους εθνικά μακροπρόθεσμα σχέδια, αυξάνοντας την κυριότητά τους στον σχεδιασμό της δημοσιονομικής πολιτικής, ακολουθώντας όμως συγκεκριμένους κανόνες-στόχους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η προαναφερόμενη αλλαγή θεωρείται ένας εφικτός στόχος για την Ελλάδα. Το ελληνικό χρέος, το περασμένο έτος, βρισκόταν στο 193% επί του Α.Ε.Π., ενώ τη φετινή χρονιά ανήλθε στο 169%. Σε ορίζοντα 4ετίας, εάν η ελληνική οικονομία συνεχίσει την ανοδική της πορεία και υπάρξει επιβράδυνση του καλπάζοντος μέσα στο επόμενο διάστημα, το 2026 το χρέος αναμένεται να βρίσκεται στο 140%. Σε περίπτωση που το ελληνικό ονομαστικό Α.Ε.Π. συνεχίζει να αυξάνεται με μια συντηρητική πρόβλεψη στον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης κατά 3,5%, ο στόχος του 90% του νέου ορόσημου —που εισάγει η πρόταση της Κομισιόν— αναμένεται να επιτευχθεί μέχρι το 2036. Αξίζει να αναφερθεί ότι η επικείμενη αλλαγή αποτελούσε αίτημα αρκετών κρατών της Ευρωζώνης —κυρίως του Νότου—, καθώς η υποχρεωτική μείωση του χρέους ήταν στην πλειονότητα των περιπτώσεων εκτός πραγματικότητας.
Συνοψίζοντας, το αποτέλεσμα που εκρέει είναι ότι αρκετές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, μέσω των συγκεκριμένων αλλαγών αποκτούν μεγαλύτερη αυτονομία στον σχεδιασμό των προϋπολογισμών τους. Η ανάγκη αυτή αναδείχθηκε έντονα κατά τη διάρκεια του COVID-19, που οι δημοσιονομικές ανάγκες ήταν πραγματικά πρωτόγνωρες. Η ελληνική οικονομία, το πάλαι ποτέ «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης, έχει κάθε λόγο να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Πλέον, θα έχει μεγαλύτερη άνεση στην χάραξη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, βλέποντας αρκετούς μακροοικονομικούς δείκτες, όπως το ονομαστικό Α.Ε.Π., η ανεργία και οι άμεσες ξένες επενδύσεις, να βελτιώνονται αισθητά. Ωστόσο, η μεγάλη πρόκληση διαχείρισης του υψηλού πληθωρισμού αποτελεί επικίνδυνο ύφαλο στην πορεία της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αλλάζουν το σκηνικό οι προτάσεις για τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, moneyreview.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ευνοούν την Ελλάδα οι νέοι κανόνες για έλλειμμα – χρέος στην Ευρώπη, businessdaily.gr, διαθέσιμο εδώ
